Vetdruppeltjes in witte bloedcellen betrokken bij biologische afweer
Wetenschappers van de Universiteit Twente en Sanquin Research hebben
ontdekt dat vetdruppeltjes in bepaalde witte bloedcellen mogelijk
betrokken zijn bij de aangeboren immuunrespons tegen indringers zoals
bacteriën en schimmels. Ze deden deze vinding tijdens onderzoek naar
CGD (Chronic Granulomatous Disorder), een zeldzame genetische ziekte
waarbij een cruciaal onderdeel van het immuunsysteem defect is. De
onderzoekers publiceren hun verrassende resultaten deze week in het
gerenommeerde Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National
Academy of Sciences (PNAS).
De relatie tussen vetdruppeltjes en het afweersysteem kwam aan het
licht toen onderzoeker Henk-Jan van Manen witte bloedcellen
bestudeerde die latex bolletjes hadden `opgegeten'. De bolletjes
fungeren als model-bacteriën, om te kijken hoe de afweermechanismen
werken. De vetdruppeltjes die Van Manen in hun nabijheid signaleerde,
bleken geen toevallige omstandigheid: de onderzoekers hebben
aanwijzingen gevonden dat er een relatie bestaat met het enzym NADPH
oxidase. En dat is precies het enzym dat defect is in de ziekte CGD.
Als vetdruppeltjes in staat zijn dit enzym te activeren, spelen ze een
cruciale rol in de immuunrespons van witte bloedcellen. In het artikel
suggereren de onderzoekers dat dit mogelijk is doordat ze een
essentieel vetzuur loslaten.
De resultaten zijn een stimulans voor intensiever onderzoek naar de
rol van vetdruppeltjes in biologische processen. Tot nu toe is vooral
de rol in de energievoorziening, bijvoorbeeld in plantenzaden, bekend.
Bij het onderzoek speelt Raman microscopie een grote rol. Dit is een
optische techniek die geschikt is om de chemische samenstelling van
het binnenste van een cel te kunnen bestuderen. In de onderzoeksgroep
Biophysical Engineering, waarvan Van Manen en zijn collega's deel uit
maken, is deze techniek door dr. Cees Otto uitgewerkt tot een uiterst
waardevol gereedschap voor de life sciences. De groep, geleid door
prof. Vinod Subramaniam, maakt deel uit van het instituut MESA+
Instituut voor Nanotechnologie en het Biomedisch Technologisch
Instituut (BMTI), beide onderzoeksinstituten van de Universiteit
Twente.
Wit-licht transmissie afbeelding (links) en fluorescentie-afbeelding
(rechts) van een witte bloedcel met een "opgegeten" latex bolletje. In
het fluorescentieplaatje zijn vetdruppeltjes te zien (de rode stippen)
die associëren met het latex bolletje.
Het onderzoek beschreven in het PNAS artikel werd gefinancierd door de
Chronic Granulomatous Disorder Research Trust uit Engeland. Onlangs
hebben de UT-onderzoekers, samen met prof. Dirk Roos van Sanquin
Research uit Amsterdam, een vervolgbeurs van deze stichting in de
wacht gesleept.
Contactpersoon: Wiebe van der Veen, tel (053) 4894244
Laatst gewijzigd op 05-07-2005 09:19:16
© Universiteit Twente Printversie
Universiteit Twente