Gemeente Utrecht
2005 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
55 Vragen van mevrouw N.R. Schipper
(ingekomen 7 juni 2005)
In het project bundeling en standaardisatie wordt een groot aantal PC's binnen de gemeente vervangen. In de nieuwsbrief Domstad.org, die het personeel informeert over de invoering van de standaardwerkplekken, staat dat de nieuwe PC's door HP worden geleverd.
De PC's die HP produceert bevatten de broomhoudende vlamvertrager TBBA. Dit is moeilijk afbreekbaar en erg schadelijk voor het milieu en de gezondheid. Het belandt in het milieu tijdens de productie-, gebruiks- en afvalfase. Via voeding, maar ook door de huid of via de lucht krijgen mensen deze stoffen binnen. Dit soort schadelijke stoffen hopen zich op in vetweefsel en hebben vaak hormoonverstorende eigenschappen.
Voor deze broomhoudende vlamvertragers zijn goede alternatieven op de markt.
In het voorjaar bleek uit testen die TNO in opdracht van Greenpeace heeft uitgevoerd, dat het plastic van de HP-computers voor twintig procent bestaat uit broomhoudende vlamvertragers. Naar aanleiding daarvan heeft Greenpeace gesprekken met HP gevoerd waaruit bleek dat HP niet bereid was deze schadelijke stoffen uit haar producten te vervangen door schonere alternatieven.
Op 19 november 2004 heeft Greenpeace het hoofdkantoor van HP in Utrecht afgesloten met een muur van duizend oude HP-computers. Hiermee heeft Greenpeace de aandacht gevestigd op de weigering van HP om over te stappen op schone alternatieven.
Dit brengt ons tot de volgende vragen:
1. Deelt het College onze zorg over het gebruik van de broomhoudende vlamvertrager TBBA, en de invloed hiervan op de gezondheid van het gemeentepersoneel en het milieu?
2. Voor hoeveel PC's is er met HP een contract afgesloten?
3. Is er bij de aanbesteding voor de standaardwerkplek-PC's naast de prijs ook gelet op zaken zoals milieu- en gezondheidaspecten? Zo ja, hoe verklaart u dan de keuze voor HP? Zo nee, waarom niet?
4. Is het College het met GroenLinks eens dat de gemeente Utrecht bij de aanbestedingen rekening moet houden met het milieu, niet alleen vanwege het milieu en de gezondheid van de eigen werknemers, maar ook vanwege de voorbeeldfunctie?
5. Is het College met GroenLinks van mening dat gezien de milieuproblematiek het contract met HP niet gesloten had mogen worden?
6. Is het College bereid ons te informeren op welke gronden ontbinding mogelijk is?
7. Hoe gaat het College er in het vervolg voor zorgen dat dergelijke missers ten koste van milieu en de gezondheid van het personeel voortaan voorkomen worden?
Antwoorden van Burgemeester en wethouders
(verzonden 5 juli 2005)
1. Ja, mits de operationele gevolgen van die zorg binnen reële proporties blijven qua haalbaarheid en kosten. De problematiek was het College tot op heden echter niet expliciet bekend.
2. Er is geen contract afgesloten voor een bepaald aantal PC's. Het contract omvat een leveringsverplichting van PC's en randapparatuur t.b.v. ca. 4500 werkplekken gedurende een periode van drie jaar met een optie voor een verlenging van maximaal nog twee jaar. De exacte hoeveelheid af te nemen PC's en randapparatuur is afhankelijk van de snelheid waarmee de afgenomen PC's en randapparatuur vervangen worden. Die hangt weer af van de wijze waarop het gebruik zich de komende jaren ontwikkelt en de financiële mogelijkheden.
3. Ja. Die voorwaarden maken onderdeel uit van de Standaard Inkoop Voorwaarden, en zijn in de Aanbestedingsprocedure nog aangescherpt voor wat betreft de inruil en milieu-verantwoorde verwerking van oude ingenomen apparatuur. In de Standaard Inkoopvoorwaarden staan bepalingen opgenomen (Artikel 15, "Levering en verpakkingvan zaken/goederen") met een verplichting voor de leverancier om te leveren volgens de "laatst geldende versie, uitgegeven door de Internationale Kamers van Koophandel in Parijs", en de verplichting "zaken/goederen niet te verpakken in verpakkingen die ( ..) milieubelastend zijn (.), of op andere wijze een bedreiging kunnen vormen voor de veiligheid, welzijn of gezondheid." Daarnaast zijn in het bestek dat ten grondslag ligt aan het gesloten contract nog aanvullende bepalingen opgenomen voor de inruil en verwijdering van oude apparatuur. HP heeft daar eigener beweging aan toegevoegd dat vernietiging van oude apparatuur zal geschieden volgens het ECO-keurmerk. Daarnaast heeft HP in zijn aanbieding een aparte bijlage opgenomen (Bijlage K, Milieu/Arbo/veiligheid, ligt ter inzage in de leeskamer) waarin een aantal relevante garanties worden gegeven omtrent deze materie. Overigens moge wel duidelijk zijn dat de Aanbestedingsprocedure in het Voorjaar van 2003 speelde, een tijdstip waarop deze materie wellicht nog wat minder expliciet in de aandacht stond.Uiteraard zijn alle aanbieders ook op dit punt beoordeeld. Tijdens de selectie bleek echter dat geen van de gegadigden zich onderscheidde op dit punt. HP dus ook niet, noch in positieve noch in negatieve zin.
4. Ja, mits binnen de grenzen van het redelijke. Zie daarvoor de Standaard Inkoopvoorwaarden.
5. Nee,aangezien alternatieven niet voorhanden waren. Daarnaast blijven andere leverantie-aspecten als kosten, logistieke dienstverlening, service en ondersteuning een rol spelen.
6. Ja. In het contract zijn geen voorwaarden opgenomen die een eenzijdige opzegging van een van beide kanten regelen. Strikt juridisch gezien is dat altijd mogelijk, maar verkeert de opzeggende partij in een zakelijk zeer nadelige positie. Een eerste verkenning levert op dat eenzijdige opzegging naar verwachting in de orde van EUR 500.000 à EUR 1.000.000 kan gaan kosten. Behalve veel tijd en capaciteit gaat zo'n traject een doorlooptijd van ca. een jaar vergen. In die periode zal de uitrol van de nieuwe Standaardwerkplek stil komen te liggen, waarmee het Programma Standaardisatie & Bundeling grote vertraging zal oplopen. Daar zijn veel, zeer negatieve, consequenties aan verbonden (extra kosten, vastlopen andere vernieuwingen op ICT-terrein, imagoverlies voor het Programma Standaardisatie & Bundeling waardoor andere verstorende ontwikkelingen de ruimte krijgen, etc.).Tenslotte denken wij dat, zoals eerder betoogd, er geen echte alternatieven zijn. Ook zal een dergelijke casus de marktpositie van Utrecht bij andere leveranciers niet veel goed doen. HP heeft zich inmiddels op voorhand gecommitteerd aan de nieuwe Europese Richtlijn omtrent de beperking van het gebruik van gevaarlijke stoffen (de RoHS, Restriction of Hazardous Substances) welke per 1 juli 2006 van kracht gaat worden. Daarin staan de broomhoudende brandvertragers (Polybromaten, PBxx) als te vermijden stoffen expliciet genoemd. Dat betekent dat vanaf die datum ook HP-producten zullen voldoen aan de richtlijn en dus ook de producten die Utrecht zal afnemen. Daarmee vervalt de ratio om op die gronden het contract te willen ontbinden.
7. Wij zullen er voor zorgdragen, dat in bestekken en bij onderhandelingen alsmede bij de standaard inkoopvoorwaarden als gunningscriterium, de Europese Richtlijn tegen Schadelijke Stoffen (RoHS) vermeld zal worden.
---- --