Ingezonden persbericht
Anderhalve maand in foltergevangenis Guinee na uitzetting
Amsterdam, 18 juli 2005
Na een uiterst gewelddadige gedwongen charteruitzetting op 8 september 2004 vanaf Rotterdam Airport naar Guinee verdwijnen 10 Guinese uitgeprocedeerde asielzoekers in de gevangenis. Eén van hen, Ibrahim
Camara, is intussen in een dorp opgespoord. Hij heeft anderhalve maand in de beruchte foltergevangenis Sureté Urbaine de Conakry (hoofdstad van Guinee) gezeten en wist toen met hulp van binnengesmokkelde
euro's de gevangenis te ontvluchten, verbleef een paar maanden ondergedoken en vluchtte vervolgens naar een afgelegen dorp. Volgens het Nederlands Ministerie van Justitie zijn de uitgeprocedeerden in Conakry
overgedragen aan de autoriteiten en is de uitzetting normaal verlopen. Nederland levert vluchtelingen uit aan een dictatoriaal land waarna zij in een foltergevangenis belanden.
VLUCHT
Guinese asielzoeker Ibrahim Camara verloor zijn ouders tijdens de Guerre des Villages in Guinee. Tijdens deze oorlog in het grensgebied met Sierra Leone en Liberia moordden rebellen hele dorpen en steden uit om
hun invloedsfeer te vergroten op het Guinese regeringsleger van president, generaal en dictator Lansana Conté. Ibrahim is gedurende deze oorlog zijn broer kwijt geraakt. Verder heeft hij geen familie meer.
In september 2001 vlucht Ibrahim op 17-jarige leeftijd naar Nederland en vraagt als asiel aan. Hij valt onder de AMA-categorie, Alleenstaande Minderjarige Asielzoeker. In 2002 ondergaat hij een buikoperatie waarbij
TBC wordt geconstateerd waar hij vervolgens aan behandeld wordt. In december 2003 raakt hij uitgeprocedeerd en even later wordt hij zonder papieren en geld uit het Asielzoekerscentrum Almere gezet. Hij is illegaal
en moet het land verlaten. Begin 2004 tracht hij met een oversteek naar Engeland Nederland te verlaten, maar wordt aangehouden op Hoek van Holland. Na een verblijf van 4 maanden in vreemdelingengevangenis Zeist
te Soesterberg wordt Ibrahim overgeplaatst naar het Uitzetcentrum Rotterdam. Daar ontmoet hij 2 andere Guinese uitgeprocedeerde ex-Ama's. Zij zijn tijdens een arbeidsinspectie op een bloembollenkwekerij
aangehouden.
In het uitzetcentrum gonst het van de geruchten over valse paspoorten die via de Guinese ambassade worden afgegeven en waarmee Ibrahim en andere Guinese jongens uitgezet zouden worden. Een groepsuitzetting
naar Guinee zou gepland zijn voor woensdag 18 augustus 2004. Het gaat om de eerste chartervlucht naar de Guinese dictatuur van Conté. Het is eenieder bekend dat asielzoekers die gedwongen uitgezet worden naar
Guinee de gevangenis in verdwijnen. Deze groepsuitzetting van 18 augustus gaat echter niet door. Wel vindt er op die dag een uitzettingsvlucht plaats naar Lagos/Nigeria waar een groep uitgeprocedeerde
Kameroeners blijft steken, wordt geweigerd en vervolgens terugkomt naar Nederland. De reden van deze mislukte uitzetting is onbekend. Het omgaan met ondeugdelijke reisdocumenten en het sturen van asielzoekers
naar verkeerde landen boezemt de groep Guineeërs angst in. Ibrahim en de andere Guineeërs zijn nooit bij de Guinese ambassade gepresenteerd en hebben geen andere afgevaardigde gezien van Guinee. De
ambassade geeft slechts reisdocumenten af voor iemand met een identiteitskaart of een geboorteakte en die hebben ze niet. Zij maken vanuit het Uitzetcentrum Rotterdam een plan hoe de doortocht van Lagos/Nigeria
over land via Benin, Burkino Faso en Mali naar Guinee te maken en vragen vrienden buiten de gevangenis om geld voor deze tocht. Als zij op 7 september 2004 net als de Kameroeners van 18 augustus net voor
middernacht uit hun bed worden gelicht, heerst er grote opschudding onder de intussen 5 Guineeërs.
CHARTERUITZETTING
Om 03.35u vertrekken 2 grote cellenbussen met 25 uit te zetten Nigerianen en 10 Guineeërs (waarvan 5 uit België) van het uitzetcentrum naar het Martinair-vliegtuig op Rotterdam Airport. Vijf Guineeërs waaronder
Ibrahim verzetten zich heftig in hun buscel en een keihard gevecht duurt vele uren voor zij uiteindelijk 'vrijwillig' de bus verlaten en ernstig gewond, geboeid en gefixeerd het vliegtuigen in worden gedragen. Ibrahim en de
vier andere Guineeërs eisen tijdens de 'bezetting' van de buscel de reisdocumenten te zien, maar krijgen van de aanwezige justitieambtenaar van de Immigratie- en Naturalisatiedienst slechts een A4-tje van de IND te
zien met een foto erop. De IND hanteert voor deze uitzetting deze zogenaamde EU-laissez-passers welke zelfgemaakte en niet erkende reisdocumenten zijn. De IND-functionaris oefent tijdens deze bezetting zware
druk uit op de Marechaussee en politie om 'alle middelen' te gebruiken de vijf het vliegtuig in te krijgen.
Dit relaas komt pas op 10 februari 2005 aan het licht tijdens een VPRO radio-uitzending van Argos aan de hand van vertrouwelijke documenten van de Koninklijke Marechaussee welk met een beroep op de Wet op de
Openbaarheid van Bestuur boven tafel zijn gekomen (zie ook NRC-artikel onderaan). De IND-functionaris maakt de Marechaussee en de Dienst Vervoer en Ondersteuning duidelijk dat er alles aan gelegen is dat de
Guineeërs uit de bus in het vliegtuig komen. Hij voorspelt een serieuze, niet in te schatten politieke rel als zij niet met de vlucht mee zouden kunnen. De IND-ambtenaar hamert voortdurend op de grote politieke
gevolgen als de vijf niet met de vlucht meegaan: "Haal ze eruit! Maakt niet uit hoe!", aldus het marechausseerapport. Dat is de reden dat de betrokken diensten steeds verder gaan in hun pogingen de vijf uit de bus te
halen. Daar het de aanwezige IBT-groep van de Marechaussee, gespecialiseerd in geweldstoepassing, niet lukt de vijf via de zeer smalle gang eruit te halen, wordt de politie Rotterdam-Rijnmond erbij gehaald om
pepperspray en honden in te zetten. Het inzetten van deze middelen verbiedt de Officier van Justitie. Hoewel de vertrouwelijke documenten niet spreken over de uiteindelijke inzet van pepperspray zegt Ibrahim dat dit
middel wel degelijk gebruikt is, en wel langdurig. Hij geeft aan het water dat op hen werd gespoten middels een brandslang, te hebben gebruikt om de ogen te spoelen. Dit gebruik heeft dus tegen het uitdrukkelijk
verbod van de Officier van Justitie plaats gevonden. Het gebruik van de brandslang is eveneens wettelijk niet toegestaan. De Marechaussee-commandant vraagt om de inzet van de BSB, de Brigade Speciale
Beveiligingsopdrachten welke wordt ingezet om terrorisme te bestrijden. Dit wordt door de leiding van de Marechaussee afgehouden.
Uiteindelijk verlaten de 5 doodsbang en uitgeput 'vrijwillig' de bus, worden met 'fysieke kracht' geboeid en gefixeerd ('als beesten' zoals Ibrahim het beschrijft) het vliegtuig ingedragen. Na een lange vlucht waarbij de vijf
het zwaar te verduren krijgen (een van de vijf krijgt een helm opgezet) worden zij bebloed overhandigd aan de Guinese autoriteiten en aldaar in de cel gegooid.
Volgens het persbericht van het Ministerie van Justitie van de dag na de uitzetting, 9 september 2004, is de uitzetting normaal verlopen. Een terugkeerfunctionaris van het Uitzetcentrum Rotterdam weet op een dag
later te melden dat alles zonder problemen is verlopen: vanuit Lagos is de groep Guineeërs met EU-laissez-passers doorgereisd naar Conakry/Guinee en daar overgedragen aan de autoriteiten.
GEVANGENSCHAP
Asielzoekers uit Europa worden systematisch gevangengenomen in Guinee. Men heeft de reputatie van het land een slechte dienst bewezen. "Er zijn 2 soorten Guineeërs: Guineeërs uit Europa, asielzoekers, en
echte Guineeërs in Guinee", aldus de president. Iedereen die gedwongen wordt teruggestuurd uit Europa, wordt aangehouden en ondervraagd over identiteit en het vluchtmotief wordt uitgehoord, vingerafdrukken worden
afgenomen. Familie kan je daarna vrijkopen.
De Guinese asielzoekers worden overgebracht naar de Sureté Urbaine de Conakry, de maison centrale in de volksmond. Daar verliezen ze elkaar na 1 dag uit het oog. De gevangenis, beheerd door de politie, is erg
groot. Er zijn zo'n 500 gevangenen verdeeld over cellen voor gevangenen met familie, die geld en eten kunnen brengen (cellen met bed, eten en medicijnen), en cellen voor gevangenen zonder 'familie'
(eenpersoonscellen voor vier personen). Naast deze cellen is er een 'dodencel' voor zieken zonder familie die geen medicijnen krijgen; er komen hier zo'n drie doden per week uit. Er is een binnenluchtplaats voor de
gevangenen die door de bewakers aangewezen worden. Er is ook een folterkamer met een metalen tafel voor elektrocutie en een horizontale en een verticale doodskist waar je in moet liggen als straf op niet of
verkeerd beantwoorden van vragen. Deze kisten hebben kleine luchtgaten in het deksel en de stank van ontlasting is ondragelijk. Langer dan 24 uur houd je het niet uit. "Wil je liggen of staan?" is de keus. Verder is er
een installatie voor het ondersteboven hangen van gevangenen waarbij het bloed je hoofd na zo'n zes uur uit elkaar doet springen.
Een keer per dag krijg je eten wat erg beroerd is; familieleden betalen een vast bedrag om eten te mogen langsbrengen. Het spaarzame douchen gebeurt op de luchtplaats waar de tuinslang op een groep gevangenen
wordt gezet.
Het enige bezoek van buiten is van het plaatselijke Rode Kruis en van Canadese Jehova's Getuigen (die eens per half jaar wat kleren, paracetamol, tonijn, brood en de bekende boekjes langsbrengen). Er zitten hier
rebellen, criminelen, maar ook kinderen onder de 16 die bijvoorbeeld een brood gestolen hebben op de markt. Volgens mensen die er gezeten hebben houd je het maximaal een jaar uit in deze gevangenis.
Ibrahim weet met meegesmokkelde euro's - verstopt in de voering van zijn broek een bewaker om te kopen en weet zo de gevangenis te ontvluchten. Hij blijft een paar maanden ondergedoken ergens in huis en gaat
uiteindelijk naar een afgelegen dorp waar hij soms wat kan werken op het land om wat eten te verdienen.
Met dergelijke afschrikpraktijken weet Nederland de asielverzoeken te laten dalen. Alles is normaal verlopen en de mensen zijn overgedragen aan de autoriteiten, aldus de IND. Hoever kan een land dat bekend stond
voor haar tolerantie en verdraagzaamheid wegzakken voordat men het een halt toeroept?
Meer informatie:
Vincent de Jong tel 020-6126172, ac@autonoomcentrum.nl
++*++*++*++*++*++*++*++*++*++*++*++
web: www.autonoomcentrum.nl
e-mail: ac@autonoomcentrum.nl
telefoon: 020-6126172