Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid Directie
Communicatie
09 augustus 2005
Nr. 05/130
Gehandicaptenzorg maakt onvoldoende werk van gezonde
arbeidsomstandigheden
Zestig procent van de instellingen in de gehandicaptenzorg doet
onvoldoende om lichamelijke belasting van werknemers zodanig te
beperken dat schade aan de gezondheid wordt voorkomen. Hoewel de
instellingen steeds meer maatregelen nemen om werknemers te beschermen
tegen agressie en geweld van cliënten, schiet ook deze aanpak nog
tekort.
Dit blijkt uit een rapport van de Arbeidsinspectie dat
staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag
naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De resultaten van de inspecties
zijn representatief voor de sector als geheel. In totaal werken zo'n
120.000 mensen in de gehandicaptenzorg. De belangrijkste
arbeidsrisico's waarmee zij te maken hebben zijn lichamelijke
belasting, zoals zwaar tillen, en psychische belasting, zoals werkdruk
en onveiligheid. Dit zijn dan ook de voornaamste oorzaken van het
ziekteverzuim en WAO-instroom in de sector.
Vanwege de grote gezondheidsrisico's voor werknemers hebben sociale
partners in 2001 een convenant afgesloten om de arbeidsomstandigheden
in de gehandicaptenzorg te verbeteren. Deze afspraken liepen tot 2004.
In die periode zijn praktische maatregelen ontwikkeld om de
lichamelijke en psychische belasting van werknemers te verminderen. Zo
is er bijvoorbeeld een Arbo-werkpakket gemaakt waarmee instellingen de
risico's kunnen opsporen en aanpakken. De Arbeidsinspectie heeft nu
gekeken in hoeverre de instellingen daadwerkelijk gebruik maken van de
resultaten van het convenant.
Vooral de aanpak van lichamelijk zwaar werk blijft achter. Bij bijna
20 procent van de instellingen is sprake van een structureel probleem,
bij 40 procent is verbetering nodig. De Arbeidsinspectie vindt het
zorgelijk dat de instellingen onvoldoende oog hebben voor
verbetermaatregelen en te weinig gebruik maken van bestaande
hulpmiddelen. Het gaat bijvoorbeeld om elektrisch in hoogte
verstelbare bedden, tilliften om patiënten die niet zelf kunnen
bewegen te verplaatsen, glijlakens en in hoogte verstelbare
douchestoelen en aankleedtafels. Daarnaast constateerde de inspectie
dat werknemers niet altijd goede instructies en voorlichting krijgen
over manieren om veilig te tillen. In totaal stelden de inspecteurs
319 keer een eis tot verbetering en gaven ze 32 waarschuwingen.
Het beleid om werknemers te beschermen tegen agressie en geweld van
cliënten verbetert dankzij de convenantsafspraken gestaag. Toch zijn
de maatregelen die de instellingen nemen vaak nog niet compleet. Ruim
tweederde van de instellingen past niet alle in het convenant
ontwikkelde instrumenten toe. Het betreft onder meer een
alarmeringssysteem, voorlichting, training, opvang en nazorg,
gedragscode en organisatorische maatregelen. Daarnaast is volgens de
Arbeidsinspectie aandacht nodig voor specifieke risico's zoals bij de
nachtopvang en de inzet van invalkrachten en leerlingen.
De Arbeidsinspectie gaat de resultaten van de inspecties bespreken met
de sociale partners en de Inspectie Gezondheidszorg. Ook blijft de
Arbeidsinspectie controleren in de gehandicaptenzorg, vooral op het
punt van de lichamelijke belasting van werknemers. Vorige maand gaf de
Arbeidsinspectie ook al een rapport uit over controles in de
geestelijke gezondheidszorg.
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid