Antwoord van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken en de heer Nicolaï, staatssecretaris voor Europese Zaken, op vragen van het lid Van Bommel (SP) over de Turkse positie ten opzichte van Cyprus.
Vraag 1
Beschouwt u het ondertekenen van het douaneverdrag door Turkije als voldoende basis om op 3 oktober aanstaande met de onderhandelingen tussen de EU en Turkije te beginnen? Zo ja, waarom?
Vraag 2
Wat is uw oordeel over de verklaring van Turkije dat de ondertekening, ratificatie en implementatie van het douaneverdrag op geen enkele wijze de erkenning van de Republiek Cyprus betekent? 1)
Antwoord
Turkije heeft met de ondertekening van het protocol bij de Ankara-overeenkomst aan alle door de Europese Raad van december 2004 gestelde voorwaarden voor het openen van de onderhandelingen voldaan. De door Turkije afgelegde verklaring heeft een politieke waarde. Zij doet naar mijn mening niet af aan de ondertekening van het protocol, maar kan wel een belasting vormen voor de te voeren onderhandelingen over EU-toetreding. Van belang is daarbij tevens hoe snel Turkije het protocol zal ratificeren en hoe het in de praktijk wordt geïmplementeerd.
Vraag 3
Wat is uw oordeel over de billijking door de Britse premier van het standpunt van de Turkse regering? Wat is uw opvatting over de Cypriotische reactie? 2)
Antwoord
De Britse premier en de Cypriotische regering hebben beide een initiële reactie op de Turkse verklaring gegeven. De Britse premier heeft als reactie op een vraag tijdens de persconferentie na zijn ontmoeting met de Turkse premier Erdogan gesteld dat het enkele feit van ondertekening van het protocol geen erkenning van Cyprus inhoudt. Deze stelling is correct en in lijn met het standpunt dat de minister president namens de Europese Unie heeft uitgedragen na afloop van de Europese Raad van 17 december jl., namenlijk dat ondertekening van het protocol door Turkije geen erkenning inhoudt van Cyprus, maar wel wordt gezien als een eerste stap in het proces van normalisering van de betrekkingen tussen beide landen. De Cypriotische regering heeft in een officiële reactie aangegeven dat het de unilaterale verklaring van Turkije erg betreurt. De Turkse verklaring zal nog nader bestudeerd worden, waarna de Cypriotische regering haar standpunt kenbaar zal maken aan de Raad van de Europese Unie. Het Britse Voorzitterschap heeft inmiddels aangekondigd dat er, met het oog op eventueel verdere, gecoördineerde EU-actie, op korte termijn in EU-verband verder gesproken zal worden over de Turkse verklaring. Ik ben het met deze aanpak eens.
Vraag 4
Hoe verhoudt de Turkse verklaring zich tot uw uitlatingen dat Turkije een groot probleem heeft als het overweegt om naast een handtekening ook een verklaring af te geven waarin het aangeeft dat dit niet betekent dat het Cyprus erkent? 3)
Antwoord
Met genoemde uitlatingen heb ik aangegeven dat op een dergelijke verklaring van Turkse zijde een reactie van Cyprus en/of andere EU-lidstaten niet uit zou blijven.
Vraag 5
Welke stappen wenst u te nemen tegenover Turkije indien u deze verklaring niet aanvaardbaar acht?
Antwoord
Het Britse voorzitterschap heeft aangegeven dat de Turkse verklaring op korte termijn besproken zal worden met het oog op eventuele verdere, gecoördineerde EU-actie. Eventuele vervolgstappen zijn afhankelijk van deze bespreking.
Vraag 6
Als u ondertekening van het douaneverdrag ondanks deze verklaring voldoende acht om de toetredingsonderhandelingen met Turkije te beginnen, wanneer moet het naar uw oordeel dan Cyprus erkennen?
Antwoord
Onderhandelingen met de EU zullen alleen succesvol kunnen verlopen als er parallel voortgang wordt gemaakt met de oplossing van de kwestie Cyprus. Het vraagstuk van erkenning, met inbegrip van daarvoor relevante tijdstippen, zal in dat verband aan de orde komen. Duidelijk is dat Turkije niet kan toetreden tot de EU voordat de kwestie Cyprus is opgelost.
Vraag 7
Zijn er van de EU-voorzitter en/of de VN pogingen te verwachten om het conflict met betrekking tot Cyprus op te lossen? Zo ja, welke en op welke termijn verwacht u deze?
Antwoord
De EU kan aangezien één van de partijen in het conflict lid is van de EU geen bemiddelende rol spelen. Wel zal, zoals hierboven vermeld, in de loop van het onderhandelingsproces het onderwerp aan de orde blijven komen. Goede voortgang van het onderhandelingsproces over de Turkse EU-toetreding maakt derhalve de kans op oplossing van het Cyprus-conflict groter. Ik verwacht en zal mij hier ook voor inzetten dat de VN opnieuw een bemiddelende rol zal spelen bij de oplossing van het conflict, zodra zij voldoende mogelijkheden voor vorderingen op dit gebied ziet.
1) http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4729909.stm
2) de Volkskrant, 29 juli jl. "President Cyprus boos op Blair"
3) Telegraaf,19 juli jl. "Turken spelen met vuur".
Ministerie van Buitenlandse Zaken