De nieuwe oostelijke buurlanden van de Europese Unie
Ministerie buza
http://www.minbuza.nl
Dit is een persbericht van de Adviesraad Internationale Vraagstukken.
Intensivering van de relatie met Oekraïne en Moldavië in het belang is van de
Europese Unie
Dat stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in het vandaag verschenen advies
'De nieuwe oostelijke buurlanden van de Europese Unie'. De EU heeft belang bij veiligheid
en stabiliteit aan de oostgrenzen en het ontwikkelen van een gezonde economische relatie
met haar oostelijke buren. Om dat te bereiken bieden de huidige politieke ontwikkelingen
in Oekraïne en Moldavië, die cultuurhistorisch tot Europa behoren, uitstekende
aanknopingspunten. Beide landen hebben toetreding tot de Unie als speerpunt van hun
buitenlands beleid gemaakt. Juist dat biedt de EU de kans om vaart te zetten achter het
bevorderen van politieke en economische hervormingen, bijvoorbeeld door stap voor stap
toe te werken naar een stabiliteits- en associatieovereenkomst. Belangrijk is wel dat de
landen laten zien dat ze serieus vooruitgaan en de hervormingen beklijven. Bij de
intensivering van de relaties geldt dat de zorg over de absorptiecapaciteit van de EU een
periode van reflectie over de toekomstige ontwikkeling van de Unie noodzakelijk maakt. Het
is dan ook zaak zorgvuldig om te gaan met uitbreiding van de Unie, ook als dat slechts op
lange termijn speelt. Het advies gaat niet alleen in op Oekraïne en Moldavië,
maar spreekt zich ook uit over Belarus (Wit-Rusland), Georgië, Armenië en
Azerbeidzjan.
Het intensiveren van de relaties met Oekraïne en Moldavië betekent niet dat
toetreding van deze landen op korte termijn aan de orde is of zou kunnen zijn. Immers,
voor het zover is, zullen zij eerst moeten voldoen aan de criteria die bijvoorbeeld ook
aan Turkije en de landen van de westelijke Balkan worden gesteld. Deze voorbeelden laten
meteen zien dat het om een hele lange weg gaat. Dat neemt echter niet weg dat een
perspectief op toetreding zelfs al ligt dat in de verre toekomst, in het vooruitzicht zou
moeten worden gesteld, omdat het een krachtige stimulans is voor de overgang naar een
democratische rechtsstaat en grondige hervorming van de economie. De AIV voert aan dat
beide processen sterk verweven zijn en dus het beste hand in hand aangepakt kunnen
worden. Naast democratische instituties zoals een onafhankelijke rechtspraak, vrijheid
voor de media, een deugdelijke begrotingsproces, een onafhankelijke rekenkamer en een
goed werkende politie en douane, is het verbeteren van het investerings- en
ondernemingsklimaat en de liberalisering van de handel van groot belang. In dat opzicht
gaat het bijvoorbeeld om het verbeteren van het bank- en verzekeringswezen,
kwaliteitsbewaking, consumentenorganisaties en modern beroepsonderwijs.
De AIV doet in het advies daarnaast enkele aanbevelingen om de inzet van het nationale en
Europese beleidsinstrumentarium ten aanzien van de oostelijke buurlanden beter in te
zetten.
De volledige tekst van het advies kunt u vanaf vandaag vinden op de webpagina van de AIV:
www.aiv-advies.nl
Achtergrond
De AIV zet het complexe vraagstuk van het burenbeleid van de EU voor de oosterburen helder
uiteen. Daarbij gaat de AIV ook in op de bevroren conflicthaarden en de geopolitieke
verhoudingen tussen de EU, Rusland en de voormalige Sovjetlanden die nu de nieuwe
oostelijke buren van de EU zijn. De AIV dringt er op aan Rusland nauw te betrekken bij
het zoeken naar oplossingen voor de bevroren conflicthaarden in deze regio. Tevens
signaleert de AIV dat een goede relatie met de oostelijke buurlanden, waaronder Rusland,
belangrijk is voor de levering en doorvoer van energie aan de EU.
De leidende gedachte achter het Europese burenbeleid is om politieke, economische en
institutionele hervormingen in de buurlanden te stimuleren, zodat de stabiliteit en
veiligheid in de directe omgeving van de Unie wordt vergroot. In ruil voor concrete
resultaten op deze terreinen, is de EU bereid haar buren uitzicht te geven op een diepere
economische integratie in de Europese interne markt. Dit betekent dat de EU samen met elk
van deze landen actieplannen opstelt waarin de prioriteiten worden vastgelegd om stap
voor stap met EU-hulp de democratische en economische hervormingen ter hand te nemen.
Oekraïne en Moldavië hebben al zo'n actieplan; die voor de andere landen zijn
in voorbereiding.
Positief vindt de AIV de aanpak van het burenbeleid van de Unie, de brede inzet van
middelen en instrumenten, de vereenvoudiging van de aanvraagprocedures en het feit dat de
betrokken landen zelf prioriteiten stellen, in aansluiting op hun eigen beleid. De AIV
beveelt aan dat Nederland er in de (Europese) Raad en het Europees Parlement op toeziet
dat EuropeAid een verkorting van de aanvraagprocedures en een verbetering van de
toekenning van middelen doorvoert zodat het geld terecht komt bij de beste initiatieven,
zonder dat deze door tal van onnodige beperkingen worden gefrustreerd. Tegelijkertijd
dringt de AIV er bij de Nederlandse regering op aan te zorgen dat voldoende middelen
beschikbaar komen om aan de vraag van goede democratische en economische
hervormingsinitiatieven te voldoen. Dit betreft zowel de EU-hulpfondsen als die van de
Nederlandse bilaterale programma's van de ministeries van Economische en van Buitenlandse
Zaken.
De AIV beveelt aan dat het lokale EU-kantoor het voortouw neemt bij de coördinatie en
afstemming van de verschillende hulpprogramma's om de samenhang en de effectiviteit van de
hulp te vergroten. De Nederlandse hulp sluit goed aan op het Europese burenbeleid, maar
moet niet alleen gecoördineerd worden met de verschillende vakministeries in
Nederland, maar ook met de hulp van andere donoren en internationale organisaties.
De AIV vindt daarnaast dat er meer gebruik kan worden gemaakt van
uitwisselings-programma's van mensen uit het bedrijfsleven, overheidsdiensten, lokaal
bestuur, politici, onderwijsinstellingen en cultuur.
---
Noot voor de redactie /