Is de ozonlaag zich aan het herstellen?
Minder dunne ozonlaag, maar groot ozongat
31 augustus 2005 - Volgens een recent Amerikaans onderzoek*) lijkt de
ozonlaag zich te herstellen. Zeer recente metingen laten echter zien
dat het ozongat boven Antarctica dit jaar nog zeer groot is. Van een
volledig herstel van de ozonlaag is dan ook nog geen sprake.
Grootte ozongat 1996-heden zuidelijk halfrond
Grootte ozongat 1996-heden zuidelijk halfrond
Het goede nieuws van de Amerikanen is een eerste teken dat ook de
ozonlaag zelf een positieve reactie laat zien als gevolg van de
internationale afspraken gemaakt in het Montreal Protocol (1987) om de
productie van CFKs (chloorfluorkoolwaterstoffen) sterk te reduceren.
Echter, het ozongat boven Antarctica is dit jaar zeer groot en vroeg
in het jaar, vergelijkbaar met de record-jaren 2000 en 2003 (zie
Ozongat groot voor de tijd van het jaar (Nieuws)). Dit laat zien dat
we nog niet van de problemen af zijn.
De ozonlaag wordt sinds 1979 in de gaten gehouden met satellieten. Het
onderzoek is gebaseerd op de Amerikaanse TOMS en SBUV
satellietinstrumenten. De afgelopen 10 jaar dragen ook de Europese
instrumenten GOME en SCIAMACHY bij aan het van dag tot dag volgen van
de ozonlaag, en in de toekomst zal het Nederlands-Finse instrument OMI
de TOMS metingen voortzetten. Deze satellietmetingen laten een
continue afname zien van de dikte van de ozonlaag tussen ongeveer 1980
en 1995. Daarna is er volgens de Amerikaanse analyse dus sprake van
een licht herstel.
Behalve ozon wordt ook de concentratie CFKs in de atmosfeer continue
gemeten. De concentraties van de meest agressieve CFKs laat sinds
ongeveer 2000 een lichte maar significante daling zien als gevolg van
de maatregelen naar aanleiding van het Montreal protocol. Eenmaal
vrijgekomen hebben de schadelijke CFKs een zeer lange verblijfstijd in
de atmosfeer van ongeveer 50 jaar. Een echt herstel verwachten we
daarom pas rond 2040-2050. Het ultieme bewijs dat de ozonlaag echt aan
het herstellen is moet echter van metingen van ozon zelf komen.
Een probleem met de gepubliceerde analyse is de grote variabiliteit
die ozon laat zien van jaar tot jaar. De conclusie van de Amerikaanse
onderzoekers is gebaseerd op maar ongeveer 7 jaar aan data tussen 1995
en 2002, waardoor het lastig is om nu al echt harde uitspraken te doen
over het herstel.
Gebaseerd op metingen van het satellietinstrument SCIAMACHY houd het
KNMI dagelijks het ozongat in de gaten. De recente ontwikkeling van
het ozongat en gegevens van de afgelopen 10 jaar zijn te bekijken op
de temis website (zie Temis website (Externe links)).
(*) Reinsel et al, Trend analysis of total ozone data for turnaround
and dynamical contributions, J. Geophys. Res., August 2005
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harry Geurts of
Monique Somers, persvoorlichting KNMI, telefoon 030 2206317 of 030
2206386. E-mail: Persvoorlichting.
Persbericht:
Eerste uitgave: 31-08-05
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut