Wat is volgens GroenLinks een sociaal Europa?
20 oktober 2005
Sociaal Europa is een vaag begrip waaraan veel verschillende invullingen
worden gegeven. De basisgedachte erachter is dat Europa de grote, eenzijdige
aandacht voor de gemeenschappelijke markt moet compenseren met aandacht voor
de sociale gevolgen daarvan. Daadwerkelijk Europese sociale wetgeving
bestaat echter nog nauwelijks. Tijdens een bijeenkomst van de groene fractie
in Marseille heeft GroenLinks deze week haar visie op het sociale Europa
gepresenteerd en hiervoor veel steun ontvangen.
Meest opmerkelijke voorstel van GroenLinks is het garanderen van een
bestaansminimum voor alle Europeanen. Dit valt wat
GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg betreft onder de
fundamentele sociale rechten van burgers in een beschaafde EU. "Hoe
kan er een sociaal Europa zijn als haar burgers te arm zijn om
redelijk te leven? Natuurlijk moet zo´n minimumniveau rekening houden
met nationale verschillen in welvaart. Het zou vastgesteld moeten
worden als een percentage van het gemiddelde inkomen in iedere
lidstaat".
Een ander voorstel van GroenLinks in Marseille betreft Europese
belastingcoördinatie op het gebied van de vennootschapsbelasting.
Europese afspraken over een minimum hiervoor moeten een einde maken
aan de ´race to the bottom´ die de lidstaten op dit gebied hebben
ingezet. In een poging bedrijven te lokken verlagen ze telkens hun
vennootschapsbelasting wat dan weer verlagingen in andere lidstaten
uitlokt. Hierdoor blijven er steeds minder inkomsten voor publieke
diensten over of wordt arbeid sterker belast wat leidt tot een verlies
aan werkgelegenheid.
Selectief Europa
Kern van het betoog van GroenLinks is dat een sociaal Europa een
selectief Europa is. "Het idee dat er vanuit Brussel een Europese
verzorgingsstaat moet worden ingericht is volgens ons totaal
onhaalbaar en bovendien onnodig. De reeds bestaande nationale stelsels
verschillen enorm en zijn historisch gegroeid tot wat ze nu zijn. Het
is de taak van Europa om deze stelsels te respecteren en alleen daar
in te grijpen waar dat nuttig is", aldus Buitenweg.
Concreet betekent dit dat Europa bijvoorbeeld geen systeem op het
gebied van ontslagbescherming oplegt. Zo combineert het model dat in
enkele Scandinavische landen populair is een zwakke bescherming tegen
ontslag met hoge werkloosheidsuitkeringen en programma´s om mensen zo
snel mogelijk weer aan de slag te krijgen. Dit is volgens GroenLinks
niet minder sociaal dan het ´continentale` model dat grotere
ontslagbescherming biedt, maar lagere uitkeringen. De keuze voor een
van beide modellen hangt af van nationale voorkeuren en tradities.
Een selectiever Europa betekent voor GroenLinks ook dat Brussel
ophoudt met het afdwingen van de liberalisering van publieke diensten.
Het al dan niet doorvoeren van marktwerking in het openbaar vervoer,
de gezondheidszorg of het drinkwater moet door de lidstaten
zelfstandig besloten kunnen worden. Buitenweg: "Natuurlijk moet de
Commissie erop toezien dat op de gemeenschappelijke markt de
concurrentie eerlijk is. Maar dat betekent niet dat bijvoorbeeld
Eurocommissaris Kroes de Nederlandse woningcorporaties kan verbieden
om met publiek geld ervoor te zorgen dat buurten gemengd blijven en
rijke en armere huurders naast elkaar blijven wonen."
Waar houdt een sociaal Europa zich dan wel mee bezig? Volgens
GroenLinks moet de EU zich onder andere richten op het aanpakken van
grensoverschrijdende problemen. Voorbeeld hiervan is de door
GroenLinks voorgestelde Europese coördinatie van de
vennootschapsbelasting en het goed regelen van aanspraken op sociale
zekerheid door werknemers die niet in hun eigen lidstaat werken.
Daarnaast moet de EU maatregelen nemen als dit duidelijke
schaalvoordelen oplevert. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het
bevorderen van de studentenmobiliteit. Van de EU mag ook worden
verwacht dat het investeert in de armste lidstaten om het
welvaartsverschil binnen de EU te verkleinen en fundamentele sociale
rechten beschermt. Het voorstel voor een Europees bestaansminimum is
hier een voortvloeisel uit.
«
GroenLinks