D66
Inbreng Lousewies van der Laan (D66) bij het begrotingsoverleg voor de
ontwerpbegroting Justitie 2006
Voorzitter,
Iedereen wil een veilige samenleving, bij sociaal-liberalen is dat
omdat veiligheid een voorwaarde is voor vrijheid. Wij willen dan ook
een beleid waarbij de middelen die er zijn optimaal worden ingezet om
Nederland zo veilig mogelijk te maken. Daarvoor is het nodig om goed
inzicht te krijgen in de middelen die er zijn en vooral om te kijken
of het beleid effectief is. Daarvoor is de VBTB systematiek ontworpen
en mijn eerste vragen gaan dan ook over de Afrekenbaarheid - controle
op effectiviteit van het beleid
Dat lijkt misschien technisch, maar is essentieel voor deze Kamer om
haar controletaak straks uit te kunnen voeren.
De prestatiegegevens in deze begroting worden naar de smaak van D66 te
summier gepresenteerd. Het is onze experts opgevallen dat de
VBTB-kwaliteit van de begroting al met al enigszins terug lijkt te
zijn gelopen. Het is de vraag of de minister over deze begroting in
mei 2007 verantwoording af kan leggen, gelet op de af en toe
optredende vaagheid in de doelstellingen. Niet in alle gevallen zijn
de doelstellingen zo helder dat je er er verantwoording over kunt
afleggen. Dat is jammer, want over het jaar 2004 (mei jl.) was het
Justitie-jaarverslag een van de betere jaarverslagen.
Wat in algemene zin opvalt is dat de prestatiegegevens meer betrekking
hebben op wat het ministerie doet (de tweede W-vraag uit de
VBTB-systematiek, wat gaan we daar voor doen?) dan op wat ze wil
bereiken (de eerste W-vraag: wat willen we bereiken?) .
Maw er staat wel hoeveel extra cellen er gebouwd moeten worden, niet
hoe dit recidive voorkomt of de criminaliteit terugdringt. Wat is de
reden achter deze benadering? Wekt de indruk dat de minister bang is
om afgerekend te worden op zijn prestaties en dat kan toch niet de
bedoeling zijn.
Voorbeeld: Hoewel onder het kopje "Doeltreffende justitiële opsporing"
tal van activiteiten, instrumenten en actoren worden genoemd, is de
uitwerking van de operationele doelstelling in termen van
prestatie-indicatoren, mager. Zodoende kan bij de verantwoording over
2006 (mei 2007) niet worden vastgesteld of de minister zijn doel hier
heeft gereikt. Het doel is immers niet afrekenbaar geformuleerd.
Wat is het concrete en afrekenbare doel dat de minister hier
nastreeft?
Budgetflexibiliteit
In de Rijksbegroting 2006 wordt de Kamer summier geïnformeerd over de
budgetflexibiliteit . Dat vermindert onze mogelijkheden als
medewetgever.
Kan de minister de Kamer alsnog inzicht geven in de
budgetflexibiliteit zoals dat voorgaande jaren gebruikelijk was?
Agentschapreserves
Ten behoeve van een goed debat is het van belang dat er een
alomvattend en actueel overzicht bestaat van de omvang van de
bestaande reserves (begin 2006) en de geprognosticeerde reserves
(ultimo 2006) alsmede van de soort risico's die onderbouwen dat het
aanhouden van deze reserves zwaarder weegt dan een eventuele
alternatieve aanwending van de middelen in kwestie
Graag ontvang ik een dergelijk overzicht voor de plenaire behandeling
van de begroting.
Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding
De verhouding tussen de speerpunten (datgene wat als actueel
belangrijk wordt gezien) en de operationele doelen is niet geheel
duidelijk. Zo zijn de speerpunten stelselmatige daders en zichtbaar
toezicht niet expliciet terug te vinden in de structuur van het
beleidsartikel, waardoor ook onduidelijk is welk budget voor deze twee
speerpunten beschikbaar wordt gesteld. Graag krijg ik daar meer
duidelijkheid over?
MEDICINALE HEROÏNE-VERSTREKKING
Naar aanleiding van het rapport Paas, heeft deze Kamer besloten dat de
1000 plaatsen die nodig zijn om onherstelbaar verslaafde criminelen te
behandelen er moeten komen. Vorig jaar is er met een amendement van de
coalitiepartijen met brede steun in de kamer 6 miljoen euro
overgeheveld van de Justitie-begroting naar die van VWS. Met dat geld
zouden extra plaatsen worden gecreëerd voor de medicinale verstrekking
van heroïne. Verslaafden die meedoen aan zo'n project hoeven niet meer
te stelen om aan hun shot te komen en belasten dan niet meer het
justitiële apparaat. Vandaar dat de Kamer het logisch vindt dat
Justitie hieraan meebetaalt. Het is bovendien een stuk goedkoper om
junks zo van de straat te halen: voor het bedrag van 1 jaar opsluiten,
kun je drie junks behandelen.
Nu was het de bedoeling om die 6 miljoen structureel in te zetten,
getuige ook een motie van een paaar maanden later over de gebrekkige
uitvoering. Omdat de ministers van Justitie en VWS, ondanks de wens
van een kamermeerderheid, nog steeds niet met een lange termijn
oplossing willen komen, zie ik mij wederom genoodzaakt om de
financiering van de extra behandelplaatsen, in ieder geval voor twee
jaar, te kunnen realiseren. Mocht deze minister dan nog minister van
Justitie zijn, dan kan hij nu alvast gaan nadenken over een lange
termijn oplossing, want op deze wijze is er veel onzekerheid, ook bij
de deelnemende gemeenten.
De gemeenten hebben aangegeven 545 extra behandelplaatsen te willen
creëren. Om dit mogelijk te maken is er de komende twee jaar 6,5
miljoen euro nodig. De gemeentes betalen daarbij zelf ook mee, in de
vorm van het aankopen/huren en geschikt maken van behandelruimtes.
Vorig jaar kwam de bulk van het geld van het ministerie van Justitie.
Het lijkt mij dan ook redelijk om die lasten dit jaar te verdelen.
Mijn voorstel is dan ook om VWS en justitie ieder 1,66 miljoen te
laten betalen, twee jaar achter elkaar.
Een amendement waarin dit wordt geregeld is vorige week ingediend bij
de VWS-begroting en kan rekenen op een meerderheid . Een amendement
van dezelfde strekking circuleert nu onder de Justitie collega's. Ik
neem aan dat de minister daar graag een reactie op geeft.
SLIMME VEILIGHEID - TECHNOLOGIE
De verharding in de samenleving en de dreiging van terroristische
aanslagen hebben het concept `beveiliging' een vaste plaats in onze
samenleving gegeven. Maar we zijn nog aan het onderzoeken wat nu het
beste werkt. D66 pleit voor beveiliging met behulp van de inzet van
ultramoderne technieken, in plaats van beveiliging die alleen
vertrouwd op mankracht en standaard beveiligingsapparatuur. Met slimme
beveiligingstechnieken kan je bijvoorbeeld:
* Groepen mensen gezamenlijk controleren op wapens, zonder dat ze er
erg in hebben (concealed weapondetection). Dit maakt de preventief
fouilleren overbodig en verwijdert de opvallende en soms
verstorende aanwezigheid van detectiepoortjes en fouillerende
agenten.
* Daarnaast kan je sluipwespen en snifferapparaten inzetten om
explosieven op te sporen, je kan intelligente camera's plaatsen
die gezichten herkennen van verdachte personen.
* En er zijn nog vele andere technieken in ontwikkeling.
D66 vindt echter dat de ontwikkeling van deze technieken niet snel
genoeg gaan. Dat ligt niet aan de uitvinders van deze technieken, maar
wel aan de weinig faciliterende rol van de overheid. Het geschikt
maken van nieuwe technieken voor gebruik in de praktijk duurt nu vaak
lang, omdat gewacht moet worden tot een marktpartij er brood in ziet.
De marktpartij durft vaak niet te investeren in de verdere
ontwikkeling, bang als hij is dat de overheid zijn product niet zal
afnemen. Soms gebeurt het ook dat een nieuwe techniek eerder wordt
gebruikt in de entertainment-industrie dan in de beveiling, omdat er
daar meer geld mee kan worden verdiend. Een voorbeeld is de
"nepvogel" die hier twee weken gelden in de Hal te bewonderen was. Die
kan worden uitgerust met een camera en over grote groepen mensen
vliegen, maar wordt nu vooral bij popconcerten voor de lol gebruikt in
plaats van in veiligheidssituaties.
D66 vraagt de minister daarom welke rol hij voor zichzelf ziet om dit
proces meer te faciliteren. Wordt de ontwikkeling van nieuwe
technieken in kaart gebracht? Zijn er co-financieringsinstrumenten?
Wat is precies het doel van het Innovatieplatform
Criminaliteitsbestrijding?Ik lees in de begroting dat er volgend jaar
al de eerste resultaten zullen zijn - wat zijn de
verwachtingen?Wanneer en hoe is men aan de slag gegaan?Klopt het dat
er een half miljoen voor is uitgetrokken? Als we weten dat de VS een
miljard investeren in veiligheidstechnologie, is dat dan niet erg
mager?
DNA mogelijkheden verder uitbreiden
Een paar dagen geleden is de moord op de 11-jarige Arthur Ghurahoo na
19 jaar opgehelderd door middel van DNA sporen. Dit wijst er op hoe
nuttig DNA kan zijn in dit soort gevallen. Nu is het de bedoeling om
bij mensen die tot een onvoorwaardelijke straf van meer dan 4 jaar
veroordeeld zijn, of veroordeeld zijn geweest, DNA materiaal af te
nemen en op te slaan in een databank.
D66 wil de minister in overweging geven om het werkingsbereik van deze
wet uit te breiden tot mensen die tot enige onvoorwaardelijke
gevangenisstraf zijn veroordeeld. Immers in veel, ook zeden- en
geweldszaken worden er om allerlei redenen door de rechter lichtere
straffen worden uitgesproken. Helaas is een toch wel redelijk fors
percentage van de veroordeelden recidivist. DNA sporen zijn de
vingerafdrukken van de 21^ste eeuw. Als we daarmee meer zaken kunnen
ophelderen, dan wel recidive kunnen voorkomen omdat daders weten dat
hun DNA zo op te vragen is, dan is dat een belangrijke stap vooruit.
Graag een reactie van de minister.
Een vraag die ons via de mail bereikte en die ik op deze wijze aan de
minister zou willen stellen is hoe hij staat tegenover de mogelijkheid
om burgers de kans te bieden vrijwillig DNA materiaal af te staan ter
opname in een databank. Er worden tot ieders grote spijt ieder jaar
toch een fors aantal overledenen gevonden waarbij het zeer moeilijk,
of onmogelijk is de identiteit vast te stellen. Zit hun DNA in zo'n
bank dan is dat veel eenvoudiger, met alle voordelen voor het
informeren van familie of onderzoek van dien.
Er zijn een aantal organisaties, zoals bijvoorbeeld scouting of
kinderopvang, die gedragscodes hebben voor volwassenen die als
vrijwilliger of professional met kinderen werken. Zij zouden dan er
voor kunnen kiezen om opname van DNAprofielen in deze databank op te
nemen en dat als voorwaarde in hun gedragscodes op te nemen..
Goed functioneren van de rechterlijke macht
Voorzitter,
Collega Wolfsen kwam vorige week met het leuke idee om een
spijbelrechter te introduceren. Dat is succesvol in Almelo en naar ik
begrijp van de Raad voor de Rechtspraak wordt het al op veel plekken
in Nederland met succes toegepast. Het meest frappant aan de discussie
vond ik dat het ruim een jaar duurt voordat een simpel proces verbaal
van de leerplichtambtenaar überhaupt behandelt wordt. En ik krijg veel
klachten over de tijd die het duurt om je zaak op de rol te krijgen.
Graag hoor ik van de minister of hij deze zorg deelt en welke
mogelijkheden hij ziet om hier iets aan te doen.
In de begroting voor 2006 bezuinigt de minister 16 miljoen euro op het
budget voor rechtspleging en rechtsbijstand. De Raad voor de
Rechtspraak geeft zelfs aan dat er 63 miljoen euro bij moet om de
rechterlijke macht nog goed te kunnen laten functioneren.
D66 is bang dat deze bezuinigen ten koste zullen gaan van de kwaliteit
van de rechtspraak. Tevens vrezen wij dat hierdoor de wachttijden bij
de rechter, die de afgelopen jaren korter waren geworden, straks weer
onverantwoord lang zullen zijn.
De kwaliteit
Rechters zijn serieuze en plichtsgetrouwe harde werkers. Begaan als
zij zijn met de samenleving stoppen ze al hun beschikbare tijd in het
efficiënt afhandelen van zo veel mogelijk zaken. Het wordt echter
steeds meer zichtbaar dat de kwaliteit van de rechtspraak daar onder
lijdt:
* Steeds meer belangrijke zaken worden behandeld door enkelvoudige
kamers.
* Rechters hebben geen tijd meer om jurisprudentie te lezen of zich
bij te scholen.
* Ook het goed motiveren van vonnissen schiet er door de tijdsdruk
steeds vaker bij in, wat er toe bijdraagt dat er minder begrip is
voor de uitspraken.
* En dan heb ik het nog niet eens over de gerechtelijke dwalingen
die tegenwoordig helaas vaak in het nieuws zijn.
Dit alles heeft tot gevolg dat veel burgers het vertrouwen in de
rechtspraak verliezen. Vele mailtjes en brieven die ik dagelijks krijg
getuigen daarvan.
De wachttijden
Het bezuinigen op het budget voor de rechtspraak zal onherroepelijk
leiden tot het opnieuw langer worden van de wachttijden. Er komt vroeg
of laat het moment dat rechters het plichtsgetrouw nastreven van
gestelde productiedoelen zullen opgeven en zullen kiezen voor
kwaliteit in plaats van kwantiteit.
Het gevolg van deze - op zich begrijpelijke - keuze voor kwaliteit is
dat burgers en bedrijven langer moeten wachten op rechtszekerheid. Dit
is schadelijk voor de samenleving, want:
* In het strafrecht moeten daders langer wachten op hun berechting,
waardoor zij niet op tijd worden gecorrigeerd en sneller in
herhaling vervallen.
* In het civiel- en bestuursrecht moeten procespartijen lang wachten
op zekerheid in hun zaak, waardoor onder andere het economische
verkeer wordt vertraagd.
Beiden kosten de samenleving een bedrag dat de opbrengsten van de
bezuinigingen vele malen overtreft.
Uit de begroting kan ik concluderen dat de minister doelbewust uitgaat
van oplopende wachttijden. Uit de kolommen op pagina 44 en 46 volgt
dat het aantal zaken dat de rechter volgens de gemaakte afspraken moet
behandelen minder is dan het aantal dat volgens de prognoses bij de
rechter zal voorkomen. De "productiebehoefte" is structureel 10%
groter dan de "productieafspraak"!
Vraag:
Waarom is niet de productiebehoefte als basis voor de
productieafspraak genomen? Waar wordt het verschil door verklaard?
Waarom is het verschil zo constant 10%, m.u.v. 2007, waar het 8,5% is
Extra vraag:
Hoe denkt de minister dat dat structurele verschil wordt weggewerkt?
Gaat hij er vanuit dat de réchters, vanuit hun plichtsgetrouwe streven
zo veel mogelijk zaken af te handelen, dit verschil alsnog zullen
wegwerken?
Extra feit:
In de begroting van de Raad voor de Rechtspraak (zie justitiebegroting
p. 171) wordt meegedeeld dat als gevolg van het feit dat er meer zaken
zullen instromen dan het aantal zaken waarvoor middelen ter
beschikking worden gesteld, de wachttijden in 2006 met 10% en in 2007
met 12% zullen stijgen.
(vervolg)
Als we meer specifiek kijken naar de Productiebehoefte en
Productieafspraak zien we dat het verschil in behoefte en afspraak
veel lager is bij de strafrechters, jaarlijks enkele procenten, dan
bij de overige rechters (meestel meer dan tien procent).
Waarom is het tekort in de strafrechtspraak zo verschillend van het
algemene tekort? Welke consequenties heeft dit voor de ontwikkeling
van de doorlooptijden in de andere categorieën? Waarom is het tekort
in bij de strafzaken in 2006 relatief hoog?
Extra vraag:
Waarom zijn de tekorten bij niet-strafrechters zo hoog? Hoe beoordeelt
de minister het feit dat, vanwege de lange wachttijden voor
bijvoorbeeld de burgerlijk rechter, de samenleving grote (economische)
schade oploopt?
Reclassering
De reclassering is een belangrijk onderdeel van de justitieketen. D66
betruert het dan ook dat over de reclassering in deze begroting
opvallend weinig vermeld wordt .
Graag wil ik weten welke doelstelling specifiek voor het
reclasseringsbeleid geldt.
Overigens lijkt de reclasseringscapaciteit veel minder te zijn dan de
uit de raming voortvloeiende behoefte . Kan de minister dit
verklaren?
Een probleem waar wij veel klachten over krijgen is de samenwerking
tussen justitie en reclassering. Mensen worden vrijgelaten, soms
vroeger dan geplanned en komen dan met weinig geld op straat. Als
blijkt dat familie of vrienden er niet zijn, dan iemand al weer heel
snel op het slechte pad gaan. In het ergste geval, zoals recentelijk
is gebeurt, kan iemand zelfmoord plegen. Is het echt zo moeilijk om te
zorgen dat iemand niet uit de cel komt dan nadat er iets van opvang is
geregeld?
Slachtoffers informeren over vrijlating
Dezelfde ondoorzichtigheid met vrijlaten is trouwens ook een nadeel
voor slachtoffer. D6 vindt dat slachtoffers fatsoenlijk geïnformeerd
moeten worden als hun dader vrijkomt. Het kan niet zo zijn dat de
moordenaar van je dochter straks bij je voor de deur staat terwijl jij
dacht dat hij nog in de gevangenis zat. Wat verzet zich tegen een goed
informatiesysteem?Kan voor het slachtoffer een recht op informatie
worden gemaakt?
Preventief wegslepen auto's in Amsterdam
Voorzitter,
Tot slot een vraag over een bizarre zaak in Amsterdam. De politie
sleept auto's weg waarin een telefoon ligt om op die manier een
misdrijf te voorkoemn. Nu is D66 een groot voorstander van preventie,
maar dit is toch de omgekeerde wereld. In plaast van achetr de dader
aan te gaan of vaker op de hotspots waar dit gebeurt te patrouilleren,
sleept de poltie auto's van onschuldige burgers weg. Zij beroept zich
hierbij op een wetsartikel dat preventief optreden zonder toestemming
van het toekomstige slachtoffer toestaat. Graag hoor ik van deze
minister waar hij de grenzen van dit artikel ziet? Mag de politie voor
dit wegslepen geld in rekening brengen? Kunnen burgers verhaal krijgen
als zij meer zijn benadeeld door het wegslepen dan bij een eventuele
inbraak?
ANNEX - als er tijd over is
Preventie: dienst JUSTIS
Een deel van het preventiebeleid is gericht op screening van
integriteit. De batenlastendienst JUSTIS houdt zich hier mee bezig.
Het is opvallend dat de prijs die aanvragers moeten betalen voor onder
het werkterrein van JUSTIS vallende diensten nog al afwijken van de
kostprijs die JUSTIS heeft berekend. Tabel 3 laat vier voorbeelden
zien
Tabel 4: kostprijs versus tarief bij 4 producten van de dienst JUSTIS
(in EURO's)
Product
kostprijs
tarief
volume 2006
verschil kostprijs en vraagprijs
bedrijfsresultaat
Verklaring omtrent gedrag
natuurlijke personen
22,69
29,50
250000
6,81
1 702 500
Verklaring omtrent gedrag rechtspersonen
113,45
147,50
2000
34,05
68 100
Verzoek tot naamswijziging
360,36
226,89
3000
-133,47
-400 410
Inschrijving in het centraal testamentenregister
3,67
8,17
300000
4,5
1 350 000
TOTAAL
2 720 190
Dit overzicht is niet volledig omdat de vraagprijs van andere
producten van JUSTIS niet snel achterhaalbaar zijn. Toch is het
opvallend dat bij drie van de vier producten de kostprijs lager is dan
de vraagprijs. Ofwel, ze lijken te resulteren in een positief
resultaat voor JUSTIS. Onduidelijk is welke ratio hier achter zit
Gevraagd zou kunnen worden naar een volledige vergelijking tussen
kostprijs en vraagprijs van alle justis-producten. Welke kosten worden
meegenomen inde berekening van de kostprijs?Aan de hand van welke
overwegingen wordt de vraagprijs bepaald?
De vraag in hoeverre deze inspanningen inderdaad bijdragen aan een
effectieve screening van de integriteit en daarmee de preventie van
criminaliteit komt niet aan de orde.
Gevraagd kan worden of aan het effect van deze activiteiten aan de
criminaliteitspreventie een streefwaarde is verbonden?
Doeltreffende justitiële opsporing
Over een onderdeel van het beleid worden wat streefcijfers gegeven,
namelijk over de MOT (melding ongebruikelijke transacties) en de CIOT
(centraal informatiepunt onderzoek en telecommunicatie). Over deze
beide organisaties wordt echter geen informatie verstrekt over de aan
de exploitatie ervan verbonden kosten. Ze vallen op p. 59 in de
categorie overig. De kosten van het NFI worden op die pagina wel
geëxpliciteerd, maar prestatiegegevens van het NFI ontbreken hier (in
tegenstelling tot vorig jaar) Deze worden in de agentschapsbegroting
(p. 148) gegeven. Dat is lastig want het bemoeilijkt integraal inzicht
in NFI
De baten en lasten begroting van het NFI (p. 148 en verder) is ook
fors dunner dan andere jaren. Dat heeft nauwelijks geleid
kwaliteitsverlies van informatie. Een aspect is wel verdwenen, en dat
is het percentage afgehandelde aanvragen binnen de afgesproken tijd.
Hier voor stond vorig jaar wel een doelstelling in de begroting (85%
voor 2005). Gelet op de bezuinigingstaakstelling van vorig jaar, de
extra middelen die ter beschikking komen ten behoeve van
terrorismeonderzoek alsmede het door recente gebeurtenissen
geactualiseerde belang van zorgvuldigheid, is dat
afhandelingspercentage een interessant gegeven
Welk percentage wordt nu gehanteerd als doelstelling? Aan welke
NFI-producten worden de extra antiterrorismemiddelen besteed?
De andere belangrijke actor die vanuit deze operationele doelstelling
wordt gefinancierd is het OM. Op p. 71 worden de productiecijfers van
het OM gepresenteerd. In de al eerder genoemde bijlage met de
behoefteramingen van de totale strafketen worden echter andere cijfers
gepresenteerd. Voor enkele hoofdgegevens, zie tabel 4 van deze notitie
Tabel 4: Productie afspraken versus capaciteitsbehoefte bij het OM
productieafspraken
capaciteitsbehoefte
verschil
rechtb.z meerd. jar.
rechtb.z
mind jar
kanton totaal
wahv-beroepen
arrond. park
kanton
wahv
arrond. park
kanton
wahv
2005
243771
31590
354170
330000
283400
31500
330000
8039
-322670
0
2006
250594
32153
375780
330000
290400
31500
330000
7653
-344280
0
2007
252755
32616
350104
330000
290400
31500
330000
5029
-318604
0
2008
253807
32932
355840
330000
290400
31500
330000
3661
-324340
0
2009
254412
33228
381491
330000
290400
31500
330000
2760
-349991
0
2010
254683
33657
409426
330000
290400
31500
330000
2060
-377926
0
Wat valt bij deze tabel op?
De titel en inhoud van beide reeksen cijfers zijn verschillend. Het
lijkt er op dat de uitkomsten van de raming geen rol hebben gehad bij
het actualiseren van de productieafspraken.
Hiernaar kan worden gevraagd
Het capaciteitsoverschot bij de arrondissementsparketten, lijkt
gepaard te gaan m,et een capaciteitstekort bij kanton. Dat is echter
niet helemaal zeker omdat de categorie-definities uit de productie
afspraken niet gelijkluidend zijn aan die uit de behoeftemeting
Gevraagd kan worden of er sprake is van een capaciteitsprobleem bij de
kantongerechten.
De capaciteitsbehoefte raming en de productieafspraken bij de Wet
Mulder Zaken, zijn identiek en constant verondersteld. Dit is een
onzekere factor (zie ook p. 70). Het is echter wel opvallend dat het
nieuwe "ramingsmodel" niet in staat is een preciezere raming te
genereren. Eens te meer lijkt het er op dat de term "model" wellicht
niet geheel gerechtvaardigd is. (zie ook par. 2.3 van deze notitie.
Interessante passage op p. 70 luidt in dit verband: "mogelijk zal het
aantal beroepen dalen als gevolg van een waargenomen trend dat er
minder verkeersovertredingen worden geconstateerd." Blijkbaar houdt
men rekening met dergelijke gedragseffecten maar zijn deze niet
betrokken in het "model".
Gevraagd kan worden of in het model ook gedragstrends zijn opgenomen.
Zo nee, waarom niet?
3.4 Sancties
Op pp. 75/76 staat een aantal overzichten van de sanctiecapaciteit.
Hier valt op dat zich ten opzichte van de begroting 2005 zogeheten
"uitvoerinsverschillen" voordoen, waardoor de capaciteit lager is dan
eerder geraamd. Bij de extramurale sanctiecapaciteit is dat een
verschil van bijna 15%. Een en ander wordt niet toegelicht
Gevraagd kan worden wat dat voor uitvoeringsverschillen zijn?
De capaciteit van de TBS wordt vergroot door een herschikking van de
veiligheidsenveloppemiddelen. Concreet komt dat neer op 274 reguliere
gevangenisplekken in 2006 minder, en 96 TBS plaatsen meer.
Gevraagd kan worden welke consequenties dit heeft voor de capaciteit
van de reguliere justitiële inrichtingen.
Ook zijn er de sancties die door het CJIB worden uitgevoerd. Op pagina
144 van de begroting worden voor 2006 volumecijfers gegeven. De
behoefteraming staat op p. 279. Ook deze twee kunnen met elkaar worden
geconfronteerd. Zie tabel 5
Tabel 5: productieraming versus behoefteraming CJIB
productieraming
behoefteraming
Wahv
10 300 000
11 500 000
Boetevonnissen
190 000
227 537
Transacties
670 000
692 055
Vrijheidsstraffen
34 000
45 616
Schadevergoeding
14 000
13091
Ontneming
1 425
1840
taakstraffen
39 000
39633
Opvallendste schijnbare tekorten zijn te zien bij de WAHV en bij de
coördinatie vrijheidstraffen.
Zijn er inderdaad tekorten en hoe worden die opgelost?
Een ander opvallend onderdeel van de Financien hier is de
PIA-taakstelling. PIA staat voor professioneel inkopen en uitbesteden.
Dat moet bij dit artikel 9,2 mln. opleveren in 2006 en structureel
13,8 mln. Onduidelijk is hoe dit wordt gerealiseerd .
Wat doet de minister hier concreet? Op welke wijze wordt het project
PIA vormgegeven?
Financiën
Enkele vragen bij de financiën:
Allereerst is er sprake van extra opbrengsten griffierechten. Dit is
het gevolg van de extra zaakinstroom. Volgens de tabel op p. 23 zijn
deze extra opbrengsten in 2005 10 mln., in 2006, 16 mln., oplopend
naar structureel 19 mln. vanaf 2008. De tabel op p. 174 spreekt echter
van geen meeropbrengsten in 2005, 6,5 mln. in 2006, oplopend naar
structureel 9 mln. vanaf 2008. Ofwel deze tabel geeft structureel 10
mln. minder meeropbrengsten aan dan de tabel op p. 23.
Gevraagd kan worden wat de achtergrond van het verschil is. Welke
meeropbrengsten worden nu begroot?
De meeropbrengsten zullen worden ingezet ter financiering van de
benodigde capaciteitsuitbreiding (p. 23). Er is echter ook al een
verhoging van de productiebijdrage van 20 mln. in 2006 oplopend tot 23
mln. vanaf 2008 (p. 45). Onduidelijk is of in de productieafspraken
die eerder in deze paragraaf zijn besproken beide budgetverhogingen
zijn verwerkt.
Gevraagd kan worden of de extra griffie-opbrengsten zullen leiden tot
een aanpassing van de productie-afspraken. Zal de extra
productiebijdrage leiden tot een aanpassing van de
productie-afspraken?
Van de eindejaarsmarge 2004 van 35,4 mln. (het geld dat "over" was),
wordt 10,7 mln. toegevoegd aan het artikel rechtspleging en
rechtsbijstand. Onduidelijk is waarvoor deze middelen zijn bestemd
Waartoe wordt de 10,7 mln. eindejaarsmarge op dit artikel ingezet? Is
dit bedrag gelijk aan de onderuitputting die op dit artikel in 2004 is
gerealiseerd?
Per 1-1-2005 is de stichting studiecentrum rechtspleging (SSR) een
zogenaamde batenlastendienst geworden, ook wel agentschap geheten. Het
merkwaardige van SSR was dat het als agentschap een dienst werd van de
Raad voor de Rechtspraak. Je zou nu verwachten dat er in de begroting
hetzij een aparte begrotingsstaat voor SSR wordt opgenomen hetzij dat
er in de begroting van de RvdR informatie staat over SSR. Geen van
beide is het geval. Dat is merkwaardig, omdat verwacht mag worden dat
een deel van de in het kader van het veiligheidsbeleid aan de Raad
voor de rechtspraak ter beschikking gestelde middelen, wordt omgezet
in het benoemen van extra rechters.
Waarom staat er geen informatie over SSR in de begroting? Kan een
overzicht worden gegeven van de ontwikkeling van het aantal mensen, in
dienst van de rechtspraak?
_______________________
In dit verband kan gewezen worden op de zogenaamde "comply or
explain" actie, van afgelopen zomer. De motie Douma c.s. verzoekt de
regering een motivering te geven indien de algemene
beleidsdoelstellingen niet worden geformuleerd in termen van te
realiseren maatschappelijke effecten (outcome) en in daarvan afgeleide
prestatiegegevens (comply or explain). De ministers van Justitie en
VenI hebben de Kamer op 22 juni 2005 per brief geïnformeerd over de
wijze waarop zij uitvoering wil geven aan de motie (29 949, nr. 24).
Daarin wordt gesteld: "In algemene zin kan worden opgemerkt dat er in
de Justitiebegroting, waar zinvol, bij vrijwel alle operationele
doelstellingen outputgegevens opgenomen zijn."
Dat blijkt inderdaad het geval te zijn. Wat echter de bedoeling van de
exercitie was, te kijken waar informatie over de outcome
(maatschappelijke effecten) mogelijk was. Deze staat echter nauwelijks
in de begroting, hetgeen niet wordt gemotiveerd. Wel staat er veel
ouptut-informatie (uitvoeringsprestaties) in de begroting.
Hierover wordt momenteel tussen de voorzitter van de commissie
voor de Rijksuitgaven en de minister van Financien nader
gecorrespondeerd, evenals over de agentschapreserves. Een en ander kan
leiden tot nadere informatie, die echter op dit moment de Kamer nog
niet heeft bereikt.
Budgetflexibiliteit is de mate waarin een budget (in theorie) nog
voor andere doeleinden aangewend kan worden. In de Justitie -begroting
is dit met ingang van vorig jaar niet langer, zoals in eerdere jaren,
in een aparte tabel per artikel zichtbaar gemaakt. Uitsluitend wordt
vermeld welk deel van de begrote uitgaven juridisch zijn verplicht,
dat wil zeggen uitgaven die onontkoombaar in 2006 gedaan moeten worden
omdat daarvoor in het verleden al een juridisch afdwingbare
verplichting is aangegaan. Echter, naast `harde' juridische
verplichtingen zijn er ook bestuurlijke toezeggingen of complementaire
verplichtingen die de flexibiliteit van het budget beïnvloeden. Om een
goede afweging te maken in welke mate een artikel amendeerbaar is, is
deze informatie ook van belang.
Agentschappen (of baten-lastendiensten) zijn intern
verzelfstandigde diensten, die volledig onder ministeriele
verantwoordelijkheid vallen, en waar het budgetrecht van de Kamer
onverkort van kracht is. Een van de eigenheden van de agentschappen is
dat ze een interne reserve kunnen aanhouden, van maximaal 5% van de
meerjarige gemiddelde omzet. De omvang van de (geprognosticeerde)
reserve maakte tot en met de begroting 2005 deel uit van de
begrotingstoelichtingen. Deze is dit jaar verdwenen. Dat is lastig
omdat dit in een enkel geval wordt gebruikt voor amendementdekking.
De minister van Financien heeft in een brief dd 26 oktober jl. gesteld
dat de reserveposities in deze begroting niet genoemd zijn, niet erg
is, omdat ze nauwelijks afwijken van de cijfers zoals weergegeven in
de jaarverslagen over 2004. Dat is opvallend, omdat daaruit de
suggestie spreekt dat de reserves meerjarig niet worden leeg geput. Er
is blijkbaar geen expliciete bestemming voor. Toch is het
onwaarschijnlijk dat er helemaal geen ideeën zijn ontwikkeld over de
bestemming van de reserve. In het verleden zijn amendementen die
dekken uit agentschapreserves vaak onderwerp geweest van debatten waar
de vraag centraal stond of ze wel of niet technisch deugdelijk zijn.
De algemene doelstelling luidt: een goed functionerend
rechtshandhavingketen, waaronder begrepen het voorkomen en bestrijden
van criminaliteit. Het gaat om de speerpunten
· Preventie,
· Opsporing en handhaving,
· Stelselmatige daders en jeugdcriminaliteit
· Zichtbare toezicht in de openbare ruimte.
De doelstelling wort uiteengelegd in 6 operationele doelen
· Preventie
· Opsporing en onderzoek
· Handhaving en vervolging
· Tenuitvoerlegging sancties
· Slachtofferzorg
· Terrorismebestrijding
is mede-ondertekend door de VVD en de PvdA en
Noot:
*
"Tekorten" in de strafrechtspraak versus "tekorten" algemeen (in
aantallen zaken)
Capaciteits
behoeftestraf (Rechtbank en gerecht)
Productie-afspraak straf (Rechtbank en gerecht)
Schijnbaar tekort straf
Capaciteitsbehoefte totaal
Productie
afspraak totaal
Schijnbaar
Tekort totaal
abs
%
abs
%
2005
296215
294362
1853
0,6%
1803547
1619457
184090
10,2%
2006
281925
274416
7509
2,7%
1841271
1648266
193005
10,5%
2007
290331
286917
3414
1,2%
1887918
1727430
160488
8,5%
2008
287773
286011
1762
0,6%
1936515
1728371
208144
10,7%
2009
289392
286011
3381
1,2%
1936434
1728371
208063
10,7%
2010
290674
286011
4663
1,6%
1936434
1728371
208063
10,7%
Sinds de begroting 2005 is er geen aparte operationele
doelstelling meer voor, maar behoort het tot de doelstelling
"uitvoeren sancties en maatregelen", waar ook DJI onder valt. En de
beleidsinhoudelijke informatie in de begroting is beperkt tot een
verwijzing naar enkele beleidsdocumenten, alsmede een kleine tabel met
productiecijfers.
Onderstaande tabel geeft enkele voorbeelden. Een integrale
vergelijking is niet mogelijk gelet op de structuur van de cijfers.
Tabel 6: Feitelijke capaciteit versus capaciteitsbehoefte bij de
reclassering
2005
2006
capaciteitsbehoefte
Beschikbare capaciteit
capaciteitsbehoefte
Beschikbare capaciteit
Taakstraffen
38703
35504
41422
39931
Diagnose en advies
91510
39272
101087
39474
Toezicht
19386
17544
20042
17634
Het blijkt dat de het verschil tussen capaciteitsbehoefte en
beschikbare capaciteit vooral bij de categorie diagnose en advies zeer
groot is. Dat kan er op wijzen dat de categorieën diagnose en advies
in de behoefteraming (p. 278) niet de zelfde zijn als de categorie
diagnose en advies in de beschrijving van de feitelijke capaciteit.
Dat is wel raar, want vermindert het nut van het presenteren van beide
cijfers. De andere mogelijkheid is dat er inderdaad zo'n groot
verschil is. In dat geval is het de vraag waarom het verschil tussen
capaciteitsbehoefte en feitelijke capaciteit in de categorie diagnose
en advies zo veel groter is dan het verschil bij de beide andere
categorieën.
Het risico bij dergelijke generieke door het ministerie van
Financien opgelegde taakstellingen bestaat, dat ze niet door
aanbestedingsinnovatie worden opgelost maar door andere maatregelen
14-11-2005 15:12