D66
Deze kabinetsperiode komt er wellicht toch een nieuwe referendumwet.
D66-minister Pechtold van Bestuurlijke Vernieuwing toont zich
enthousiast over het initiatief van de Tweede Kamerleden Van der Ham
(D66), Dubbelboer (PvdA) en Duyvendak (Groen Links). De kamerleden
willen op termijn een bindend referendum mogelijk maken door de
grondwet te wijzigen, en tot die tijd kan via een normale wet een
niet-bindend referendum geregeld worden. De kans is groot dat een
kamermeerderheid met de wetsvoorstellen instemt. Ondanks het felle
verzet van het CDA zou er met steun van de VVD toch een meerderheid
kunnen ontstaan. Het kabinet heeft al laten weten dan aan de invoering
mee te werken.
Het wetsvoorstel voor het niet-bindende referendum zou het deze
kabinetsperiode al mogelijk maken om een door het Parlement aanvaard
wetvoorstel terug te draaien als een meerderheid van de bevolking zich
daar tegen keert. De grondwetswijziging moet het referendum definitief
onderdeel maken van het Nederlandse staatsrecht. In de eerste lezing
is voor zon grondwetswijziging de helft van de stemmen plus één nodig
in de Eerste en Tweede Kamer; na de volgende verkiezingen moet
tweederde van beide Kamers met de grondwetswijziging instemmen. Dat
kan slagen als de drie christelijke partijen, tegenstanders van meer
invloed voor kiezers, minder dan éénderde van de stemmen halen. Ook is
steun van de VVD nodig; deze partij discussieert intern nog over het
plan, maar VVD-leider Van Aartsen is in ieder geval vóór.
Volgens initiatiefnemer Van der Ham is het invoeren van de
mogelijkheid voor referenda om meerdere reden belangrijk: 'Als de
meerderheid van de kiezers het echt niet eens is met een genomen
besluit, kan het besluit worden teruggedraaid Maar het belangrijkste
is misschien wel dat politici om een referendum te voorkomen, kiezers
eerder en beter moeten betrekken bij de besluiten. Dan kunnen ze
voorkomen dat ze worden teruggefloten'. Van der Ham verwacht niet dat
er een stortvloed aan referenda zal plaatsvinden: 'Alleen als de
politiek het heel bont maakt zal de kiezer aan de noodrem willen
trekken'.
Belangrijk voor D66 is dat het voorgestelde referendum vanuit de
kiezers zelf wordt aangevraagd. Om een referendum te houden zijn
300.000 handtekeningen nodig die op straat mogen worden verzameld. Van
der Ham: 'Deze vorm van referenda is daarom wezenlijk anders dan het
referendum over de Europese Grondwet. Dat referendum was georganiseerd
vanuit de Tweede Kamer terwijl het nu voorgestelde referendum altijd
vanuit de bevolking zelf moet komen'. Volgens de initiatiefnemers is
dat op zichzelf al goed voor het politieke debat. Ook willen de
initiatiefnemers dat er, net als bij het referendum over de Europese
Grondwet, een onafhankelijke referendumcommissie moet worden ingesteld
om het proces te begeleiden. Van der Ham: Het tellen en checken van de
handtekeningen, het geven van eventuele subsidies voor campagnes, het
bepalen van de vraagstelling en het geven van neutrale informatie over
het onderwerp moet objectief gebeuren. Daar mag niet de minste twijfel
over bestaan.
Het in de Grondwet vastgelegde referendum moet wat GroenLinks, PvdA en
D66 betreft bindend zijn; de Tweede Kamer kan de uitslag niet naast
zich neerleggen. Bij het niet-bindende referendum heeft het Parlement
die mogelijkheid wel.
De Raad van State heeft zich inmiddels over het voorstel gebogen en
slechts op een aantal ondergeschikte punten opmerkingen gemaakt. Deze
zijn verwerkt in het definitieve wetsvoorstel dat komende week naar de
Tweede Kamer wordt gezonden. Minister Pechtold van Bestuurlijke
Vernieuwing betoonde zich zondag ingenomen met het initiatief van Van
der Ham, Dubbelboer en Duyvendak.
13-11-2005 20:24