Neurorevalidatie: tussen technologie en de vrije wil
Intreerede prof.dr. Maarten IJzerman
Revalidatiezorg bij neurologische aandoeningen profiteert in
toenemende mate van technologie: robots, virtual reality en
neuroprothesen zijn in opkomst en ook het beïnvloeden van
hersenactiviteit met chemische en elektrische `doping' en het leggen
van verbindingen tussen het zenuwstelsel en elektrische systemen
worden mogelijk. Maar waar ligt de grens tussen behandeling en `humane
verbetering'? En wat wil de patiënt, in het streven naar `personalized
health care'? In de klinische en economische evaluatie van nieuwe
technologie speelt Medical Technology Assessment een belangrijke rol,
aldus prof.dr. Maarten IJzerman (36). Nederland dreigt volgens hem
echter de boot te missen als het gaat om innovatie in de zorg.
IJzerman, die ook wetenschappelijk directeur is van Roessingh Research
and Development in Enschede, houdt zijn intreerede op 17 november, als
hoogleraar Clinical Assessment of Neurorehabilitation Technology aan
de Universiteit Twente.
Meer dan de helft van de zorg in Nederlandse revalidatiecentra gaat
over mensen met een centraal neurologische aandoening, en dit aantal
is alleen nog maar groeiende, aldus IJzerman in zijn rede. Een
hersenbloeding of een dwarslaesie zijn niet te genezen; revalidatie en
training staan daar voorop. Meer en meer helpt technologie daarbij,
met robots en virtual reality om mensen te trainen bij het staan en
lopen, of bij het omgaan met hulpmiddelen. Ook is er een verbinding te
leggen tussen technologie en neurowetenschappen, voor het beïnvloeden
van de hersenactiviteit: het is mogelijk om delen van de hersenen
gevoeliger te maken voor de effecten van oefentherapie, door
beïnvloeding met medicijnen of elektrische signalen.
Gepersonaliseerde zorg
Dat zijn geavanceerde technieken, "misschien zelfs indrukwekkend"
volgens IJzerman, maar ze roepen ook ethische vragen op. Komen we op
het terrein van de vrije wil? En gaat het niet naar een `utilitaire'
benadering van geneeskunde en revalidatie, waarin persoonlijk geluk
voorop staat? IJzerman wijst op het belang van de mening van de
patiënt. Uit onderzoek blijkt dat die andere dan rationele afwegingen
maakt bij het kiezen van een behandeling: het oordeel van de arts
geeft vaak de doorslag, maar ook nemen patiënten soms het ongemak voor
lief, als het alternatief een ingrijpende operatie of een langdurig
revalidatietraject is. Daarnaast is er de trend van `personalized
health care', 24 uur per dag op momenten waarop de patiënt erom vraagt
en met inzet van moderne ICT-middelen. De verantwoordelijkheid
verschuift van het zorgsysteem naar de patiënt.
"We zijn verplicht om na te denken over het stimuleren van die
technische ontwikkelingen, hoe het concrete verbeteringen in de
patiëntenzorg kan opleveren en hoe het kan bijdragen aan economische
ontwikkeling door transfer van technologie", aldus IJzerman. Binnen
dit proces van Medical Technology Assessment moet meer plaats komen
voor een efficiënte en goedkope methodologie, betoogt hij. De snelheid
van de technologische ontwikkelingen maakt dit noodzakelijk.
Bij dit alles spreekt hij de zorg uit over de innovatiekracht van
Nederland. In de VS vraagt de consument steeds meer om
medisch-technologische innovaties, in Nederland dreigen we de boot te
missen: we genereren slechts 2 procent van nieuwe kennis zelf.
Innovatielaboratoria zoals het landelijk innovatiecentrum voor
revalidatietechnologie en pijnrevalidatie, onderdeel van `zijn eigen'
Roessingh R&D, zijn goede initiatieven, maar zouden een steviger basis
moeten krijgen, aldus IJzerman.
Het Biomedisch Technologisch Instituut (BMTI) van de Universiteit
Twente werkt nauw samen met Roessingh Research & Development. De
benoeming van IJzerman is één van de pijlers onder de versteviging van
het academisch onderzoek op dit terrein. Eerder al werd prof. Hermie
Hermens benoemd. Dit wordt op korte termijn gecompleteerd met de
benoeming van dr. Hans Rietman tot hoogleraar Revalidatiegeneeskunde
en -technologie.
Noot voor de pers
Prof.dr. Maarten IJzerman houdt zijn rede, getiteld `Netwerk in
beweging...door technologische innovaties in de neurorevalidatie', op
17 november om 16h00 uur in gebouw Waaier op de campus van de
Universiteit Twente (gebouw 12 op
www.utwente.nl/dienstverlening/route) . De integrale redetekst is
digitaal beschikbaar.
Contactpersoon voor de pers: ir. Wiebe van der Veen, tel (053)
4894244, email w.r.vanderveen@utwente.nl
Top
Laatst gewijzigd op 17-11-2005 09:55:19 door Webmaster
Universiteit Twente