Beantwoording Kamervragen over de verkiezingen in Tanzania en Zanzibar
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
Den Haag | |Directie Sub-Sahara Afrika
Afdeling Midden- en Oost-Afrika
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag | |
|Datum |18 november 2005 |Behand|Jos Weijland | | | |eld | | |Kenmer|DAF/MA-880/05 |Telefo|070-348 5196 | |k | |on | | |Blad |1/1 |Fax |070-348 6607 | |Bijlag|1 |Email | |e(n) | |jos.weijland@minbuza.nl | |Betref|Beantwoording vragen van het lid Van| | |t |der Laan over de verkiezingen in | | | |Tanzania en Zanzibar | |Graag bieden wij u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Van der Laan over de verkiezingen in Tanzania en Zanzibar. Deze vragen werden ingezonden op 31oktober 2005 met kenmerk 2050602310.
Tevens bieden wij het antwoord aan op de vraag van het lid Van der Laan tijdens het algemeen overleg op 1 november jongstleden over de reactie van de EU na de verkiezingen in Zanzibar.
De Minister De Minister
van Buitenlandse Zaken, voor Ontwikkelingssamenwerking,
Dr. B.R. Bot A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven
Antwoord van de heer Bot, Minister van Buitenlandse Zaken en mevrouw Van Ardenne-van der Hoeven, Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, op vragen van het lid Van der Laan (D66) over de verkiezingen in Tanzania en Zanzibar.
Vraag 1
Deelt u de bezorgdheid over de -soms dodelijke- ongeregeldheden in aanloop naar de verkiezingen van 30 oktober a.s. in Tanzania en Zanzibar?
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Wat heeft u ondernomen om te bewerkstelligen dat deze verkiezingen zo eerlijk en vreedzaam mogelijk verlopen? Welke mogelijkheden ziet u op dit moment nog voor de Nederlandse regering om een eerlijk en vreedzaam verloop van de verkiezingen te bewerkstelligen?
Antwoord
De verkiezingen op Zanzibar voor president en parlement (en wijkraden) hebben op 30 oktober jl. plaatsgevonden. De nationale verkiezingen in Tanzania zijn uitgesteld tot 14 december a.s. vanwege het overlijden van een van de kandidaten voor het vice-presidentschap. De Tanzaniaanse kieswet voorziet in dergelijke gevallen in uitstel.
Nederland heeft zich sinds 2003 met een aantal donoren ingespannen om in het kader van het Muafaka proces de verzoening tussen de al jaren strijdende partijen CCM en CUF op Zanzibar te faciliteren, met als doel een betere samenwerking tussen deze partijen op gang te brengen. Tevens was de inzet gericht op een adequate en transparante voorbereiding van de verkiezingen door de Tanzaniaanse en Zanzibar autoriteiten teneinde eerlijke verkiezingen, met name op Zanzibar, mogelijk te maken. Deze inzet is met de overige Muafaka donoren (VK, EC, de Nordics, Canada en UNDP) en de VS gecoördineerd en meerdere malen uitgedragen naar de Tanzaniaanse autoriteiten. De totale donorbijdragen aan het Muafaka proces bedroegen USD 5 miljoen, die onder meer werden besteed aan technische assistentie aan de Zanzibar Electoral Commission, automatisering van kiesregister en verificatie daarvan. Nederland droeg hieraan USD 650.000 bij. Daarnaast werd door Nederland en andere donoren bijgedragen aan het voorlichtingsprogramma aan burgers voor de verkiezingen, logistieke steun en de kosten voor aanschaf van stembussen en onafwasbare inkt.
Tijdens het bezoek van president Mkapa aan Nederland, oktober jl., heeft de minister voor Ontwikkelingssamenwerking hem gevraagd al het mogelijke te doen om vrije en eerlijke verkiezingen te bewerkstelligen.
Een Nederlands (en Zweeds) pleidooi voor het zenden van een EU waarnemingsmissie naar Tanzania en Zanzibar werd in EU-verband niet gehonoreerd, vanwege de prioriteit die werd gegeven aan missies naar andere Afrikaanse landen (Burundi, Ethiopië, Guinea-Bissau, Ivoorkust, Liberia, and Togo).
De Nederlandse ambassade heeft uit eigen kring waarnemers beschikbaar gesteld om deel te nemen aan een door UNDP gecoördineerde waarnemingsmissie van de verkiezingen op Zanzibar. De Nederlandse bevindingen sluiten aan bij de verklaring van het voorzitterschap van de EU, zoals verwoord in het antwoord op de mondelinge vraag. Daaraan kan worden toegevoegd, dat het voortdurend volgen van het verkiezingsproces door de Muafaka donoren in belangrijke mate heeft bijgedragen aan het niet verder uit de hand lopen van de verkiezingen in Zanzibar waardoor deze verkiezingen per saldo beter zijn verlopen dan die in 1995 en 2000.
Vraag 3
Welke rol ziet u hierbij weggelegd voor landen in de regio, dan wel voor de Afrikaanse Unie?
Antwoord
Diverse landen uit de regio hebben in SADC- en Afrikaanse Unie verband waarnemers beschikbaar gesteld voor waarneming van de verkiezingen in Tanzania. Ook het SADC Parliamentary Forum en enkele non gouvermentele organisaties uit de regio, waaronder EISA ("Elections and democracy in Southern Africa") uit Zuid Afrika, zonden een waarnemingsmissie.
Vraag 4
Op welke wijze spreekt u de Nederlandse partnerlanden in de regio aan op hun inzet bij het verloop van deze verkiezingen?
Antwoord
De Nederlandse inzet richtte zich op het scheppen van voorwaarden om eerlijke en vreedzame verkiezingen mogelijk te maken.
De Zanzibar Electoral Commission, de Zanzibar- en Tanzaniaanse autoriteiten waren verantwoordelijk voor de voorbereiding en het verloop van de verkiezingen. Om deze reden heeft Nederland er voor gekozen om samen met gelijkgezinde donoren in het kader van het Muafaka proces de dialoog met bovenstaande actoren te voeren en niet om partnerlanden in de regio aan te spreken op hun inzet bij deze verkiezingen.
Nederland stimuleert - en in voorkomende gevallen ondersteunt - wel initiatieven van regionale samenwerkingsorganisaties die evenwichtig en minder politiek gebonden durven te opereren, zoals het SADC Parliamentary Forum, dat al jarenlang verkiezingen op een professionele wijze observeert en met aanbevelingen komt om het democratische gehalte daarvan te verhogen. De delegatie van dit Forum (overigens niet te verwarren met de SADC afvaardiging) heeft een evenwichtig verklaring met aanbevelingen doen uitgaan over de verkiezingen in Zanzibar.
Ook heeft Nederland in EU-verband de aanvaarding door de SADC top in 2004 van de SADC Principles and Guidelines governing democratic elections verwelkomd. Mondelinge vraag van het lid Van der Laan (D66) tijdens het Algemeen Overleg op 1 november 2005 en aan de Minister van Buitenlandse Zaken
Vraag
De Afrikaanse Unie heeft het verkiezingsverloop op Zanzibar verwelkomd. Wat is de reactie van de EU ?
Antwoord
De AU, maar ook het Gemenebest en SADC, hebben het verkiezingsverloop inderdaad verwelkomd.
Het voorzitterschap van de EU heeft op 2 november jl. een verklaring uitgegeven waarin werd gesteld dat het verkiezingsverloop een aanzienlijke verbetering had ondergaan in vergelijking met 1995 en 2000. Ook de dag van de verkiezingen zelf was over het algemeen op een redelijk efficiënte wijze verlopen. Wel werd geconstateerd, dat - op basis van de bevindingen van de waarnemers van de door de UNDP gecoördineerde missies - met name in verschillende stembureaus op het hoofdeiland Unguja onregelmatigheden hadden plaatsgevonden.
De Zanzibar Electoral Commission is in de verklaring opgeroepen deze onregelmatigheden uitvoerig te onderzoeken en de volledige verkiezingsresultaten snel te publiceren om het vertrouwen van de kiezers in Zanzibar te kunnen herstellen. Partijen werden eveneens opgeroepen in de komende tijd terughoudendheid te betrachten en aangemoedigd de historische kloof tussen CCM en CUF op Zanzibar te overbruggen.
Teneinde de indruk te vermijden dat de EU de verkiezingsuitslag onvoorwaardelijk accepteerde, werd besloten de Ambassadeurs van de EU-troika af te vaardigen naar de inauguratie. Daarnaast stond het de overige lidstaten vrij zelf een afvaardiging te zenden. Sommige lidstaten zonden een afvaardiging op ambassadeursniveau. Nederland was vertegenwoordigd op lager niveau.
In de komende periode zal het overleg over de ontwikkelingen in Zanzibar en de gevolgen daarvan in EU verband worden vervolgd.
-----------------------
Het Muafaka proces is een door donoren gesteund akkoord tussen de regeringspartij CCM en oppositiepartij CUF om samenwerking van beide partijen op Zanzibar tot stand te brengen .
---- --