Contactpersoon
-
Datum
29 november 2005
Ons kenmerk
DGP/SPO/u.05.03056
Doorkiesnummer
-
Bijlage(n)
3
Uw kenmerk
-
Onderwerp
Start vervoer over de HSL-Zuid
Geachte voorzitter,
Aanleiding
Op 8 november 2005 heb ik u bij brief (kenmerk DGP/SPO/u.05.02651)
geïnformeerd over de stand van zaken bij de voorbereiding van het
commercieel vervoer over de HSL-Zuid. In mijn brief en tijdens het overleg
met uw Kamer op 10 november 2005 heb ik aangegeven dat ik samen met NS en
HSA mogelijkheden onderzoek om met het vervoer over de HSL-Zuid te starten
op de geplande datum van 1 april 2007.
Tijdens het overleg van 10 november heb ik u laten weten dat het aantal
alternatieven is teruggebracht van zeventien naar zes. Deze zeventien
alternatieven zijn beschreven in bijlage 21 van mijn brief van 8 november.
Ik heb tijdens het overleg toegezegd dat ik u binnen twee weken een
overzicht zou sturen van de resterende zes alternatieven en daarbij zou
aangeven welk van deze alternatieven mijn voorkeur heeft. Bij deze ontvangt
u het toegezegde overzicht van de alternatieven en mijn beoordeling
daarvan.
Vooraf wil ik nog eens benadrukken dat mijn inzet erop is gericht om zo
spoedig mogelijk treinen te laten rijden over de HSL-Zuid.
Uit het onderzoek blijkt dat de alternatieven waarbij een extra
beveiligingssysteem in de infrastructuur wordt aangebracht niet tijdig
gereed kunnen zijn om een oplossing te bieden voor de vertraging bij de
aflevering van de door HSA bestelde treinen en de omgebouwde V300
(Thalys)treinen. Met de tijdelijke inzet van andere treinen kan er, zij het
met enige vertraging, wel in 2007 gestart worden met het vervoer over de
HSL-Zuid. Dit alternatief heeft dan ook mijn voorkeur.
Ter onderbouwing van het in deze brief gepresenteerde overzicht vindt u als
bijlage 1 het onderzoeksrapport van Rijkswaterstaat naar de alternatieven
waarbij aanpassingen in de infrastructuur worden aangebracht, en als
bijlage 2 de op dit rapport uitgevoerde audit door LREHC Infraproject
Services (een samenwerkingsverband van Lloyd's Register Transport &
Infrastructuur en Horvat & Partners B.V.). Als bijlage 3 vindt u de door
HSA opgestelde analyse over de tijdelijke inzet van andere treinen op de
HSL-Zuid.
Het onderzoek naar de zes alternatieven
Door middel van een quick-scan waaraan naast V&W en HSA ook ProRail, IVW en
via een consultatie NMBS deelnamen zijn zeventien alternatieven onderzocht
op technische haalbaarheid, tijdige realisatie (op 1 april 2007
operationeel), en mate van complexiteit. De uitkomsten van deze quick-scan
zijn vastgelegd in een rapport (bijlage 21 van mijn brief van 8 november
2005).
In overleg met de heer Veenman van NS, aandeelhouder van HSA, heb ik
besloten zes van de alternatieven nader te onderzoeken. Twee alternatieven
omvatten de aanleg van een extra beveiligingssysteem in de HSL
infrastructuur, één alternatief omvat de aanleg van een extra
beveiligingssysteem op bestaand spoor in Breda, Rotterdam en Amsterdam. De
overige drie alternatieven hebben betrekking op de tijdelijke inzet van
andere treinen.
Hoewel in de quick-scan was gebleken dat de drie infrastructuur
alternatieven niet tijdig gerealiseerd kunnen worden heb ik om een volledig
beeld te krijgen besloten deze alternatieven ook nader uit te werken. De
nadere uitwerking (zie bijlage 1) leverde een bevestiging op van de
uitkomsten van de quick-scan; aanleg van een extra beveiligingssysteem in
de infrastructuur vergt, vanaf het besluit tot aanleg, minimaal 25 maanden.
Er kan daarmee op zijn vroegst per januari 2008 gebruik worden gemaakt van
de infrastructuur.
Een audit op het nadere onderzoek naar de infrastructuur alternatieven
bevestigt de uitkomsten en stelt daarbij dat de minimale doorlooptijd van
25 maanden wellicht nog te optimistisch is. Het eindrapport van de audit is
opgenomen als bijlage 2.
HSA heeft nader onderzoek verricht naar de drie alternatieven met de
tijdelijke inzet van andere treinen op de HSL-Zuid. Drie bedrijven:
Siemens, Angeltrains, en Mitsui hebben aanbiedingen gedaan voor de lease
van een aantal locomotieven. Deze aanbiedingen zijn door HSA gehard door
middel van het verzenden van een Letter of Intent naar de drie bedrijven.
Mitsui heeft niet gereageerd op de Letter of Intent. De door Mitsui gedane
aanbieding kon dan ook niet worden onderzocht. Uit het onderzoek naar de
tijdelijke inzet van andere treinen blijkt dat het, met het aanbod van
Angeltrains, mogelijk is om per 1 april 2007 één trein beschikbaar te
hebben, 4 treinen en daarmee voldoende treinen voor de start van een
dienstregeling per juli 2007.
Overzicht van de zes alternatieven
In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de zes onderzochte
alternatieven en bijbehorende doorlooptijd, kosten, en andere relevante
kenmerken. Ter vergelijking is een nulvariant opgenomen; geen actie
ondernemen maar starten met het vervoer over de HSL-Zuid wanneer de
bestelde V250 treinen van Ansaldobreda en de omgebouwde V300
(Thalys)treinen beschikbaar komen.
Tabel 1: overzicht zes alternatieven en bijbehorende kenmerken
| |Aantal|Lease |Beschikbaar|Kosten |Beveilig|Voornaamste | |Kenmerken | |Duur |heid |in mln |ing |risico's | |Alternatieven| | | |euro | | | |Infrastructuu| | | | | | | |r | | | | | | | |TBL2 |-- |-- |25 tot 42 |22 tot |ERTMS L2|Samenwerking | |(160 km/uur) | | |mnd. |37 | |verschillende | | | | |(tussen | |ERTMS L1|leveranciers, | | | | |jan. 2008 | | |combinatie | | | | |en juni | |TBL2 |verschillende | | | | |2009). | | |systemen. | | | | | | | |Contract met | | | | | | | |Infraspeed | | | | | | | |aanpassen. | | | | | | | |Medewerking België | | | | | | | |nodig voor aanleg | | | | | | | |TBL2 in België. | |ATB-NG |-- |-- |25 tot 45 |22 tot |ERTMS L2|Samenwerking | |(160 km/uur) | | |mnd. |75 | |verschillende | | | | |(tussen | |ERTMS L1|leveranciers, | | | | |jan. 2008 | | |combinatie | | | | |en sept. | |ATB-NG |verschillende | | | | |2009) | |TBL2 (in|systemen. | | | | | | |België) |Contract met | | | | | | | |Infraspeed | | | | | | | |aanpassen. | | | | | | | |Medewerking België | | | | | | | |nodig voor aanleg | | | | | | | |TBL2 in België. | |ERTMS level 1|-- |-- |25 tot 41 |15 tot |ERTMS L2|Onderschatting | |overlay | | |mnd. |30[1] | |complexiteit. | |bestaand | | |(tussen | |ERTMS L1|Buitendienststelling| |spoor | | |jan. 2008 | | |en zijn | |(300 km/uur | | |en mei | | |nodig op de drukke | |op HSL-Zuid) | | |2009) | |ERTMS L1|knooppunten A'dam en| | | | | | |(overlay|R'dam (verstoring | | | | | | |op |HRN). | | | | | | |bestaand| | | | | | | |spoor) | | |Treinen | | | |Kosten | | | | | | | |[2] | | | |Siemens |12 |24 |Lente 2007 |45,4 |ERTMS L2|Toelating is een | |Dispolok |locs |mnd. | |tot | |probleem, | |(Siemens | | | |48,9 |ERTMS L1|Siemens wil geen | |treinen, 200 | | | | | |verantwoordelijkheid| |km/uur) | | | | |ATB-EG |dragen voor | | | | | | | |toelating. | | | | | | | |Tijdige levering | | | | | | | |onzeker. | |Mitsui |12 |24 |april 2007 |45,3 |ERTMS L2|Geen reactie Mitsui | |(Siemens |locs |mnd. | |tot | |op Letter of Intent.| |treinen, 160 | | | |48,8 |ERTMS L1| | |km/uur) | | | | | |Alternatief valt af.| | | | | | |ATB-EG | | | | | | | |STM-ATB | | |Angeltrains |12 |24 |1 in april |47,4 |ERTMS L2|Toelating moet nog | |(Bombardier |locs |mnd. |2007, |tot | |geregeld worden. | |treinen, 160 | | |4 in juli |51,6 |ERTMS L1|Planning niet tijdig| |km/uur) | | |2007, | | |voor start op 1 | | | | |9 in sept. | |ATB-EG |april 2007. | | | | |2007, | |STM-ATB | | | | | |12 in nov. | | | | | | | |2007. | | | | |Nulvariant | | | | | | | |Geen actie |-- |-- |V300 |--[3] |ERTMS L2|Geen vervoer over | | | | |treinen | | |HSL-Zuid voor | | | | |niet voor | |ERTMS L1|december 2007, start| | | | |dec. 2007, | | |binnenlandse | | | | |V250 | |STM-ATB |diensten niet voor | | | | |treinen | | |februari 2008. | | | | |niet voor | | | | | | | |febr. 2008.| | | |Voor een beschrijving van de genoemde alternatieven verwijs ik u naar de bijlagen. In bijlage 1 vindt u de omschrijving van de alternatieven TBL2, ATB-NG en de ERTMS level 1 overlay. In bijlage 3 vindt u een beschrijving van de door Siemens, Mitsui, en Angeltrains aangeboden locomotieven.
Conclusies inzake de infrastructuur alternatieven
De conclusie van het uitgevoerde onderzoek naar de mogelijkheden van alternatieven in infrastructuur is dat de aanpassingen in de infrastructuur niet tijdig gereed zijn om per 1 april 2007 met vervoer over de HSL-Zuid te kunnen starten. In het meest positieve scenario kan een extra beveiligingssysteem per januari 2008 gerealiseerd zijn. De aanleg van een extra beveiligingssysteem is geen oplossing voor het niet beschikbaar zijn van de HSA treinen op 1 april 2007.
Zowel de aanleg van TBL2 en ATB-NG is slechts zinvol voor de periode dat de HSA treinen van Ansaldobreda en de door SNCF omgebouwde V300 (Thalys)treinen nog niet zijn afgeleverd. Een investering in deze systemen is niet zinvol omdat de systemen pas gerealiseerd kunnen zijn op het moment dat de HSA treinen bijna worden afgeleverd (begin 2008). De aanleg van een ERTMS level 1 overlay is om dezelfde reden geen oplossing voor het niet tijdig beschikbaar zijn van de HSA treinen.
Vervoerder HSA is van mening dat de aanleg van een extra beveiligingssysteem nodig is als vangnet voor het geval ERTMS kinderziektes vertoont. Omdat op de HSL-Zuid al sprake is van een fall-back systeem, ERTMS level 1, acht ik aanleg van een extra systeem niet nodig.
Conclusies inzake de alternatieven met tijdelijke inzet van andere treinen Uit het onderzoek blijkt dat het mogelijk is door de tijdelijke inzet van andere treinen voorafgaande aan de aflevering van de door HSA bestelde V250 treinen en de omgebouwde V300 (Thalys)treinen te starten met vervoerdiensten op de HSL-Zuid.
Omdat Mitsui niet heeft gereageerd op het toesturen van de Letter of Intent door HSA is het niet mogelijk gebleken om het door Mitsui oorspronkelijk gedane aanbod te onderzoeken. Dit alternatief valt daarom af.
Het aanbod van Siemens, waarbij locomotieven in "de lente van 2007" beschikbaar zouden komen, heeft als nadeel dat geen gebruik wordt gemaakt van een STM-ATB. Een STM-ATB zet de signalen van het beveiligingssysteem ATB op het bestaande spoor om in ERTMS signalen. Zonder een STM-ATB zal de trein bij elke overgang van het nieuwe spoor (met ERTMS) naar bestaand spoor (met ATB) moeten stoppen om handmatig naar het andere systeem over te schakelen, of in ieder geval moeten afremmen naar maximaal 40 km/uur. Siemens heeft aangegeven geen verantwoordelijkheid voor de toelating van de door hen aangeboden treinen te willen dragen. Ik acht het risico dat hierdoor de beschikbaarheid van de treinen vertraging oploopt te groot om voor dit alternatief te kiezen.
Het aanbod van Angeltrains omvat voldoende locomotieven om een start te kunnen maken met zowel het binnenlandse als het internationale het vervoer over de HSL-Zuid.
Angeltrains biedt de treinen aan inclusief een STM-ATB. Nadeel van het aanbod van Angeltrains is dat de planning uitgaat van de aflevering van één trein per 1 april 2007, te weten een testlocomotief. In september 2007 zijn er negen treinen inzetbaar. Hoewel een keuze voor het aanbod van Angeltrains betekent dat er een vertraging optreedt bij de start van het vervoer over de HSL-Zuid van enkele maanden acht ik dit aanbod het beste van de onderzochte opties.
Vervoersdiensten met de tijdelijke inzet van andere treinen HSA heeft op basis van de aanbiedingen en na overleg met NSR over de inzet van NSR rijtuigen, in kaart gebracht welke vervoerdiensten kunnen worden uitgevoerd met de inzet van de aangeboden locomotieven. Een viertal scenario's is uitgewerkt waarbij HSA een voorkeur heeft uitgesproken voor een scenario waarbij met 12 locomotieven en 71 rijtuigen wordt gereden. De vier uitgewerkte scenario's vindt u in bijlage 3. In alle door HSA uitgewerkte scenario's wordt nog niet gestart met de dienst Den Haag via Breda naar Antwerpen en Brussel. Deze dienst gaat pas na aflevering van de V250 treinen van start. Met HSA wordt bekeken in hoeverre Den Haag tegemoet kan worden gekomen voor de tussenliggende periode.
Uitgangspunt bij de scenario's is dat het dienstenpatroon van tijdelijke aard is. Zodra er voldoende V250 treinen en omgebouwde V300 (Thalys) treinen beschikbaar zijn zal HSA van start gaan met het gecontracteerde bedieningspatroon.
Het voorkeursscenario van HSA ziet er als volgt uit. Met 12 locomotieven en 71 rijtuigen wordt met 160 km/uur over de nieuwe HSL-Zuid infrastructuur een halfuurdienst gereden tussen Amsterdam, Rotterdam en Breda en een twee uurdienst tussen Amsterdam en Brussel . Op het bestaande spoor blijven er ten dele Beneluxtreinen rijden totdat er genoeg nieuwe V250 treinen beschikbaar zijn. De Thalys treinen blijven over het bestaande spoor rijden tot ze zijn omgebouwd.
De kosten van het voorkeursscenario van HSA bedragen ongeveer E 50 mln. bij inzet van 12 locomotieven en 71 rijtuigen. De exacte kosten zijn afhankelijk van de nadere uitwerking van het scenario en bijvoorbeeld de keuze hoelang de bestaande Thalystreinen en Beneluxtreinen blijven doorrijden. Ook de eventuele opbrengsten van een door HSA bij leverancier Ansaldobreda in te dienen claim vanwege het te laat leveren van de treinen zal hierbij betrokken moeten worden.
Mijn voorkeursscenario
Er is een contract afgesloten met HSA om per 1 april 2007 met het vervoer over de HSL-Zuid te starten. Daar heeft de NS (samen met de KLM) voor getekend. Op basis daarvan is de reizigers beloofd dat zij vanaf 1 april 2007 gebruik kunnen maken van de nieuwe lijn en daarmee een substantiële reistijdwinst zouden kunnen boeken. Inmiddels is duidelijk dat de belofte aan de reizigers slechts gedeeltelijk kan worden ingelost.
Mijn verantwoordelijkheid is het bewaken van de contractuele relatie met HSA, om er zo voor te zorgen dat de reizigers krijgen wat contractueel is overeengekomen (in dit geval rijden per 1 april 2007). Daarom ben ik er dan ook voorstander van om zo snel als mogelijk de HSL-Zuid in gebruik te nemen door tijdelijk andere treinen te gebruiken.
De aanleg van een extra beveiligingssysteem in de HSL infrastructuur acht ik geen redelijke investering en levert bovendien geen tijdwinst ten aanzien van het starten van commercieel vervoer over de HSL-Zuid op.
Het voorkeursscenario van HSA heeft mede mijn voorkeur omdat er in dit scenario zowel een binnenlandse als een internationale treindienst wordt gereden. Daarbij komt dat in dit scenario met het grootst aantal locomotieven en rijtuigen wordt gereden zodat er voor de reizigers het meest uitgebreide aanbod aan treinen wordt gecreëerd. De reizigers kunnen in dit scenario profiteren van reistijdwinst op de verbinding Amsterdam - Rotterdam - Breda. Internationale reizigers profiteren van reistijdwinst op de verbinding Amsterdam - Brussel. Deze reistijdwinst is, bij een snelheid van 160 km/uur over de nieuwe infrastructuur, op de verbinding Amsterdam - Rotterdam 12 minuten ten opzichte van de huidige snelste verbinding met de Thalys. Op de verbinding Amsterdam - Brussel zal de reistijdwinst ten opzichte van de huidige snelste verbinding 38 minuten bedragen.
Vervolgproces
Op 1 december spreek ik met u over de mogelijkheden om zo spoedig mogelijk met het vervoer te starten over de HSL-Zuid. Ik zal met u dan graag nader ingaan op de verschillende alternatieven en mijn voorkeursvariant.
Ik ben voornemens om met HSA het voorkeursscenario nader uit te werken en te optimaliseren. Mijn inzet in de gesprekken met HSA over de kosten is dat HSA deze dient te dragen. HSA is een andere mening toegedaan. De verwachting is dat wij ten aanzien van dit punt een bindend adviesprocedure gaan voeren.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Karla Peijs
-----------------------
Exclusief de kosten voor buitendienststellingen op het bestaande spoorwegnet.
Inclusief benodigde rijtuigen.
Extra kosten zijn nihil, HSA heeft echter tegenover gebruiksvergoeding geen inkomsten.
Om met locomotieven over de HSL-Zuid in Nederland en België te mogen rijden moet er een toelatingsproces worden gevolgd. Het exacte dienstregelingmodel kan na overleg met NS, Prorail, en NMBS (capaciteitsmanagement) worden vastgesteld.