Socialistische Partij
Spoeddebat over Congo-affaire: liegende Verdonk moet opstappen
14-12-2005 * Op 23 november 2004 stelde minister Verdonk in antwoord
op Kamervragen van de SP: "Nimmer wordt aan de Congolese
immigratieautoriteiten gemeld dat het om ex-asielzoekers gaat." Deze
bewering herhaalde zij meer dan tien keer. Voor Tweede-Kamerlid Jan de
Wit is het glashelder: "Verdonk heeft de Kamer meermaals en met grote
stelligheid verkeerd geïnformeerd en is volstrekt ongeloofwaardig en
ongeschikt gebleken voor het uitoefenen van zo'n gevoelig en
belangrijk ministerschap."
Jan de Wit In het debat met de Kamer van 23 februari 2005 zei de
minister: "Ik benadruk dat er geen informatie uit het asieldossier, in
welke vorm dan ook, naar de autoriteiten van landen van herkomst
gaan." Zij zei vervolgens ook dat daarover bij haar uitvoerder "nooit
enig misverstand over heeft bestaan." En daarna zei ze: "Door de
IND-medewerker wordt aan de Congolese autoriteiten niets anders
kenbaar gemaakt dan dat de vreemdeling in kwestie geen rechtmatig
verblijf heeft." En tenslotte zei ze het nog een keer: "Er wordt
nimmer meer gezegd dan dat een vreemdeling geen rechtmatig verblijf
heeft in Nederland."
Justitie-woordvoerder Jan de Wit: "Deze minister heeft meermaals en
met grote stelligheid gezegd, dat er nooit aan de Congolese
autoriteiten of aan welk land van herkomst dan ook wordt gemeld, dat
een persoon die door Nederland wordt uitgezet, een ex-asielzoeker is.
Deze minister heeft gezegd, meermaals en met grote stelligheid, dat er
geen enkele informatie uit het asieldossier, in welke vorm dan ook,
wordt doorgegeven aan het land van herkomst. Uit het rapport van de
Commissie Havermans en uit het interne onderzoek van de IND hebben wij
allen moeten concluderen dat dit níet juist is. De minister heeft de
Kamer dus meermaals verkeerd geïnformeerd."
De afgelopen dagen zijn er veel bagatelliserende woorden gesproken
over de betekenis van het melden dat iemand een ex-asielzoeker is. Dat
zou geen `inhoudelijke' informatie zijn, daar zou de minister het niet
over gehad hebben. De SP vindt dat hier geen enkele vergoelijking
past. De uitspraken van de minister: er wordt nooit gemeld dat iemand
een asielzoeker is. Dat blijkt volgens het onderzoeksrapport van de
commissie-Havermans echter alleen al sinds 1 februari 2005 102 keer te
zijn gebeurd, waarvan 5 keer bij asielzoekers uit Congo.
Naar de aantallen van vóór 1 februari 2005 kunnen we vanwege de
administratieve puinhoop bij de IND alleen maar gissen, maar dat moet
in de honderden keren lopen. Dat de minister het dan over
`administratieve slordigheidjes' heeft, is onbegrijpelijk. Dat zij
stelt de Kamer niet verkeerd te hebben geïnformeerd, nog meer. De Wit
wil er geen misverstand over laten bestaan: "Mijn fractie is van
mening dat de minister de Kamer wel degelijk meermalen onjuist en
onvolledig heeft geïnformeerd. Deze minister tolereert geen onjuiste
en onvolledige verhalen van asielzoekers. Die worden daar keihard op
afgerekend. De minister noemt dat streng maar rechtvaardig. Ik
verwacht dat deze minister dat ook is voor zichzelf."
"Zowel door de minister als door een enkele fractie in de Kamer is
`opluchting' getoond over het feit dat er geen `inhoudelijke'
asielgegevens zouden zijn doorgegeven. Ik moet zeggen dat dat mij
verbaast. Ik heb de stenografische verslagen van de twee debatten die
wij over Congo hebben gevoerd nauwkeurig doorgenomen. In februari 2005
is gesproken over de suggestie dat Nederland het rapport van het
eerste of het nader gehoor zou doorgeven aan Congo. Dat is toen door
de minister ontkend en daar heeft de Kamer genoegen mee genomen."
"In juni 2005 is gesproken over de documenten die door Netwerk waren
aangetroffen in Congo. Over documenten waaruit bleek dat mensen in
Nederland asiel hadden gevraagd. En naar aanleiding van die vondst
heeft de minister de Commissie Havermans ingesteld. En die Commissie
heeft geconcludeerd dat het zeer aannemelijk is dat die documenten
inderdaad in handen van de Congolese autoriteiten zijn aangetroffen en
dat ze daar door verkeerd handelen van de ketenpartners bij uitzetting
terecht zijn gekomen. Bovendien is door eigen onderzoek van de IND,
overigens ook naar aanleiding van een uitzending van Netwerk, vast
komen te staan dat nog aan veel meer landen en in veel meer gevallen
is gemeld dat bepaalde vreemdelingen in Nederland asiel hebben
gevraagd. Er is, met andere woorden, geen enkele reden om opgelucht te
zijn. De Commissie heeft immers precies bevestigd waar wij tijdens het
debat van juni 2005 bang voor waren."
"Al dat gepraat over `inhoudelijke' gegevens creëert ruis die maar één
doel heeft, namelijk deze minister vrijpleiten van haar
verantwoordelijkheid en haar plicht om niet te liegen tegen de Kamer.
Het ging niet om de vraag of er complete asieldossiers lagen in Congo.
Het ging om de vraag of die documenten van Netwerk inderdaad daar
waren aangetroffen en het ging om de vraag of de Congolese
autoriteiten te horen krijgen of het om ex-asielzoekers ging. Het
antwoord op beide vragen luidt ja. Dat er verder geen gegevens aan
Congo verstrekt zijn, weten we trouwens niet eens. De chaos bij de IND
is namelijk dusdanig dat de Commissie daar niet eens uitspraken over
heeft kunnen doen. Wie weet wat er allemaal nog te vinden is in de
archieven van de geheime diensten van Congo?" De Wit vraagt de andere
partijen in de Tweede Kamer om een onderzoek in te stellen naar de
puinhoop bij de asielkant van de IND.
De heer Havermans, voorzitter van de onderzoekscommissie, heeft er
geen misverstand over laten bestaan dat het feit dat iemand asiel
heeft gevraagd, informatie is die volgens nationale en internationale
wet- en regelgeving vertrouwelijk behandeld moet worden. De minister
heeft in haar uitlatingen over het rapport en het eigen onderzoek van
de IND duidelijk gemaakt dat ze het weliswaar betreurt dat dat alleen
al sinds 1 februari 2005 102 keer wél is gebeurd, maar dat ze het niet
echt ernstig kan vinden. Een beetje slordig misschien, maar geen zaak
van leven of dood.
De Wit: "De minister stelt dat het feit dat iemand asiel heeft
gevraagd van een andere orde is dan het vrijgeven van inhoudelijke
informatie over het asielrelaas van betrokkene. Met dat standpunt
keert zij zich tegen de nationale en internationale regelgeving. Het
rapport van de Commissie is buitengewoon uitvoerig over alle regels
hierover. Ik wijs de minister verder op de standpunten van de UNHCR,
Vluchtelingenwerk Nederland, INLIA en Amnesty International. Zij
stellen unaniem dat het feit dat iemand asiel heeft gevraagd nooit of
te nimmer aan de landen van herkomst mag worden doorgegeven. De UNHCR
stelt zelfs met zoveel woorden dat óók als een asielzoeker zelf
contact heeft gezocht met de media over zijn of haar zaak, de overheid
gebonden blijft aan de eis van vertrouwelijkheid. Waarom? Omdat het
gevaarlijk kan zijn."
De Wit wijst de minister op de recente uitspraak van de rechtbank Den
Haag, waarin de rechter oordeelde dat een Soedanese ex-asielzoeker
moest worden vrijgelaten uit vreemdelingenbewaring, aangezien het niet
verantwoord is de man terug te sturen naar Soedan, zolang niet met
zekerheid kan worden gesteld dat het definitief tot het verleden
behoort dat ambassades van het land van herkomst te horen krijgen of
iemand in Nederland asiel heeft gezocht of niet. De rechter zegt met
zoveel woorden: "Het verkondigen dat iemand gewezen asielzoeker is,
levert een niet acceptabel nieuw risico op." Met andere woorden: zelfs
al is iemand terecht afgewezen als asielzoeker en zou hij veilig terug
kunnen: als het land van herkomst weet dat iemand asielzoeker was, kan
hij tóch gevaar lopen.
De Wit besluit zijn betoog met een zeer duidelijk oordeel: "De
minister moet volgens de SP aftreden omdat ze de Kamer meermaals
onjuist heeft ingelicht, omdat er onder haar verantwoordelijkheid
grote fouten zijn gemaakt in de uitvoering van het terugkeerbeleid,
waardoor vertrouwelijke asielgegevens terecht zijn gekomen in de
landen van herkomst. De minister heeft gelogen en kan blijkbaar geen
onderscheid maken tussen een leugen en de waarheid. Zij lijkt geen
aanstalten te maken om deze beerput écht tot de bodem uit te willen
zoeken. Daardoor is zij volstrekt ongeloofwaardig en ongeschikt is
gebleken voor het uitoefenen van zo'n gevoelig en belangrijk
ministerschap."
Zie ook:
* Zelfde strengheid voor Verdonk als voor asielzoekers