Nieuwjaarsspeech uitgesproken door korpschef J.J.M. Stikvoort
Hoofdcommissaris van Politie Hollands Midden op 3 januari 2006
Leiderdorp, 03-01-2006 o Dames en heren, 2005 is voorbij en we staan
aan het begin van 2006. Ik hoop dat het afgelopen jaar u mooie dingen
heeft gebracht.
U heeft misschien bij binnenkomst aan den lijve ondervonden wat
onheuse bejegening met u doet. Acteurs speelden realistische
voorbeelden uit de praktijk na wat burgers kunnen ervaren in contact
met ons. 1/3 van de burgers is ontevreden over de politie! Om deze
reden zal Politie Hollands Midden dit jaar met overtuiging investeren
in: waardering door de samenleving van de politie. Alvorens daar op in
te gaan eerst een korte terugblik.
Jaarwisseling
Dit jaar hebben we een betrekkelijk rustige jaarwisseling achter de
rug. Het lijkt er op dat er minder vernielingen waren. Professioneel
optreden, tijdig starten met voorbereidingen, het toepassen van nieuwe
strategieën en intensief samenwerken met partners en burgers zijn
succesfactoren gebleken.
Persoonlijk ben ik bij de afgelopen jaarwisselingen steeds bewuster
geworden van de betekenis aan het uitspreken van de beste wensen . Het
is zo snel gezegd: de beste wensen. Maar de grens tussen vreugde en
verdriet is flinterdun.
In 2005 zijn ons 6 collegas ontvallen. Gebeurtenissen die een diepe
indruk in ons korps hebben achtergelaten. Bij het noemen van hun naam
vraag ik u hen te herdenken:
* Jan Paauw
* Jan Jonker
* Cees Witjes
* Jaap Raasveldt
* Anja Niessing
* Mieke Pronk.
Ik hoop dat hun dierbaren dit verlies kunnen dragen en het nieuwe
jaar, desondanks, met vertrouwen tegemoet zien.
Omgeving
Nog altijd staat onze rechtsorde onder grote druk. De verwarring die
in de samenleving is ontstaan na de moorden op Fortuyn en van Gogh is
nog altijd aanwezig. Ook het afgelopen jaar werd gedomineerd door
terrorismedreiging. Gelukkig is het in ons land niet tot aanslagen of
uitbarstingen gekomen. Naar mijn stellige overtuiging hebben
politiemensen daar een belangrijke rol in gespeeld door het
onderhouden van veel contacten in de samenleving en vanuit het
gebiedsgebonden werken. Een positie die alleen kan worden ingenomen
wanneer voldoende vertrouwen in de politie van diezelfde samenleving
aanwezig is: ik spreek over legitimiteit. Het zou mij wat waard zijn
als óók politieke gezagsdragers zich méér bewust worden van hun
verantwoordelijkheid in deze. Dat zij intelligenter reageren op
gevoelens van angst, onzekerheid en onvrede! Nog altijd worden op
basis van verkeerde argumenten oplossingen gezocht in: méér repressie,
schaalvergroting, centralisatie en nieuwe structuren. Mijn opvatting
is: bestrijdt maatschappelijke dynamiek niet, ontken het ook niet,
maar leidt deze, actief, in goede banen zoals een democratische
rechtsstaat betaamt!
Ook het politiemanagement zou zich minder moeten laten betrekken in
discussies over macht en structuren. De missie van de Nederlandse
politie is duidelijk: "Waakzaam en Dienstbaar". Waakzaam en dienstbaar
ten behoeve van de burger. De politie investeert in waarden als:
vakmanschap, betrouwbaarheid, transparantie, consistentie en
integriteit. Het zijn naar mijn mening deze waarden waarvoor de
politie in het actuele debat over herziening van de Politiewet moet
opkomen. Dát geeft de juiste dimensie aan discussies over al dan niet
nationale politie en wie daarover moet gaan.
Resultaten 2005
Dat brengt mij bij de resultaten van ons korps. Allereerst wil ik
iedereen dankzeggen voor hun bijdrage aan veiligheid in ons
bewakingsgebied, want die is ook in 2005 weer toegenomen. Ook dit jaar
hebben de medewerkers van Politie Hollands Midden naar behoren
gepresteerd. Ik wil ook het bevoegd gezag danken voor de uitermate
positieve- en constructieve houding jegens ons korps. In het
korpsjaarverslag zal uitgebreid verantwoording worden gegeven van onze
inspanningen. Ik beperk mij nu tot het benoemen van enkele opvallende
resultaten.
Een belangrijke indicator voor de toename van veiligheid vormt het
aantal geweldszaken dat ook in 2005 wederom is gedaald. Het aantal
aangiften en aanhoudingen steeg echter. Het aantal aanhoudingen van
inbrekers steeg eveneens ten opzichte van 2004, terwijl het aantal
woninginbraken in de regio afnam en het inbraakrisico daardoor daalde
van 7.7 per 1000 woningen in 2004 naar 7.1 per 1000 woningen het
afgelopen jaar.
Wat flink toenam in 2005 was het aantal jeugdige verdachten van
geweldsdelicten. Het aantal parketnummers ter zake steeg van 520 naar
685. Een zorgelijke ontwikkeling! Ook bedenkelijk vind ik de forse
stijging van het aantal milieu-incidenten in 2005, terwijl
gelijktijdig het aantal aanhoudingen van verdachten behoorlijk daalde
ten opzichte van 2004. Wellicht dat onze inzet op milieuzaken nog eens
nader geanalyseerd moet worden.
Operationeel is 2005 een bijzonder druk jaar geweest. Indicatoren
daarvoor zijn het grote aantal verdachten dat aangehouden is en het
feit dat er 7 grootschalige opsporingsteams actief zijn ingezet
waarvan 3 moordonderzoeken. Daarnaast kwamen 8 gebeurtenissen in
aanmerking voor opschaling naar een zogenaamd Staf Grootschalig
Bijzonder Optreden.
2005 was het derde jaar van de landelijke convenantperiode. Afgelopen
jaar leverde Politie Hollands Midden méér dan 10.000 rechtbankzaken en
bijna 12.000 verdachten aan, waarvan een derde betrekking had op onze
beleidsprioriteiten. Ook de Veelplegersaanpak is in 2005 naar behoren
uitgevoerd. Er werden 265 zogenaamde veelplegerszaken aan Justitie
aangeleverd en 128 personen ondergingen de veelplegersaanpak. Ook kan
ik u melden dat bijna alle afspraken die wij drie jaar geleden met de
minister hebben gemaakt in het landelijk convenant, gehaald worden.
Inclusief het ziekteverzuimpercentage, dat ten opzichte van 2004 wel
is gestegen, maar voor 2005 nog altijd op een lage 5,8% uitkomt.
Nog niet alles is op het gewenste niveau. Zo blijft de belangrijkste
indicator "tevredenheid over het laatste politiecontact" wat mij
betreft te ver achter bij onze ambitie.
Onze afspraken met betrekking tot milieu staan nog ter discussie. Wij
hebben in ieder geval in 2005 niet voldaan aan de doelstelling met
betrekking tot de aanpak van fraude, ook niet aan die over
vreemdelingentoezicht. Voor wat betreft deze beide onderwerpen worden
in 2006 duidelijke maatregelen genomen.
Bedrijfsvoering 2005
Het interne doorontwikkelingstraject, in 2004 gestart en bedoeld om
het korps meer resultaatgericht te maken, is ook in 2005 stevig
doorgezet en begint duidelijk aan betekenis te winnen. Ook het komende
jaar zal hiermee doorgegaan worden. Van belang te melden is dat in
twee basisteams is gestart met de pilot Kwalitatieve formatie. Het
doel is te onderzoeken en te ervaren hoe teamchefs, verantwoordelijk
voor de veiligheid in hun gebied, optimaal door een verantwoorde
bedrijfsvoering kunnen worden ondersteund. Eind van dit jaar vindt
evaluatie plaats.
Ook is het afgelopen jaar wederom méér geïnvesteerd in vakmanschap en
leiderschap. In mijn ogen cruciaal omdat vakmanschap de kern van ons
bestaansrecht is en leiderschap verbindt vakmanschap aan zingeving en
effectiviteit. Deze beide elementen vormen zodoende de basis van onze
burgercontacten.
Zorgpunt was (en is) de bezetting van de basisteams. Het aantal
hoofdagenten is behoorlijk teruggelopen. Dit was overigens voorzien!
Instroom van nieuwe medewerkers vanuit de opleiding heeft in 2005
nauwelijks plaatsgevonden, als consequentie van de packagedeal in
relatie tot de wijziging van het opleidingssysteem. Vanaf 2006 en de
jaren daarna zal de bezetting in de teams duidelijk gaan toenemen. Per
kwartaal komen er zon twintig nieuwe medewerkers uit de opleiding bij.
Gelijktijdig wordt de regio ook verplicht méér te investeren in nieuwe
prioriteiten. Ik noemde in dit verband al fraudebestrijding en
versterking van het vreemdelingentoezicht. Hiervoor zal capaciteit
worden vrijgemaakt door het onttrekken aan bestaande activiteiten en
door efficiencyverbetering omdat exogene financiering niet aan de orde
is. Dit vraagt wel opnieuw kiezen, ook door ons bevoegd gezag!
De korpsleiding heeft daarbij de nadrukkelijke intentie de
operationele bezetting van basisteams en het opsporingsproces eerder
te versterken dan te consolideren. Het komt er dus op neer dat in 2006
fors zal worden ingezet op: efficiency; in- en externe samenwerking;
en verdere professionalisering van vooral ondersteunende functies in
ons korps. Een beweging die past in de ontwikkeling naar een
Resultaatgericht Korps.
Het nieuwe jaar: waakzaam en dienstbaar
Het bestaansrecht van politie Nederland is verwoord in de term:
"Waakzaam en Dienstbaar". Wanneer wij als politie worden ervaren als
een waakzame en dienstbare organisatie verwerven wij waardering, steun
en gezag, anders gezegd: legitimiteit. Legitimiteit betekent dat wij
in de ogen van de burger als politie ertoe doen! Burgers waarderen de
politie! Juist die waardering door de samenleving over de politie
ontwikkelt zich echter negatief. Burgers waarderen de politie dus
steeds minder. Ruim 1/3 van de bevolking is ronduit ontevreden over
ons functioneren. Ik krijg daar letterlijk buikpijn van.
Politiewerk dat niet gewaardeerd wordt, leidt tot afname van
legitimiteit. Geen legitimiteit betekent geen respect! Geen respect
betekent géén zeggenschap. Géén zeggenschap leidt tot formeel
juridisch en vooral repressief optreden. Repressief optreden leidt tot
verharding van de samenleving en uiteindelijk tot een politie die niet
meer in staat is criminaliteit effectief te bestrijden, tekort schiet
in haar handhavingstaak en niet langer een verbindende factor in de
samenleving kan zijn. "Positieve waardering door de samenleving over
de politie" is dan ook het hoogste goed waarnaar ik streef. Sterker:
ik verwacht dat ook van iedere medewerker in mijn korps!
Waardering moet verdiend worden. Het gaat er dus niet om of wij zelf
vinden dat we goed of zinvol bezig zijn, maar wat de burger vindt! Te
vaak vinden wij zelf dat we goed hebben gehandeld om dan, soms tot
onze verbazing en irritatie, te ervaren dat ons optreden niet wordt
gewaardeerd! Vergelijk het met het kopen van een auto. Dat de nieuw
aangeschafte auto rijdt, is niet voldoende voor waardering. Dat is
toch het minste wat je van een nieuwe auto mag verwachten!! Andere
aspecten rond de koop van een auto leiden tot waardering, zoals:
veiligheid, geboden service en goede voorlichting. Dit geldt ook voor
het politiewerk. Er is in de samenleving terecht een soort basisniveau
van verwachtingen over de politie. Daaraan voldoen is voor de burger
niet meer dan normaal, niet meer dan logisch.
Waardering door de samenleving verkrijg je door iets toe te voegen aan
dat basisniveau. Wat de burgers willen is dat zij serieus genomen
worden, dat zij zien dat de politie iets doet en dat ze enig resultaat
ervaren. Vanuit hun verwachtingsniveau verwachten burgers in situaties
een daadwerkelijke reactie van de politie en verwachten niet te
ervaren of te horen waarom wij niets doen en zeker niet dat hun zaak
geen prioriteit heeft!! Het gaat om "actieve wederkerigheid". Dat
stelt eisen aan ons. Aan ons optreden, aan ons gedrag!
Om positieve waardering van de samenleving over ons functioneren te
herwinnen wordt in 2006, onder leiding van de directeur Politie Petra
Bakker, gestart met een gericht verbeteroffensief. Dit programma zal
ons allemaal raken, het heeft de hoogste prioriteit. Voor de
duidelijkheid, het wordt niet weer iets "erbij", het vormt de basis
van ons werk, ons vak. Belangrijk is dat wij meer doordrongen raken
van wat wij als politie en als individuele politiefunctionaris willen
en vooral moeten uitstralen.
Met andere woorden: welke betekenis wordt daadwerkelijk gegeven aan
onze missie: "Waakzaam en dienstbaar"? Wij gaan vooral de bejegening
van burgers en de communicatie stevig verbeteren. Ik doel dus in
eerste instantie op gedragsverandering van alle medewerkers van
Hollands Midden. Maar ook het actief informeren van aangevers over de
behandeling van hun aangifte, vergroten van de beschikbaarheid- en
bereikbaarheid, verbeteren van externe communicatie en het opzetten
van klantenpanels zullen items zijn.
Hiertoe zullen intern werkwijzen en protocollen worden aangepast en
worden functioneringsgesprekken en werkoverleggen erop gericht. Tevens
worden er trainingen en themabijeenkomsten georganiseerd.
Maar ook zal anders met klachten worden omgegaan. Ik verwacht bij dit
alles een zeer actieve, leidende rol van de leidinggevenden in mijn
korps. Als sluitstuk overweeg ik, concrete bindende resultaatafspraken
met leden van het korps managementteam te maken over hun persoonlijke
bijdrage aan de verbetering van waardering door de samenleving. En in
lijn hiermee betekent het dat ik het bevoegd gezag zal voorstellen dat
ook met mij te doen.
Waardering door de samenleving over de politie kan alleen maar
toenemen door tot op het individuele niveau empathisch, dat wil zeggen
met gevoel voor de ander te handelen. Dat geldt overigens ook voor de
contacten onderling en met partners. Ik heb het dan ook niet over
techniekjes en kunstjes maar over kwaliteiten waaraan iedere
medewerker van Politie Hollands Midden moet voldoen: vakbekwaam,
transparant, consistent, integer en vooral empathisch! Om vast te
stellen in hoeverre wij er in slagen waardering door de samenleving te
herwinnen zal er gemeten gaan worden. Ik hoop volgend jaar bij deze
gelegenheid u een aantal resultaten te mogen presenteren.
Uit mijn betoog mag u opmaken dat de positieve waardering door de
samenleving over het optreden van de politie zonder meer voorrang
heeft.
Voornemens
Ik kom tot een afronding door u nog een aantal voornemens voor 2006 te
melden. In 2005 is het rapport Posthumus verschenen, naar aanleiding
van de Schiedammer Parkmoord, verschenen. Dit rapport bevat een
negental aanbevelingen die inmiddels zijn vertaald in opdrachten aan
de regios. Het heet nu: "Verbeterprogramma Opsporing en Vervolging".
Implementatie van de adviezen zal stevige gevolgen hebben voor de
organisatie en werkwijze van het opsporingsproces en de financiën van
mijn korps. Overigens onderschrijf ik de voorgestelde adviezen van
harte.
Politie Haaglanden en Politie Hollands Midden hebben in 2005 de
intentie uitgesproken op een aantal terreinen intensief te gaan
samenwerken. In 2006 zijn ieder geval twee onderwerpen concreet aan de
orde. De Technische Recherche, ook in het licht van het rapport
Posthumus, en het Observatieteam. Aan een eventuele samenwerking zijn
door beide korpsen wel voorwaarden verbonden. Zo moet samenwerking
minimaal dezelfde kwaliteit voor minder euros of meer kwaliteit voor
dezelfde euros opleveren. Andere voorwaarden zijn die van
gelijkwaardigheid en behoud van inzet op eigen korpsprioriteiten. En
uiteraard balans tussen de belangen van de betrokken medewerkers en
van de organisatie.
In 2006 zal eveneens met voorrang en hopelijk met veel inspiratie werk
worden gemaakt van maatregelen ter bevordering van diversiteit. Niet
vanuit modernistische opvattingen maar vanuit pure noodzaak.
Medewerkers uit allochtone groepen hebben wij maar al te hard nodig om
de ingewikkelde wereld om ons heen beter te begrijpen zodat wij de
goede dingen doen en de dingen goed doen!! Meer vrouwen in alle
geledingen in onze organisatie draagt bij aan een meer evenwichtige
cultuur. Minder valide medewerkers zijn volwaardige medewerkers die
vaak juist iets extras brengen. Het doet mij deugt te melden dat wij
heel recent inmiddels drie slechtziende mensen hebben kunnen
aanstellen. Daarnaast roep ik leidinggevenden op bewuster te luisteren
en te begrijpen wat onze jonge medewerkers in onze organisatie
brengen. Wellicht meer van hun cultuur overnemen in plaats van
bestaande cultuur op hen overbrengen! Ik zelf zal het komende jaar
gericht onze jonge medewerkers groepsgewijs uitnodigen hun ervaringen
en opvattingen met mij te delen zodat wij als regio er ons voordeel
mee kunnen doen.
In 2006 zullen de ontwikkelingen met betrekking tot de
Veiligheidsregio en de Gemeenschappelijke Meldkamer doorgaan. Het
afgelopen jaar zijn belangrijke stappen gezet om deze samenwerking te
versterken. Op 12 januari zal Politie Hollands Midden haar
handtekening zetten onder een convenant met de partners in de
Veiligheidsregio. Daarmee worden voorbereiding op en afhandeling van
grootschalige incidenten en rampen, de integrale veiligheid en de GMK
meer een gezamenlijke verantwoordelijkheid van politie, brandweer,
ambulance, GHOR en gemeenten. Een complex proces, maar we maken goede
vorderingen.
Tot slot
Zo de resultaten overziend en het oprechte geloof dat wij er in zullen
slagen waardering door de samenleving te doen toenemen heb ik groot
vertrouwen in al die collegas die dag in dag uit midden in die
samenleving staan en die daarmee dus de meest bepalende factor zijn.
Dat geldt ook voor de leidinggevenden in ons korps. Nog meer dan in
het verleden geldt voor hen daadwerkelijk verantwoordelijkheid te
nemen zodat de goede dingen worden gedaan en dat deze goed worden
gedaan. Het gaat u en de uwen allen persoonlijk heel goed in 2006.
Dames en heren,
Ik wil met u een toost uitbrengen op het nieuwe jaar;
Het gaat u en ons korps goed, wij herwinnen de waardering van de
samenleving,
Een goed en gezond 2006!!