Egyptoloog Huub Pragt geeft cursussen over de Egyptische sterrenhemel
AMSTERDAM, 20051126 -- Egyptoloog Huub Pragt verzorgt vanaf januari 2006 twee interessante cursussen over de Oud-Egyptische beschaving. Voorafgaand aan de cursussen geeft hij op dinsdag 3 januari een éénmalige lezing in het Artis Planetarium.In de maand mei leidt hij een vierdaagse excursie naar de Egyptische musea van Berlijn en Hannover.Lezing 'Sothis, de Egyptische Nieuwjaarsster'
De Egyptische kalender kende drie seizoenen: overstroming, oogst en droogte. Elk seizoen was verdeeld over vier maanden van steeds dertig dagen. Voor de Oude Egyptenaren gold de wisseling van de seizoenen als een belangrijk houvast voor hun tijdsberekening. Het begin van het buiten zijn oevers treden van de Nijl werd gezien als het begin van het nieuwe jaar. De Egyptenaren koppelden dit natuurverschijnsel aan een ander kosmisch fenomeen dat zich rond diezelfde periode ieder jaar voordeed. Na een afwezigheid van zeventig dagen maakte de ster Sirius zijn rentree aan de horizon. Deze meest heldere ster van het noordelijke halfrond werd door de Egyptenaren gezien als een verschijningsvorm van de godin Isis, de echtgenote van de koning van het Dodenrijk Osiris. Als ster werd zij Sopdet 'de scherpe' genoemd. Deze naam is later door de Grieken verbasterd tot Sothis. Het waarnemen van de opkomst van Sothis aan de ochtendhemel, dat op 19 juli moet hebben plaatsgevonden, ging gepaard met een groot ritueel nieuwjaarsfeest wepet-renpet 'het openen van het jaar'. Bij dit feest was het een gebruik om elkaar een ronde flacon in de vorm van een lins aan te bieden. Linzen stonden symbool voor de voedzame nieuwe gewassen. Deze nieuwjaarskruikjes waren gevuld met heerlijke geparfumeerde olie en werden voorzien van nieuwjaarswensen in hiërogliefen.
Plaats: Artis Planetarium, Plantage Kerklaan 38-40 Amsterdam.
Aanvang: 20.00 uur (zaal open vanaf 19.30 uur).
Datum: dinsdag 3 januari 2006.
Kosten: ¤ 8,00 (Artis-leden gratis), geen reservering.
Cursus 'Het Egyptische Dodenrijk'
In het Egyptische dodengeloof stond de overgang van de dood naar een nieuw leven centraal. Bij zijn overlijden zou de dode aan een reis naar een nieuwe, andere werkelijkheid beginnen. Deze zienswijze ontleenden de Egyptenaren aan de verschijnselen in de natuur. Zo werd het vernieuwd opkomen van de zon gezien als het begin van de dagelijkse vaartocht die de zonnegod Ra aflegt over het lichaam van de hemelgodin Noet. Iedere avond stierf Ra en werd hij weer opgenomen in het lichaam van Noet. Aan het einde van zijn nachtelijke vaartocht door het lichaam van Noet werd Ra iedere ochtend opnieuw geboren. Uit hiërogliefenteksten die zijn aangetroffen in de piramides van het Oude Rijk blijkt dat de overleden farao werd gelijkgesteld aan de nachtgestalte van Ra. De spreuken zijn gericht op de sterrenconstellaties en zijn bedoeld om de overleden farao op weg te helpen naar het hemelse firmament. De farao zal zich 's nachts voegen bij de 'Onvergankelijke Sterren', de sterren die rondom de poolster cirkelen. Vanaf het Nieuwe Rijk vindt een verdere verbreiding van de opvattingen over het Egyptische Dodenrijk plaats in de vorm van het Egyptische Dodenboek. De overledene zal zich voor verschillende goden van het Dodenrijk moeten verantwoorden. Zijn hart zal worden gewogen op een weegschaal. De rechter Osiris zal zo kunnen vaststellen of de overledene een plaats in het Dodenrijk verdient.
Plaats: De Morgenster, Seinstraat 2 Hilversum.
Aanvang: maandagavond van 19.30 tot 21.30 uur.
Data: 9 januari, 23 januari, 30 januari, 6 februari en 13 februari 2006.
Kosten: ¤ 115,- inclusief lesmateriaal.
Informatie: www.egyptologie.nl of 035-6831657.
Cursus 'De sterren boven Egypte'
Op het dak van de Hathortempel te Dendera bevinden zich zes mysteriekapellen voor de cultus van Osiris, de god en koning van het Dodenrijk. Op de plafonds van de kapellen staan bijzondere voorstellingen uit de tijd van de beroemde koningin Cleopatra VII. De raadselachtige voorstellingen leggen een verband tussen de stand van de sterren en de planeten uit die tijd en de mythe rondom de wederopstanding van Osiris. In vier avonden zal de cursist worden meegenomen naar de sterrenhemel boven Dendera tijdens de eerste eeuw voor Christus. De Zodiak van Dendera vormt een sterrenkaart waarin niet alleen de tekens van de dierenriem zijn verwerkt. Ook de verschillende fasen van de maan, de positie van de sterrenbeelden Orion, Sothis en Canopus en de aan de Egyptische goden gelijkgestelde planeten zijn erin verwerkt. Zelfs een zons- en maansverduistering staat afgebeeld. Hierdoor is de Zodiak nauwkeurig te dateren. Tijdens de lessen zal worden ingegaan op de religieuze achtergronden van het nachtritueel voor de god Osiris.
Plaats: Artis Planetarium, Plantage Kerklaan 38-40 Amsterdam.
Aanvang: maandagavond van 19.30 tot 21.30 uur (zaal open vanaf 19.00 uur).
Data: 27 februari, 6 maart, 13 maart en 20 maart 2006.
Kosten: ¤ 100,- inclusief lesmateriaal.
Informatie: www.egyptologie.nl of 035-6831657.
Excursie 'Amarna in Berlijn'
De beroemde Egyptische collectie van het Ägyptisches Museum in Berlijn heeft vanaf de zomer van 2005 een nieuw onderkomen gekregen in de bovenverdieping van het Altes Museum op het Museumsinsel. De Egyptische verzameling staat vooral bekend om de buste van Nefertiti. Dit kunstwerk werd in 1912 door Ludwig Borchardt opgegraven in de werkplaats van de beeldhouwer Thoetmoses te Tell el-Amarna. Naast de prachtige reliëfs en beeldhouwwerken uit de Amarna-periode herbergt het museum ook vele sarcofagen en belangrijke papyri. Tijdens de excursie wordt ook het Pergamon Museum bezocht. Dit museum herbergt schitterende voorwerpen uit de Klassieke Wereld en het Oude Nabije Oosten. Het museum heeft zijn naam te danken aan het Hellenistische Pergamon Altaar dat dateert uit 180-160 v. Chr. Andere topstukken vormen de Poort van Ishtar uit de tijd van de Babylonische koning Nebukadnezar (604-562 v. Chr.) en de Poort van Milete uit de Romeinse tijd. Een middag wordt ingevuld met een begeleide rondrit langs de historisch interessante plaatsen van de stad Berlijn. Zo zal het holocaustmonument van Peter Eisenman en de door architect Rem Koolhaas ontworpen Nederlandse Ambassade worden bezocht. Op de laatste dag wordt een bezoek gebracht aan ook de Egyptische collectie van het Kestner Museum in Hannover. Daar zullen de belangrijke stukken uit de Amarna Periode worden toegelicht.
Vertrek: woensdag 10 mei 2006 om 08.00 uur vanuit Utrecht.
Terugkomst: zaterdag 13 mei 2006 om 19.30 uur in Utrecht.
Vervoer: luxe touringcar
Kosten: ¤ 580,- op basis van een tweepersoonskamer of op kamerindeling.
Toeslag: ¤ 115,- éénpersoonskamer.
Informatie: www.egyptologie.nl of 035-6831657.
Huub Pragt Egyptoloog