Nederlandse Vereniging van Journalisten
JURYRAPPORT ZILVEREN CAMERA 2005
(10 januari 2006)
De omstandigheden waaronder veel Nederlandse persfotografen en
fotojournalisten hun werk moesten doen, waren ook in 2005 weer niet
erg florissant. Teruglopende oplages en advertentie-inkomsten
resulteren onveranderlijk tot bezuinigingen op de redactionele kosten
en de fotografie is daarvan al jaren - en bijna vanzelfsprekend - het
grootste slachtoffer. Het is al eerder gezegd, maar in een tijdperk
waarin beeld (stilstaand en bewegend) een dominante plaats inneemt als
het gaat om informatie-overdracht en communicatie, blijft dit een
onbegrijpelijke en onverstandige strategie.
Vorig jaar werd voor het eerst zichtbaar dat dit `beleid' (geen geld,
geen tijd en geen aandacht) de kwaliteit van de Nederlandse
persfotografie en fotojournalistiek begon aan te tasten, zowel
fotografisch als journalistiek. Oppervlakkige, snel gemaakte en
slordig afgewerkte foto's en reportages leken de nieuwe norm te
worden. De omstandigheden waren in 2005 onveranderd slecht, maar de
kwaliteit van het ingezonden werk was dit jaar van een verrassend en
verheugend hoog niveau. De Nederlandse fotojournalist beschikt over
veel veerkracht, aanpassingsvermogen en creativiteit. Zijn of haar
motivatie en betrokkenheid zijn gelukkig niet te breken door het
groeiende leger van calculerende opdrachtgevers.
Koningin Beatrix vierde haar 25 jarige jubileum als vorstin, George
Bush en Vladimir Poetin brachten een bliksembezoek aan ons land, de
Nederlandse kiezer zei NEE tegen de Europese grondwet, de ministers
Verdonk en Donner hadden bijna wekelijks weer iets uit te leggen in de
Tweede Kamer, de parlementariërs Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders
keerden zwaar bewaakt in de politiek terug, Samir A. en Mohammed B.
stonden voor de rechter en Tom de Graaff trad af nadat zijn plannen
voor een gekozen burgemeester in de Eerste Kamer sneuvelden. Al met al
een rustig verlopen jaar. Met uitzondering natuurlijk van de brand in
het cellencomplex op Schiphol, waarbij 11 mensen de dood vonden. Een
tragedie die de emoties hoog liet oplopen, maar die vooralsnog zonder
politieke consequenties is gebleven. Aan de ringen en met de polstok
behaalde Nederland opvallende sportieve prestaties en het Nederlandse
elftal wist zich zowaar zonder heel veel pijn en moeite te plaatsen
voor het WK-voetbal in Duitsland. Het buitenlandse nieuws werd naast
het aanhoudende geweld in Irak en de dood van paus Johannes Paulus II
toch vooral gedomineerd door grote natuurrampen: de nasleep van de
Tsunami in Zuidoost Azië, de orkaan Katrina die de Amerikaanse stad
New Orleans en omgeving teistert en de verwoestende werking van de
aardbeving die het noorden van India en Pakistan treft.
Al deze en vele andere onderwerpen leverden in 2005 sterke en vaak
bijzondere foto's en reportages op. Met name in de buitenland
categorieën was het niveau in de breedte zeer hoog. Dat de Zilveren
Camera 2005 naar een buitenlands onderwerp zou gaan, was dan ook bijna
onvermijdelijk. Dit moet door fotografen echter niet worden opgevat
als een aanmoediging om toch vooral in het buitenland te gaan werken.
Drie onderwerpen, totaal verschillend gefotografeerd, streden
uiteindelijk om de hoofdprijs. Kleur tegenover zwart/wit, ruwe
nieuwsfotografie tegenover ingetogen documentair werk.
De jury koos - unaniem - voor een klassieke zwart/wit foto in de
traditie van de humanistische, geëngageerde documentaire fotografie.
De foto, gemaakt door de in Nairobi (Kenia) wonende fotograaf Sven
Torfinn, toont het opgebaarde lichaampje van de 5 jarige Vamuliya
omringt door treurende familieleden en buren in het vluchtelingenkamp
Tche in de Afrikaanse republiek Kongo. Geen gebeurtenis of
problematiek die het afgelopen jaar in het nieuws was. Lijden en
sterven in Afrika zijn daarvoor al lang te gewoon geworden. Wel een
foto die door zijn beeldende kracht en kwaliteit, zijn visuele
schoonheid, de beschouwer betrekt bij de tragische realiteit van grote
groepen vergeten vluchtelingen in Kongo. Het verdriet en de
gelatenheid op de gezichten van de volwassenen, laten een
verpletterende indruk achter. Een foto waar de Nederlandse
fotojournalistiek trots op kan zijn.
Adriaan Monshouwer, voorzitter jury 08 januari 2006