Zeer geachte Voorzitter,
Zoals aan uw kamer is toegezegd tijdens het Algemeen Overleg inzake de Werkgroep op Hoog Niveau voor Asiel en Migratie (HLWG) d.d. 18 mei 2000, gaat u hierbij, mede namens de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, het verslag toe van de HLWG bijeenkomsten van 22 september, 14 oktober en 10 november 2005.
De Staatssecretaris voor Europese Zaken,
Atzo Nicolaï
Verslag van de HLWG voor Asiel en Migratie dd. 22 en 23 september 2005
Samenvatting
De tweede vergadering onder Brits voorzitterschap stond in het teken van Afrika en migratie en ontwikkeling en migratie. Samen met de Commissie gaf het Voorzitterschap een update van de samenwerking met Libië en een voorstel voor een tweede EU-LAC (Latin-American Countries) seminar. Daarnaast is het eerste monitor- en evaluatierapport voor samenwerking met derde landen op het gebied van illegale immigratie besproken.
Informele JBZ Raad over Afrika en Migratie
In een korte terugkoppeling van de Informele JBZ Raad in Newcastle gaf de Commissie aan dat de initiatieven van de EU goed zijn ontvangen door de lidstaten. Ontwikkeling en migratie wordt beschouwd als een belangrijk onderdeel.
De lidstaten reageerden positief op de uiteenzetting van dhr. David Lambo, directeur van het UNHCR Afrika Bureau, waarin hij aangaf dat migratie een belangrijk onderwerp van zorg voor Afrika is geworden.
De HLWG heeft positief gereageerd op het initiatief van het Voorzitterschap om tot een kader te komen voor een betere samenwerking met de Afrikaanse Unie op het gebied van migratie.
De voorzitter zal in de volgende HLWG een pakket met conclusies op het gebied van Afrika en Migratie voorleggen.
Regionale Beschermingsprogramma's
Het Britse voorzitterschap presenteerde ontwerp-Raadsconclusies van regionale beschermingsprogramma's. De discussie tijdens de HLWG maakte duidelijk dat er brede steun bestaat onder de lidstaten voor een pilot met een regionaal beschermingsprogramma in zowel regio's van transit als herkomst. Een meerderheid van lidstaten gaf expliciet aan het niet eens te zijn met de prioriteit die de Commissie geeft aan de regio van transit en aan hervestiging. Een aantal lidstaten verzocht elke verwijzing naar hervestiging uit de Raadsconclusies te schrappen. Zuidelijke lidstaten drongen erop aan eerst een Europese verdeling van de vluchtelingen die zij opvangen te organiseren. Verder noemden meerdere lidstaten het belang van een meewerkende overheid en wezen ze op de noodzaak van voldoende en duurzame financiering, een geïntegreerde benadering en de samenhang met ander extern beleid.
De presentatie van de Commissie en de daaropvolgende discussie bevestigde dat de Commissie voor de weg van de minste weerstand kiest. Elke referentie aan eigen verantwoordelijkheden van landen in de regio, transit en herkomstland, zelfs aan de duurzame oplossingen van terugkeer en lokale integratie, werd ontraden door de Commissie.
De Commissie meldde openlijk pas op lange termijn een voorstel voor een EU hervestigingsprogramma te presenteren en dit in de tussentijd aan lidstaten te laten. Ze zal hier geen coördinerende rol op zich nemen vanwege gebrek aan capaciteit. Tsjechië en Finland meldden een nationaal hervestigingsprogramma te willen starten
GCIM rapport
GCIM Executive Director R. Jenny gaf een korte presentatie van het rapport en aanbevelingen. Het rapport zal vooral ingaan op de noodzaak van coherent en effectief beleiden zal aanbevelen een 'interagency global migration facility' in te stellen om internationale organisaties beter samen te laten werken. Dit mechanisme zou moeten beschikken over een eigen staf en deelnemende organisaties zouden per toerbeurt het voorzitterschap moeten voeren. Lidstaten vroegen zich met name af hoe staten hierbij betrokken zouden worden.
Mededeling Ontwikkeling en Migratie
De Commissie benadrukt dat de mededeling een product is van de verschillende diensten. De mededeling is opgesteld aan de hand van een aantal richtsnoeren, namelijk het positieve effect van migratie op landen, kosten en snelheid van transfers, circulaire migratie, brain-drain en de rol van diaspora. Het voorzitterschap geeft aan dat een concrete aanpak wordt uitgewerkt in Raadsconclusies.
EU-LAC seminar
De Commissie presenteerde het voostel voor een seminar met de Latijns-Amerikaanse landen. De Commissie benadrukte het nut van een tweede seminar daar veel diaspora in Europa uit de Latijns-Amerikaans landen komt. Zowel voorzitterschap als Spanje ondersteunden het voorstel. Oostenrijk zal tijdens haar voorzitterschap de EU-LAC Top organiseren waar onder andere migratie op de agenda zal staan. Het seminar kan de nodige input opleveren ter voorbereiding van de Top.
Libië
De Commissie kondigde voor 29 september een expertmeeting met Libië aan, en aansluitend op 30 september een informele senior officials meeting tussen de Commissie, het Voorzitterschap en Libië. Hierover wordt in de volgende HLWG teruggekoppeld.
Het door de Commissie opgestelde concept EU-Libië actieplan is uitgebreid besproken door de HLWG. Een aantal lidstaten pleitte voor behoedzaamheid op dit dossier. Het conceptplan zal worden besproken in de komende SCIFA.
Monitoring en evaluatie rapport
Tijdens de vorige HLWG heeft de Commissie een rapport uit met de voorlopige evaluatie van de samenwerking met Albanië, China, Libië, Marokko, Rusland, Servië en Montenegro, Tunesië en de Oekraïne. Het voorzitterschap zal conceptconclusies opstellen en deze voorleggen aan de HLWG einde van dit jaar.
VERSLAG VAN DE BIJEENKOMST VAN DE WERKGROEP OP HOOG NIVEAU VOOR ASIEL EN MIGRATIE (HLWG) OP 14 OKTOBER 2005
Visa facilitatie
Coreper heeft op 20 juli de HLWG belast met het uitwerken van een coherente strategie voor visumfacilitatie. De HLWG besprak een aantal vooraf verspreide vragen en uitgangspunten, zoals de vraag of visumfacilitatie los moet staan van eventuele visumliberalisering, of visumfacilitatie zich in eerste instantie op de buurlanden richt en het verband tussen readmissie en visumfacilitatie.
In het algemeen konden de lidstaten instemmen met de door het Voorzitterschap opgestelde uitgangspunten. Een meerderheid staat positief tegenover een link tussen readmissie en visumfacilitatie. Wel werd veelvuldig opgemerkt dat niet op voorhand een landenlijst moet worden opgesteld en dat er sprake moet zijn van een case-by-case benadering.
Libië
Tijdens de vergadering werd een verslag verspreid van de Libyan Training coordination meeting op 20-22 september in Oostenrijk georganiseerd door het Ad-hoc Centre for Border Guard Training (ACT). Daarnaast deed de Commissie kort verslag van haar informele gesprekken met Libië op 29 en 30 september. Libië heeft aangegeven de bereidheid te tonen alle documenten te bekijken en te bespreken. De Commissie heeft wederom de conditionaliteit benadrukt. De Commissie geeft aan dat de samenwerking met Libië nu nog ad-hoc is.
Afrika en migratie
De Europese Raad van juni 2005 heeft het Raadssecretariaat gevraagd een EU Strategy for Africa op te stellen, die moet worden vastgesteld op de Europese Raad van 16 december. In deze strategie wordt ook een paragraaf over migratie opgenomen.
De voorgestelde paragraaf over migratie voor opname in EU Strategy for Africa is door het voorzitterschap aangepast na opmerkingen door de lidstaten. Nederland heeft een drietal wijzigingen voorgesteld die in het nieuwe voorstel zijn opgenomen. Ten eerste wil Nederland de dialoog met de Afrikaanse landen meer benadrukken door een verwijzing in het begin van de paragraaf op te nemen. De andere voorstellen, t.w. verwijzen naar 'durable solutions for refugees and IDPs' en een formulering om aan te geven dat remittances bedoeld zijn 'to enhance their developmental impact', zijn eveneens in de paragraaf verwerkt.
Het voorzitterschap heeft eerder al aan lidstaten een discussiepaper voorgelegd met vragen over hoe de EU het best de discussie op het gebied van migratie met de Afrikaanse Unie (AU) kan vormgeven. Deze vragen werden opnieuw aan de HLWG voorgelegd met daarbij het verzoek om ervaringen. De meeste lidstaten staan positief tav een kader voor migratie tussen de EU en AU en een expert meeting tussen migratiedeskundigen. Nederland gaf aan dat een duidelijk raamwerk voor dialoog van belang is, maar dat daarbij wel van belang is dat er overeenstemming in de EU bestaat over de terms of reference. Nederland is voor een regionale benadering. De dialoog met Afrika richt zich in eerste instantie op de AU, maar er kan ook contact zijn met organisaties als ECOWAS en de SADC. Nederland gaf aan dat, conform de beleidsnotitie Ontwikkeling en Migratie, naast regionale beschermingsprogramma's, capaciteitsopbouw van migratiemanagement en tegengaan mensenhandel, ook de link tussen migratie en AIDS, readmissie en circulaire migratie dienen te worden meegenomen in het EU-AU Partnership Agreement. Ook gaf Nederland aan dat het nog weinig specifieke ervaringen heeft met Afrikaanse landen op het gebied van ontwikkeling en migratie.
Migratie en ontwikkeling
Het voorzitterschap heeft concept raadsconclusies verspreid met als doel een breed kader te schetsen van migratie en externe betrekkingen. De aanleiding voor de conclusies vormden in eerste instantie de recente Commissiemededelingen over ontwikkeling en migratie, en over het monitoring- en evaluatiemechanisme van derde landen op het terrein van illegale immigratie. De opzet is echter iets breder geworden doordat het Brits Voorzitterschap ook enkele actuele aspecten wilde opnemen en daarin met name een focus op Afrika wilde leggen.
De conclusies beogen om migratie nadrukkelijker in de samenwerking met derde landen te integreren, de middelen daartoe uit te werken en een aantal landen van oorsprong en transit te identificeren met wie de samenwerking in het bijzonder wordt versterkt. Hierbij gaat het onder meer om onderwerpen als capaciteitsopbouw, "remittances", het tegengaan van "brain drain", terugkeer en duurzame oplossingen voor vluchtelingen in regio's van herkomst.
De Commissie wordt gevraagd om regelmatig te rapporteren over deze aspecten, waarbij NL suggereert op te nemen speciale aandacht te geven aan onderzoek naar de mogelijkheden voor tijdelijke en circulaire migratie. In lijn met de voorbereiding van de EU strategie voor Afrika voor de Europese Raad van december wordt de Commissie gevraagd om samenwerking te ontwikkelen met prioritaire landen van oorsprong en transit in Afrika. Ook wordt aan versterking van de samenwerking in Euromed-kader en aan het GCIM rapport gerefereerd.
Een dag eerder zijn de conclusies in de raadswerkgroep Developement . Daar is vooral gekeken naar de coherentie met het beleid voor ontwikkelingssamenwerking.
Zowel Spanje, Duitsland, Malta, Denemarken als Nederland hebben tijdens de vergadering een aangepast voorstel verspreid. De discussie binnen de HLWG richt zich op de pretentie van het document in te gaan op het gehele veld van migratie en externe betrekkingen, maar hierin niet volledig te zijn. Spanje gaf aan verder te willen gaan dan ontwikkeling en migratie en bepleiten om ook integratie van migranten in deze conclusies op te nemen. Denemarken en België willen een verwijzing naar regionale organisaties en duurzame oplossingen opnemen. Ook wil België graag een lange termijn visie opgenomen zien. Duitsland en Zweden zouden graag zien dat de mededeling Ontwikkeling en Migratie duidelijker naar voren komt in de conclusies. NL en Frankrijk vragen allebei aandacht voor concretisering en stellen voor dat opgenomen wordt wat er van de Commissie wordt verwacht. Verschillende lidstaten geven aan nog schriftelijk te zullen reageren.
Informatiepunten
Regionale beschermingsprogramma's(RPP's)
Naar aanleiding van de raadsconclusies over de RPP's hebben zowel de Europese Raad voor Vluchtelingen, de UNHCR en Amnesty opmerkingen gemaakt. Ze hebben aangedrongen op het belang van bescherming in de regio, programma's voor bescherming en hervestiging en de noodzaak van beschikbare financiering en timing van het programma.
In gesprek met de Commissie op de Excom in Geneve hebben de Afrikaanse landen aangegeven dit te beschouwen als een totaalpakket; ze zijn bereid te spreken over regionale beschermingsprogramma's maar wezen op de sterke link tussen ontwikkeling en migratie.
JBZ - Externe betrekkingen strategie
Zowel de Commissie als het Raadssecretariaat hebben een document verspreid over het belang van de coherente samenwerking tussen JBZ en Externe Betrekkingen. Het Voorzitterschap zal zo snel mogelijk een voorstel verspreiden. Een aantal landen (Nld, Griek, Zw, Sp) geeft aan dat in het document van het Raadssecretariaat erg veel eenzijdige nadruk ligt op het aspect veiligheid. Daarnaast wordt gevraagd naar de rol van de HLWG in dit traject. Tijdens de SCIFA van 21 oktober zal hierover een diepgaande discussie worden gevoerd.
VERSLAG VAN DE BIJEENKOMST VAN DE WERKGROEP OP HOOG NIVEAU VOOR ASIEL EN MIGRATIE (HLWG) OP 10 NOVEMBER 2005
Migratie en externe betrekkingen
Tijdens Hampton Court werd besloten om migratie en externe betrekkingen als onderwerp op de agenda van de komende Europese Raad te plaatsen. Nederland is van mening dat deze raadsconclusies een goede bijdrage vormen voor een bredere strategie en concrete initiatieven om migratie beter in de externe betrekkingen te integreren.
In de HLWG hebben diverse landen een voorbehoud gelegd bij diverse paragrafen. Frankrijk wil dat 'co-developpement' wordt opgenomen in de tekst. Er bestaat echter onduidelijkheid tussen de lidstaten wat het concept codevelopement nu precies omvat. Frankrijk geeft aan hier het volgende onder te verstaan: deelname van een migrant aan de ontwikkeling van het herkomstland, met of zonder terugkeer.
Malta en Italie hebben aangedrongen op het opnemen van een verwijzing naar conditionaliteit van hulp, inclusief de mogelijkheid de hulp te onthouden bij gebrek aan samenwerking. Dit gaat voor de meeste lidstaten te ver. Daarnaast hebben Spanje en Italie aangedrongen om meer nadruk te leggen op mogelijkheden voor legale migratie. Nederland heeft aangegeven niet vooruit te willen lopen op het actieplan legale migratie dat de Commissie aan de Raad wil gaan voorleggen eind dit jaar, mede in de context van de Hampton Court follow-up.
EU-Afrika strategie, migratieparagraaf
In de EU-Afrika strategie is een paragraaf opgenomen over migratie. In de vorige HLWG is deze paragraaf uitgebreid besproken. Nederland heeft een drietal opmerkingen gemaakt over de tekst die alle zijn overgenomen. Het betrof het benadrukken van de dialoog met de Afrikaanse landen, een verwijzing naar duurzame oplossingen en remittances. Ook hier heeft Frankrijk aangedrongen op het opnemen van het concept 'co-developpement'. Er zal een verwijzing worden opgenomen.
Visa facilitatie strategie
Het voorzitterschap heeft naar aanleiding van antwoorden op vragen in de vorige HLWG uitgangspunten voor een gemeenschappelijke benadering voor visumfacilitatie geformuleerd. De voor Nederland belangrijke aspecten van de visumstrategie zijn door het Voorzitterschap vrijwel zonder uitzondering opgenomen, en deze werden ook door alle andere landen gesteund. Het gaat m.n. om het feit dat visumfacilitatie niet hetzelfde is als visumliberalisering en dat er weliswaar een verband gelegd kan worden tussen het maken van afspraken met derde landen over readmissie en over visumfacilitatie, maar dat dat geenszins een automatisme hoeft te zijn. Daarnaast is Nederland van mening dat de Commissie eerstverantwoordelijke is voor het indienen van een onderhandelingsmandaat, waarbij ze de wensen van de Raad in ogenschouw neemt. Nederland heeft geen bezwaren tegen het handhaven van elementen uit bestaande bilaterale overenkomsten met derde landen mits en voor zover bepalingen niet strijdig zijn met het Schengen acquis.
Informatiepunten
Regionale beschermingsprogramma's (RPP's)
De Commissie geeft aan dat de call for proposals onder het AENEAS programma 2005 in december open zal gaan. De sluitingsdatum is waarschijnlijk half februari 2006. De Commissie verwacht eind november een brede indicatie te kunnen geven van de prioriteiten en deze dan te verspreiden.
Update missie naar Marokko, Ceuta en Melilla
De Commissie geeft een korte briefing van het bezoek aan Marokko. Een uitgebreide weergave is reeds in het verslag verspreid. De Commissie geeft aan onder de indruk te zijn van de Spaanse werkzaamheden op het gebied van opvang, huisvesting en medische zorg. Uit de gegevens blijkt dat een meerderheid van de migranten uit de West-Afrikaanse landen afkomstig is. Opvallend is dat ook migranten uit landen als Bangladesh en Pakistan vertegenwoordigd zijn. De Commissie concludeert dat ook Marokko gebogen is onder een hoge migratiedruk. Daarnaast kan worden geconcludeert dat het netwerk van Immigration Liaison Officers (ILO's) goed functioneert. Tot slot vraagt de Commissie hulp van de lidstaten om hun steentje bij te dragen aan deze problematiek.
Aankomend voorzitterschap van Oostenrijk
Oostenrijk geeft kort aan welke onderwerpen tijdens hun voorzitterschap op de agenda zullen staan:
- follow-up migratie en externe betrekkingen
- dialoog met migratie- en transitlanden
- overname onderhandelingen met derde landen
- opnemen van migratie in regionale strategieen
---- --
Ministerie van Buitenlandse Zaken