164ste Dies Natalis: Barroso en bakkersgist
Mr. José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, is gastspreker tijdens de viering van de 164ste Dies Natalis van de TU Delft, op vrijdag 13 januari 2006. De titel van zijn rede luidt Europe: art or science?
Barroso wordt voorafgegaan door de Delftse CvB-voorzitter ir. Hans van Luijk, die tijdens de openingsrede van de Dies Natalis zal spreken over de wijze waarop Europa zijn economische slagkracht kan verhogen. Innovatie, technologie en duurzaamheid zijn daarbij de sleutelwoorden.
Dit zijn precies de thema's die ook Barroso na aan het hart liggen. Onder aanvoering van de Portugees Barroso zijn deze verwoord in de zogeheten (vernieuwde) Lissabon-strategie van de Europese Unie. Daarin is een grote rol toebedacht aan technologie voor een sterkere (en tevens duurzame) economische ontwikkeling van Europa.
Op dit moment zijn de grote Europese bedrijven minder actief in kennisintensieve sectoren, zoals informatietechnologie en biotechnologie, dan bedrijven in Azië en in de Verenigde Staten. Ook de kennisoverdracht vanuit de Europese universiteiten naar de markt is in het algemeen minder goed dan die van hun Amerikaanse concurrenten.
Een van de methoden om deze situatie te verbeteren is volgens Barroso een grotere samenwerking tussen universiteiten en het bedrijfsleven. In het verlengde hiervan presenteerde hij vorig jaar het concept van het European Institute of Technology, waarbinnen Europees toponderzoek moet gaan plaatsvinden. Dit EIT zou een tegenhanger moeten worden het Amerikaanse MIT. Door de beste Europese onderzoekers in een dergelijk instituut samen te brengen, wordt de positie van Europese R&D versterkt in de concurrentie met Amerika en Azië.
In navolging van José Manuel Barroso zal ook de Delftse rector magnificus prof.dr.ir. Jakob Fokkema spreken over het idee van een European Institute of Technology. Fokkema betrekt hierin tevens de samenwerkingsverbanden waar de TU Delft al in participeert: 3TU (de drie Nederlandse TU's) en de IDEA League (met ETH Zürich, RTWH Aken en Imperial College Londen).
Fokkema: 'Voordelen van een netwerk zijn de kruisbestuivingen, de schaalvergroting en het verbinden van excellente onderdelen. De IDEA League is daarvoor een 'proof of concept'. Door de 3TU en IDEA League onderdeel te laten zijn van het EIT-netwerk, kan EIT snel uitgroeien tot een wereldwijd concurrerende organisatie van onderzoek, onderwijs en technologietransfer. Een verbeterde concurrentiepositie door een betere Europese samenwerking.'
Tussen de toespraken van Barroso en Fokkema bespreekt prof.dr. Jack Pronk, hoogleraar aan de Faculteit Technische Natuurwetenschappen, in de Dies Natalis-rede een concreet wetenschappelijk thema dat een voorbeeld is van hoe Europa zijn ambitieuze Lissabon-doelstellingen kan waarmaken.
In de rede, getiteld Industrial Biotechnology: Drive My Car, laat Pronk aan de hand van een aansprekend voorbeeld de grote mogelijkheden van de moderne industriële biotechnologie zien. Hij spreekt over de productie van bio-ethanol (alcohol), een milieuvriendelijke brandstof die kan worden gemaakt uit biomassa, meer specifiek uit suikerhoudende landbouwgewassen, of uit restproducten die daaruit vrijkomen.
De overheid zal het gebruik van bio-ethanol de komende jaren naar verwachting sterk stimuleren. De uitstoot van het broeikasgas CO2 wordt er immers door beperkt en ook de afhankelijkheid van olie wordt er minder door.
De groep van professor Pronk is er recent in geslaagd om de bio-ethanolproductie sterk te verbeteren. Dit hebben ze gedaan door bakkersgist genetisch te modificeren. Dit micro-organisme, dat voor zeer diverse doeleinden gebruikt wordt, zet suikers om in ethanol. Bij één bepaalde belangrijke suikersoort die in landbouw(rest)producten voorkomt, xylose, lukte dit tot voor kort echter niet goed. Dit beperkte de efficiëntie van de productie van bio-ethanol uit biomassa ernstig.
Onderzoekers van de Radboud-universiteit Nijmegen hebben onlangs een nieuw gen ontdekt in een schimmel die is te vinden in poep van de Indische olifant. Dit gen is vervolgens door de Delftse onderzoekers ingebouwd in bakkersgist waardoor de omzetting van xylose nu wel lukt. De productie van bio-ethanol uit suikers door gist wordt hierdoor veel efficiënter. Wellicht dat deze ontwikkeling de opmars van milieuvriendelijke brandstoffen als bio-ethanol een belangrijke zet kan geven.
Noot voor de pers:
De Dies-viering heeft een besloten karakter. Journalisten die de viering willen bijwonen of die meer informatie wensen, kunnen contact opnemen met de persvoorlichter van de TU Delft: Karen Collet, tel. 015 278 5408, 06 140 150 01; e-mail:
Technische Universiteit Delft