Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

SWOV-standpunt SWOV-reactie eerste evaluatie beginnersrijbewijs: veiligheidseffect nog niet aangetoond

Afgelopen december meldde het Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie (BVOM) dat het beginnersrijbewijs goed werkt. Van de 640.000 mensen die de afgelopen 3,5 jaar hun rijbewijs haalden, hebben er ruim 4500 een strafpunt gekregen. En 168 uit die groep zijn met een tweede punt gestraft. Twintig overtreders moesten hun rijbewijs met drie strafpunten inleveren. Er werden minder strafpunten in de grote steden gegeven dan op het platteland. Hoe dat komt, is onduidelijk. Zie ook www.verkeershandhaving.nl

Effect op verkeersveiligheid nog niet aangetoond

Het is positief dat er strafpunten worden uitgedeeld. Het blijft belangrijk dat de politie handhaving van verkeersregels als een prioriteit blijft zien. De SWOV constateert echter nog geen aantoonbaar effect op de verkeersveiligheid. Dit zou namelijk moeten blijken uit een duidelijke afname in het aantal slachtoffers of ongevallen onder beginners. Dit is nog niet onderzocht en ook niet op een andere manier aangetoond of aannemelijk gemaakt.

Afschrikkend effect

Het verloop in de aantallen toegekende strafpunten (veel eerste strafpunten, minder tweede en derde punten) hoeft niet per se op een afschrikkend effect te wijzen: de kans om in 3,5 jaar drie strafpunten op te lopen is immers veel kleiner dan om in 3,5 jaar één strafpunt op te lopen. Ook wanneer er geen enkele afschrikkende werking is en het hebben van een strafpunt niet leidt tot beter rijgedrag, is het aantal bestuurders met drie strafpunten aanmerkelijk kleiner dan het aantal bestuurders met twee strafpunten en dat is weer aanmerkelijk kleiner dan het aantal bestuurders met één strafpunt.

De cijfers

Gerelateerd aan het totaal aantal uitgegeven rijbewijzen (640.000) is het totaal aantal uitgedeelde punten bescheiden, tenzij we aannemen dat beginnende automobilisten geen overtredingen begaan. De sterke spreiding over de regio's in aantallen uitgedeelde punten (minder in de grote steden, meer op het platteland) doet vermoeden dat hier eerder sprake is van verschillen in prioriteit die de politiekorpsen stellen dan dat in grote steden minder overtredingen worden begaan.

Pakkans

De SWOV verwacht dat de verkeersveiligheidsbijdrage van een puntenstelsel, bij gelijk blijvend politietoezicht, gering zal zijn. Aanvankelijk verwacht de SWOV een daling in het aantal ongevallen maar zo'n effect ebt vaak weer weg, zo leert de ervaring als na verloop van tijd duidelijk wordt dat het politietoezicht - en daarmee de pakkans - (te) laag is.

Zie ook de factsheet over Puntenstelsels.


---