LTO Noord
Update vogelgriep 16 januari 2006
Wereld
Op 17 en 18 januari vindt in Beijing een donorconferentie plaats om
geld in de zamelen voor de strijd tegen de vogelgriep. Enkele
toezeggingen tot nu toe:
EU: $ 97 miljoen (= ⬠80 miljoen; vooral voor veterinaire
diensten, zoals laboratoriumcapaciteit)
Japan: $ 135 miljoen
VS: $ 250 miljoen (volgens bronnen; vooral voor antivirale
middelen)
De Asian Development Bank zou $ 30 miljoen willen toezeggen.
De Wereldbank zegt $ 1,5 miljard nodig te hebben. De Bank zou zelf al
$500 miljoen gereserveerd hebben voor de strijd tegen de vogelgriep,
waarvan $35 miljoen voor Turkije in de vorm van leningen en
schenkingen.
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO onderhandelt met de Zwitserse
farmaceutische multinational Roche over mogelijk donaties van de
virusremmer Tamiflu aan Azië. Tamiflu remt symptomen van vogelgriep
tot ongeveer 48 uur na de eerste symptomen. De WHO wil regionale
voorraden van Tamiflu aanleggen, zodat men voorbereid is op een
mogelijke pandemie onder mensen.
Een verslag van onderzoek door het Erasmus Medisch Centrum in het
American Journal of Pathology van januari (Rimmelzwaan et.al.) laat
zien dat vogelgriep ook via katten verspreid kan worden. in het
onderzoek namen katten vogelgriepvirus op via luchtwegen maar ook via
voedsel, en ze verspreidden het via hun adem, mest en urine. De katten
toonden zichtbaar ziekteverschijnselen. Eerder onderzoek had al
aangetoond dat tijgers en luipaarden ziek kunnen worden van vogelgriep
(bron: China Journal of Veterinary Science, 2003).
Eurazië
De EU lijkt bereid om haar lidstaten toe te staan pluimvee in te enten
tegen vogelgriep. Eerder kregen de dierentuinen al toestemming.
LTO en NOP zijn voorstander van het inenten van pluimvee tegen
vogelgriep op voorwaarde dat hierdoor geen afzetmarkten binnen en
buiten de EU verloren gaan. Vertrouwen van afnemers en hun overheden
in de veiligheid van de vaccinatiemethode voor dier en mens is
hiervoor van doorslaggevend belang.
Naast Nederland zouden ook Frankrijk en Spanje concrete belangstelling
hebben voor vaccinatie van pluimvee. Frankrijk zou eendenhouderijen in
het zuidwesten van het land willen enten. Nederland wil hobbydieren en
biologisch pluimvee inenten.
Op dit moment heeft de EU maar één vogelgriepvaccin geregistreerd
voor gebruik in pluimvee. De omvang van de huidige voorraden van dit
vaccin zijn niet bekend, maar strekken zeker niet tot een massale
inenting van vogels in de hele EU.
De EU heeft de monitoring van wilde vogels op vogelgriep verlengd van
31 januari 2006 tot eind 2006. in het kader van dit programma zijn
sinds oktober reeds 25.000 wilde vogels getest, alle waren negatief
voor het hoogpathogene "Aziatische" H5N1 vogelgriep.
In Turkije zijn tot nu 19 gevallen van vogelgriep onder mensen
aangetoond. Hiervan zijn er drie overleden. Van twee nieuwe
sterfgevallen, respectievelijk op 12 en 15 januari, is de oorzaak nog
niet officieel vastgesteld. Analyses door het WHO-laboratorium in het
Verenigd Koninkrijk toonden aan dat het vogelgriepvirus zich in één
geval was gemuteerd in een vorm die mensen makkelijker infecteert dan
voorheen. De WHO stelt dat dit een geïsoleerd geval is en dat meer
informatie nodig is om harde conclusies te kunnen trekken: "dit is nog
steeds een dierziekte, iedere besmetting bij mensen is tot dusver
veroorzaakt door contact met besmet pluimvee".
De mondiale organisatie voor diergezondheid OIE (Office International
des Epizooties) in Parijs stelt in een websitebericht dat de Turkse
vogelgriepuitbraak op 21 november reeds werd geconstateerd. Turkije
meldde pas uitbraken op 27 december en zei toen dat die waren begonnen
op 15 december.
Diverse organisaties, zoals EFSA (European Food Safety Authority)
benadrukken in hun communicaties het belang van snelle detectie en
rapportage: "early detection is key".
De directeur van de OIE, Bernard Vallat, gaf Turkije vorige week in
overweging om pluimvee tegen vogelgriep te gaan vaccineren.
Verdenkingen van menselijke vogelgriep in België en Duitsland bleken
het afgelopen weekend onjuist.
Een groot aantal van de 81 Turkse provincies heeft vogelgriep in
pluimvee gemeld, in ieder geval is in 11 provincies vogelgriep
officieel aangetoond, daarnaast bestaat twijfel over zeker nog eens 14
provincies. Tot 14 januari hadden de Turkse authoriteiten volgens
eigen opgaaf bijna 600.000 vogels geruimd. Het is onduidelijk of de
Turkse pluimveehouders straks weer dieren mogen gaan houden en, zo ja,
onder welke condities. Voor vele Turken waren het pluimvee een
belangrijk bron van voedsel en inkomen.
De schade voor de Turkse pluimveesector, die een jaarlijkse omzet
heeft van ongeveer ⬠2,5-3,0 miljard is nu al groot. De consumptie
van kipproducten zou zijn gedaald met 70%. Dit treft de ongeveer half
miljoen producenten, transporteurs en detailhandelaren, die in 2004
bijna 1.000.000 ton pluimveevlees op de markt brachten. Hiervan was
30.000 ton bestemd voor export, met een waarde van ongeveer $ 20
miljoen.
Deze cijfers laten eigen consumptie waarschijnlijk buiten beschouwing.
Vele plattelandsgezinnen in de wereld kunnen niet zonder pluimvee voor
hun eigen voedselvoorziening.
Iran zou ook reeds duizenden vogels geruimd hebben. Op 13 januari was
het plan van de Iraanse authoriteiten om 50.000 vogels te vernietigen
in een strook van 15 km langs de Turkse grens. Iran meldde ook geen
ziek pluimvee gevonden te hebben.
Frankrijk heeft de ophokplicht afgelopen vrijdag uitgebreid van 26
naar in totaal 58 van haar 96 departementen, ongeveer tweederde van
het grondgebied van Frankrijk in de EU. Frankrijk heeft ook
vogelgriepoefeningen aangekondigd; in februari regionale en in maart
een oefening op nationaal niveau.
De EU vindt dat na 12 weken verplicht ophokken, pluimvee dat normaal
gesproken overdag buiten loopt zijn status van 'Freiland' of
'biologisch' zou moeten verliezen. De producten van dit pluimvee zou
dan als het goedkopere 'scharrel' verkocht moeten worden. Voor
'Freiland' is deze regel reeds ingesteld, maar voor biologisch stuitte
de Europese Commissie op teveel verzet van de lidstaten en moest zij
haar voorstel intrekken.
LTO vindt het EU-voorstel onterecht. De consument behoort zeker
geïnformeerd te worden, maar als pluimvee gedwongen binnen moet
blijven om veterinaire en volksgezondheidsredenen, dan mag de rekening
(namelijk een lagere prijs voor de eieren en het pluimveevlees) niet
zomaar bij de betrokken pluimveehouders neergelegd worden.
Roemenië meldde op 11 januari weer vogelgriepuitbraken in een regio
ten westen van de Donaudelta.
Rusland zou tot dusver 715.000 vogels geruimd hebben, en bezig zijn
met de productie van 100 miljoen doses vogelgriepvaccin voor gebruik
vanaf april 2006. De Doema, het Russische parlement, zou hiervoor $ 35
miljoen beschikbaar hebben gesteld.
Er zijn geen nieuwe berichten uit Oekraïne, waar tot voor kort ook
vogelgriepuitbraken gemeld werden op de Krim.
De EU heeft op 11 januari een deel van de import uit Kroatië weer
vrijgegeven, de maatregelen beperken zich nu alleen nog tot de vorig
jaar door vogelgriep getroffen regio's Viroviticko-Podravska and
Osjecko-Baranjska.
Oost-Azië
Indonesië bevestigde afgelopen week het 12^e slachtoffer van
vogelgriep op een totaal van 19 ziektegevallen. Van een vermoedelijke
13^e slachtoffer zijn de analyseresultaten nog niet bekend.
Daarentegen heeft Cambodia reeds langere tijd geen uitbraken meer
gemeld. Hier zijn tussen januari en april 2005 vier mensen het
slachtoffer geworden van vogelgriep.
In Thailand zijn tot dusver 22 ziektegevallen bekend, waarvan 14 met
fatale afloop. Ook hier zijn de laatste maanden geen besmettingen
gemeld.
Uit Vietnam komen op het moment ook geen meldingen. Hier zijn tot
dusver 93 ziektegevallen gemeld, waarvan 42 met dodelijke afloop.
China heeft tot dusver 8 ziektegevallen gemeld, waarvan 5 met
dodelijke afloop. De laatste melding van een ziektegeval dateert van
eind december.
Overig nieuws
Er zijn geen meldingen van hoogpathogeen vogelgriep H5N1 uit Afrika of
het middenoosten. De theorie dat trekvogels vogelgriepvirus kunnen
overbrengen wordt hier derhalve tot dusver niet bevestigd.
Mond- en klauwzeer
Er is discussie in Brazilië over illegale transporten van runderen
van de deelstaat Mato Grosso do Sul naar de buurdeelstaat Paranà.
Mato Grosso do Sul strijdt sinds oktober tegen uitbraken van mond- en
klauwzeer (MKZ), en Paranà wordt door de meeste landen in de wereld
ook gezien als besmet met MKZ. Nochtans hebben veehouders in Paranà
ruiming van hun vee (afkomstig uit Mato Grosso do Sul) met behulp van
de rechter weten te voorkomen. 52 landen waaronder de EU hebben
import van rundvlees uit dit deel van Brazilië vooralsnog aan banden
gelegd. Brazilië is normaal gesproken 's werelds grootste exporteur
van rundvlees, met 205 miljoen runderen. Paranà telt ongeveer 10,5
miljoen runderen.
Ondanks de MKZ-crisis in Brazilië is de export van rundvlees in 2005
gestegen naar ongeveer ⬠2 miljard. De export van pluimveeproducten
bedroeg in 2005 ⬠2,73 miljard.
Klaas Johan Osinga
LTO Nederland
Maandag 16 januari 2006