Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Kou in de bovenlucht in aantocht

Parelmoerwolken maken kou mogelijk zichtbaar

17 januari 2006 - In de stratosfeer bevindt zich op dit moment een gebied met erg koude lucht, dat naar onze omgeving koerst. De voorspellingen geven aan dat het hier donderdag (19 jan) 's ochtends vroeg wel -87.6 graden kan worden op een hoogte van 22 kilometer.

Deze temperatuur is lager dan wat er ooit boven De Bilt gemeten is. Het huidige record staat op -86.1 Celsius, gemeten op 31 januari 1989. Het KNMI zal donderdag een speciale weerballon oplaten in de hoop dit kouderecord goed te kunnen meten.

Zulke lage temperaturen in de stratosfeer (of ozonlaag, de laag boven de troposfeer, waarin wij leven) maken het mogelijk dat zich daar wolken vormen. Zulke wolken worden wel "parelmoerwolken" of "Polar Stratospheric Clouds" genoemd. Voor meer achtergrondinformatie over parelmoerwolken: zie links onder Nader Verklaard. Parelmoerwolken zijn maar heel zelden in Nederland te zien. Vaker is dat het geval in noordelijke streken. Ook deze keer is het maar de vraag of ze te zien zullen zijn, de weersverwachting geeft aan dat het bewolkt zal zijn.

Mocht het opklaren in de nacht van woensdag op donderdag dan is een half uur tot een kwartier voor zonsopkomst (ca 08:37) het beste moment om te kijken. De parelmoerwolken hangen dan al volop in de zon, terwijl het aan de grond nog donker is.

Behalve lage temperaturen wordt er ook een dunne ozonlaag verwacht (zie TEMIS site onder Externe links). Het gebied met de laagste ozonwaarden lijkt iets ten zuiden van ons langs te trekken, met de laagste ozonwaarden in Groot-Brittannie of Frankrijk. Of het ozonrecord van Nederland, (205 Dobson eenheden op 30 november 1999) in gevaar komt is nog niet zeker.

---

Eerste uitgave: 17-01-06