Persbericht
ce8f03.gif
VU-archeologen presenteren Keltische vondsten in Limburgs Museum
Rijk Keltisch vrouwengraf ontdekt in Koningsbosch
In Koningsbosch in Limburg is een rijk Keltisch vrouwengraf uit de derde eeuw v. Chr. ontdekt. Donderdag 19 januari om 14.00 uur wordt deze vondst gepresenteerd in het Limburgs Museum te Venlo. Ook enkele andere ongepubliceerde Keltische topvondsten uit Nederland worden dan voor het eerst getoond. Archeologie-onderzoekers van de Vrije Universiteit presenteren welke conclusies ze aan de vondsten verbinden. De objecten uit het graf maken deel uit van de tentoonstelling Het geheim van de Kelten , van 21 mei tot en met 19 november.
Alle gevonden stukken zijn voor Nederland unieke vondsten. Ze vormen een belangrijke verrijking van het kleine bestand aan kunstvoorwerpen uit de Keltische La Tène-cultuur (500-15 v. Chr.) dat ons land rijk is. Enerzijds wijzen ze op externe contacten met zuidelijker gelegen kerngebieden van de La Tène-cultuur, met name Bohemen, de Bovenrijnse regio en het Middenrijn/Moezelgebied. Uit deze regio s zijn voorwerpen gevonden, maar het blijft onduidelijk of deze door handel, geschenkuitwisseling of immigratie in ons land terechtgekomen zijn. Anderzijds leveren de nieuwe vondsten ook aanwijzingen voor het bestaan van een lokaal bronsatelier in de Midden-Limburgse Maasvallei, dat producten vervaardigde in de Keltische zogenaamde plastische stijl .
Keltisch vrouwengraf Koningsbosch (Limburg)
ce8f0a.jpg
In 2004 vond Jan Hansen uit Linne tijdens het wandelen over een geploegde akker in het Limburgse Koningsbosch wat onopvallende bronsfragmenten. Later vond hij er ook fragmenten gecorrodeerd ijzer en wat gecremeerde menselijke botresten. Na melding van de vermoedelijke grafvondsten voerden de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) uit Amersfoort en het Archeologisch Centrum van de Vrije Universiteit Amsterdam (ACVU) er in december 2005 een kleine opgraving uit, in de hoop nog intacte resten van het oorspronkelijke graf te vinden. Dit leverde alleen enkele losse stukjes brons en verbrand bot op; het oorspronkelijke graf was helemaal verploegd.
Inmiddels was na zorgvuldige restauratie van de metaalvondsten vastgesteld dat het een voor Nederland unieke vondst betrof: de resten van een rijk Keltisch vrouwengraf uit de late derde eeuw v. Chr. De inventaris van het graf bestaat uit de volgende stukken (zie fig. 1 en 2):
* ce8f10.jpgEen versierde, langgerekt driehoekige gordelhaak van gegoten brons (9 cm. lang). De versiering bestaat uit horizontale en S-vormige ribbels in combinatie met halfbolvormige knoppen. Het uiteinde van de naar binnen omgeslagen haak heeft de vorm van een gestilee rde dierenkop. De gordelhaak was oorspronkelijk gemonteerd op het uiteinde van een leren riem.
* Twee aaneengehechte kleine bronzen ringen, oorspronkelijk wellicht bevestigd op het andere uiteinde van bovengenoemde riem.
* Twee plastisch versierde armbanden of beenringen van gegoten brons. De versiering bestaat uit een reeks buitensporig grote (6 cm), ovale knoppen.
* Een grote ijzeren draadvormige kledingspeld.
* Enkele kleine, niet determineerbare bronsfragmenten.
Andere te presenteren vondsten
Zeldzame Keltische pronkspeld uit de Waal bij Dreumel (Gelderland)
Onlangs is een rijk versierde Keltische kledingspeld of fibula bekend geworden die enkele jaren geleden gevonden is tijdens baggerwerkzaamheden langs de Waal in Dreumel. Het is een in één stuk gegoten bronzen speld met een plastisch versierde beugel en een brede voetschijf (fig. 3). De voetschijf was oorspronkelijk ingelegd met koraal (zoals bekend van een aantal verwant e spelden), maar dit inlegsel is verloren gegaan. Het ornament op de beugel bestaat uit gestileerde plantmotieven. Bovendien zijn op de beugel negen holten aanwezig, die een (verloren gegaan) inlegsel van glaspasta of emaille hebben bevat.
ce8f17.jpgDe speld van Dreumel vormt een meesterstuk van Keltische siersmeedkunst dat gedateerd kan worden in de late vierde eeuw v. Chr. De beste parallellen zijn bekend van grafvondsten uit Zwitserland en een uit de omgeving van Frankfurt. De speld is dan ook vrijwel zeker een importstuk uit het Bovenrijnse gebied. De spelden werden daar gedragen door vrouwen uit de sociale bovenlaag.
Een interessant gegeven is dat de Dreumelse fibula niet uit een graf afkomstig is, maar uit de bedding van een rivier. De kans is klein dat iemand het sierraad toevallig verloor; waarschijnlijk is het bewust als offer in de rivier gegooid.
ce8f20.jpgKeltische sierspeld met vogelkoppen en koraalinleg uit Andelst (Gelderland)
Enige jaren geleden vond Danny Jansen uit Wijchen een mooie Keltische pronkfibula op een akker in Andelst. Het is een symmetrisch vormgegeven, zogeheten dubbele vogelkopfibula (fig. 4). De ogen van de watervogels (eenden) en de beugel van de speld zijn ingelegd met witte koraal. Deze speld is vrijwel zeker een importstuk uit het Middenrijn/Moezelgebied, waar een aantal exemplaren bekend is uit rijke elitegraven uit de vijfde eeuw v. Chr. Opmerkelijk is nog dat deze sierspeld waarschijnlijk deel uitmaakt van een verploegd grafensemble van een elitair persoon. Hierop wijzen enkele andere bronzen objecten die op dezelfde vindplaats zijn verzameld.
Vrije Universiteit Amsterdam