Rotterdam, 20 oktober 2005
Ontwerp het onmogelijke
De wereld van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987)
Theatraal spektakel in het Nederlands Architectuurinstituut
van 28 januari t/m 23 april 2006
Hij wordt vergeleken met groter zieners als Frank Lloyd Wright en Le
Corbusier. Hij ontwierp een schacht van 20 kilometer naar het
middelpunt van de aarde, maakte een plan voor de herbebossing van
Nederland en ontwierp een nieuwe stadswijk met volkstheater in het
Vondelpark. Het zijn slechts enkele voorbeelden van de
verbeeldingskracht van Hendrik Wijdeveld (1885-1987), de grootste
visionair uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis. Voor Wijdeveld
was de wereld een totaaltheater waarin hij zijn dromen kon ensceneren.
Tegenover de beeldloze, wetenschappelijke stedenbouw van het
modernisme zette hij een visueel spektakel. Het Nederlands
Architectuurinstituut presenteert de tentoonstelling 'Ontwerp het
Onmogelijke: De wereld van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987)'
over het oeuvre van een architect die meer dan 100 jaar oud is
geworden.
Tentoonstelling
Het NAi maakt van de tentoonstelling over Hendrik Wijdeveld een
theatraal spektakel van tekeningen, licht, film en geluid. In de
verduisterde zaal bevindt zich een enorme verlichte ring. Buiten de
ring zweven honderd aangelichte tekeningen. Aan de binnenzijde wordt
een animatiefilm geprojecteerd die een reis door het hoofd van
Wijdeveld verbeeldt.
Actualiteit
De theatrale planologie van Wijdeveld is nu weer actueel. De westerse
stad verliest zijn vorm doordat de grenzen van stad en land vervagen.
Door ongecontroleerde groei langs uitvalswegen lost de stad op in een
verstedelijkt landschap. Er worden momenteel nieuwe
ontwerpinstrumenten ontwikkeld om deze chaos te ordenen. Met zijn
concept van de 'stedenloze stad' zocht Wijdeveld hiervoor een nieuwe
vorm.
Theater
Reizend langs de grote steden van Europa constateerde Wijdeveld al in
het begin van de twintigste eeuw dat de moderne metropool dreigde te
exploderen. Met de komst van de moderne massamedia en de toenemende
mobiliteit verloor de stad steeds meer zijn fysieke samenhang en werd
een ingewikkeld complex van indrukken. Wijdeveld zette de mens weer
centraal en nam de waarnemingspsychologie van het theater als
uitgangspunt. Een nieuw cultuurideaal ontstond: leven en kunst smolten
samen in een 'totaalkunstwerk'. Het onderscheid tussen publiek en
acteurs vervaagde. In 1918 bracht Wijdeveld deze invloeden samen in
zijn Volkstheaterproject: een stadswijk in het Vondelpark, bekroond
met een gigantisch theater.
De Stedenloze Stad
De stad was volgens Wijdeveld een achterhaald verschijnsel. Hij zocht
naar een meer organische samenhang van bebouwing en natuur. Hij wilde
orde scheppen vanuit het landschap in plaats vanuit een stedelijke
omgeving. Gebouwen werden bevrijd van de knellende banden van straten
en pleinen en ingezet om in samenhang met het landschap voortdurend
wisselende situaties te creëren. Hij had plannen om bestaande steden
af te sluiten met een ring van torens. Als dramatische accenten in het
landschap vervulden ze nog slechts de functie van een monument. Zo
zette hij zijn theaterervaring in om het landschap te ensceneren en
collectieve ervaringen op te roepen. Daarmee liep hij vooruit op onze
actuele beleveniseconomie, waarin een dergelijke totaalregie juist zo
gemist wordt.
Publicatie
In de publicatie bij de tentoonstelling worden de achtergronden van
Wijdeveld's theatrale planologie belicht. Tien belangrijke projecten
worden nader toegelicht en gevisualiseerd in een beeldessay van 75
reproducties uit het Wijdeveld-archief.
---
Voor nadere informatie en beeldmateriaal kunnen journalisten zich
wenden tot de persafdeling van het team Marketing en Communicatie van
het NAi:
Edwin Pelser (coördinator), tel 010-4401235
Anouk Glaudemans (perscontacten), tel 010-4401255
fax 010-4366975, e-mail press@nai.nl
Publieksinformatie over deze tentoonstelling is nog niet beschikbaar
NAi persbeelden
Nederlands Architectuurinstituut