Vlaamse Regering keurt nieuw inburgeringsdecreet goed
De Vlaamse Regering heeft vrijdag 3 februari op voorstel
van minister van Inburgering Marino KEULEN het
voorontwerp tot wijziging van het inburgeringsdecreet
goedgekeurd.
De huidige Vlaamse Regering heeft in haar regeerakkoord
een duidelijke trendbreuk gezet in het
inburgeringsbeleid. De regering streeft naar een actief
burgerschap van allen die zich permanent in Vlaanderen
komen vestigen. Dit is in wezen een beleid dat kansen
geeft; maar ook elkeen voor zijn verantwoordelijkheid
plaatst.
Het nieuwe inburgeringsdecreet schept de juridische basis
voor dit beleid. Het voorontwerp verplicht alle
nieuwkomers - met uitzondering van de niet-Belgische EU-
burgers - die zich permanent in Vlaanderen willen
vestigen een inburgeringstraject te volgen. Bovendien zal
wie aan de inburgeringsplicht verzaakt, daadwerkelijk
gestraft worden. Het inburgeringsbeleid wordt verder
uitgebreid naar bepaalde groepen van oudkomers.
Omdat de regering participatie op de arbeidsmarkt een
topprioriteit vindt, moet de inburgeringsplicht voor
werkenden flexibel ingevuld worden.
Tezelfdertijd heeft de regering in de meerjarenbegroting
alle middelen voorzien die nodig zijn om dit ambitieuze
beleid waar te maken.
Situering
Met de principiële goedkeuring van het nieuwe voorontwerp
van inburgeringsdecreet zet de Vlaamse Regering een grote
stap naar de verwezenlijking van een belangrijke
doelstelling uit het regeerakkoord. Het samenleven in
diversiteit is voor de Vlaamse Regering een prioriteit.
De belangrijkste vernieuwing uit het voorontwerp is dat
de verplichte inburgering uitgebreid zal worden tot alle
nieuwkomers die zich via de gezinsvorming en
gezinshereniging permanent en legaal in Vlaanderen komen
vestigen. Omwille van het Europese recht wordt een
uitzondering gemaakt voor de niet-Belgische EU-
onderdanen. Wie huwt met een Belg wordt voortaan wel
verplicht een inburgeringstraject te volgen. Ook bepaalde
categorieën van oudkomers zullen verplicht een
inburgeringstraject moeten volgen. In het huidige decreet
is de inburgeringsplicht voornamelijk van toepassing op
ontvankelijk verklaarde asielzoekers, terwijl het
grootste deel van deze groep zich hier uiteindelijk niet
permanent en legaal zal mogen vestigen. Deze groep blijft
in het nieuwe decreet wel verplicht om de cursus
maatschappelijke oriëntatie te volgen.
Minister Keulen beklemtoont dat de verplichtingen voor
inburgeraars die uit het voorontwerp zullen voortvloeien,
niet de bedoeling hebben hen het leven zuur te maken. Zij
zijn integendeel bedoeld om hen zo snel mogelijk aan de
actieve kant van de samenleving te krijgen, om de taal te
leren die wordt gesproken in de regio waarin ze hun
verdere toekomst willen uitbouwen, kortom om hen kansen
te geven en zelfredzaam te worden.
Het nieuwe inburgeringsdecreet wil een nieuwe en grote
stap zetten naar een betere, efficiënte en niet langer
vrijblijvende integratie van nieuwkomers en oudkomers in
Vlaanderen. Uit tal van statistische gegevens blijkt
immers dat de integratie van allochtonen in onze
gemeenschap en het samenleven in diversiteit nog veel te
wensen overlaat. De statistieken met betrekking tot de
arbeidsmarkt en het onderwijs zitten systematisch
verkeerd. De Vlaamse Regering wil zich daar niet bij
neerleggen. Temeer daar alles erop wijst dat het
samenleven in diversiteit ook voor de toekomstige
generaties hoog op de agenda zal blijven staan.
Wat wordt onder inburgering verstaan?
De inburgering is gericht naar de doelgroep van
nieuwkomers en bepaalde categorieën oudkomers, samen
inburgeraars genoemd. Inburgering verloopt via een
inburgeringstraject dat uit drie onderdelen bestaat. De
lessen Nederlands zijn speciaal op de maat van
anderstaligen gemaakt (NT2 of Nederlands als tweede taal)
en worden verstrekt door de Centra voor Basiseducatie, de
Centra voor Volwassenvorming en de Universitaire
Talencentra. De VDAB bereidt de inburgeraar voor om zo
snel mogelijk aan het werk te kunnen gaan. De
inburgeraars krijgen de lessen maatschappelijke
oriëntatie in de onthaalbureaus die inmiddels regionaal
werden ingeplant.
De onthaalbureaus zijn het kloppend hart voor de
inburgering. Daar moeten de inburgeraars zich aanmelden
en daar krijgen ze aan het eind van de rit ook hun
inburgeringsattest dat het primaire inburgeringstraject
afsluit. Na dit primaire inburgeringstraject kunnen
inburgeraars ook een secundair inburgeringstraject
volgen.
De inburgeringsplicht houdt in dat de inburgeraar zich
tijdig moet melden bij het onthaalbureau en regelmatig
moet deelnemen aan het vormingsprogramma of er (in de
toekomst) de doelstellingen van moet behalen.
Wie wordt verplicht zich in te burgeren?
Het nieuwe decreet maakt het volgen van een
inburgeringstraject wettelijk verplicht voor zoveel
mogelijk meerderjarige nieuwkomers van buiten de Europese
Unie die zich permanent en legaal in het Vlaams gewest
komen vestigen, zonder daarbij internationale en Europese
rechtsregels te schenden.
Nieuwkomers die zich in Vlaanderen vestigen via
gezinshereniging of gezinsvorming, worden verplicht zich
in te burgeren. Omwille van het Europese recht met
betrekking tot het vrije verkeer wordt die
inburgeringsplicht niet opgelegd aan niet-Belgische EU-
onderdanen. Wie huwt met een Belg en zo het
verblijfsrecht krijgt, zal voortaan wél verplicht worden
een inburgeringstraject te volgen. Dit geldt uiteraard
ten aanzien van alle gezinsherenigers, of het nu gaat om
bijvoorbeeld de Filippijnse of Russische die met een Belg
huwt, of om de volgmigratie van allochtonen die eerder de
Belgische nationaliteit verkregen.
Ook wie in het Vlaams Gewest een religieuze of
levensbeschouwelijke functie komt uitoefenen in een
erkende lokale geloofsgemeenschap wordt verplichte
inburgeraar. De erkenning van plaatselijke kerk- of
geloofsgemeenschappen is trouwens gekoppeld aan de
voorwaarde dat de toekomstige geestelijke bedienaar zijn
inburgeringsplicht nakomt. Op termijn is het de bedoeling
voor bedienaars van de eredienst een specifieke cursus
maatschappelijke oriëntatie te ontwikkelen. Mensen met
een religieuze functie die niet gaan werken in een
erkende lokale geloofsgemeenschap - bijvoorbeeld de
boeddhistische monnik of een imam in een niet-erkende
moskee - zullen uiteraard gewoon als nieuwkomer een
verplicht inburgeringstraject moeten volgen.
Ontvankelijk verklaarde asielzoekers, van wie het
grootste deel zich uiteindelijk niet permanent (legaal)
zal mogen vestigen in België, worden door de
decreetswijziging niet langer verplicht om een volledig
inburgeringstraject te volgen. Zij worden enkel nog
verplicht het pakket maatschappelijke oriëntatie te
volgen. Ze zijn wel rechthebbend voor loopbaanoriëntatie
en Nederlands. Wanneer ze als vluchteling erkend worden -
en hier dus een permanente verblijfstitel krijgen - en
nog geen inburgeringsattest behaald hebben, worden ze wel
verplicht dat alsnog te doen.
Een laatste categorie die verplicht wordt een
inburgeringstraject te volgen, zijn de oudkomers die
leven van een leefloon. Als oudkomer wordt beschouwd
iedereen die niet in België is geboren en van wie één van
de twee ouders hier evenmin geboren is. Niet-Belgische
EU-burgers zijn dus strikt genomen ook oudkomers, maar
door het vrije verkeer van personen in de EU kunnen ze
niet inburgeringsplichtig gemaakt worden. Ze zijn
desgewenst wel rechthebbend op een inburgeringstraject.
Oudkomers die aan het werk zijn zullen nooit verplicht
worden een inburgeringstraject te volgen. Zij kunnen dat
wel vrijwillig doen. Het ontwerpdecreet voorziet een
flexibele inburgeringsplicht voor nieuwkomers die aan het
werk zijn. In geen geval mag de inburgeringsplicht een
belemmering zijn om de beroepsactiviteit uit te oefenen.
Er is dus geen principiële vrijstelling voor mensen die
werken, maar het is voor de Vlaamse Regering essentieel
dat de inburgeringsplicht nooit mag verhinderen dat
mensen aan het werk gaan of hun beroepsactiviteit blijven
uitoefenen. Ook werkgevers mogen van de
inburgeringsplicht nooit het slachtoffer worden. Daarom
is in het decreet voorzien dat mensen die aan het werk
zijn een flexibel traject moeten krijgen. De
uitvoeringsbesluiten die dit moeten regelen zullen tot
stand komen in nauw overleg met de
werkgeversorganisaties.
Hierbij moet trouwens opgemerkt worden dat de
inburgeringsplicht enkel geldt voor mensen die zich hier
permanent komen vestigen. Wetenschappelijke onderzoekers
of mensen die naar hier komen om te werken doen dat bijna
altijd met een tijdelijke arbeidsvergunning. Zij zullen
dus als 'tijdelijken' nooit verplicht worden.
Naast de al vernoemde EU-burgers en tijdelijke
arbeidsmigranten, worden ook ernstig zieken, fysiek of
mentaal gehandicapten vrijgesteld, net als inburgeraars
ouder dan 64 (met uitzondering van de bedienaars van
erediensten).
Tenslotte worden inburgeringsplichtige oudkomers
vrijgesteld indien ze een getuigschrift lager of hoger
onderwijs hebben behaald in ons land of in Nederland. Het
volgen van ons onderwijs is immers nog steeds het ideale
inburgeringstraject.
Wie is niet verplicht tot inburgering, maar kan er wel
een recht op laten gelden?
Bepaalde categorieën inburgeraars zijn niet verplicht,
maar hebben wel recht op een inburgeringstraject. Het
gaat meer bepaald om oudkomers die ouder of voogd zijn
van schoolgaande of leerplichtige kinderen. In het belang
van hun kinderen krijgen zij prioritair recht op
inburgering. Op termijn wordt voor deze categorie een
speciale cursus ingevoerd. Ook inburgeraars die huurder
of kandidaat-huurder zijn van een sociale woning in het
Vlaams Gewest zijn prioritair rechthebbend. Zodra de
eerder door de Vlaamse Regering goedgekeurde Wooncode in
werking treedt wordt van alle nieuwe sociale huurders
verwacht dat zij bereid zijn Nederlands te leren, als
voorwaarde voor de inschrijving of de toewijzing van een
sociale woning.
Oudkomers die inkomsten verwerven via een wachtuitkering
of een werkloosheidsuitkering worden door het
inburgeringsdecreet niet gevat. Voor hen geldt de
regeling in het eveneens vandaag goedgekeurde nieuwe
inwerkingsdecreet van minister Frank Vandenbroucke.
Werkloze oudkomers worden eveneens verplicht Nederlands
te leren. Ze worden echter begeleid door de VDAB en niet
door de onthaalbureaus. Wanneer de VDAB dit nodig acht
worden werkloze oudkomers doorverwezen naar de
onthaalbureaus voor een cursus maatschappelijke
oriëntatie en/of een basiscursus Nederlands. Voor hen is
de mogelijke sanctie op een weigering de schorsing van de
uitkering.
De verplichte inburgering kan niet afgedwongen worden op
het grondgebied van het Brussels hoofdstedelijk gewest.
Op het tweetalige grondgebied van Brussel-hoofdstad
worden echter wel categorieën afgebakend die prioritair
toegang hebben tot een inburgeringstraject. Het gaat meer
bepaald om inburgeraars die inkomsten verwerven via een
leefloon, een wachtuitkering of een
werkloosheidsuitkering, inburgeraars die ouder of voogd
zijn van schoolgaande of leerplichtige kinderen en
inburgeraars die kandidaat-huurder zijn voor een sociale
woning in het Vlaams gewest.
Om hoeveel inburgeraars gaat het?
Het aantal rechthebbende en verplichte nieuwkomers in het
Vlaams Gewest die voor de inburgering in aanmerking
komen, wordt op 18.200 op jaarbasis geraamd: 12.400
verplichte nieuwkomers en erkende vluchtelingen uit het
Vlaams Gewest, 3.400 ontvankelijk verklaarde asielzoekers
uit het Vlaams Gewest (die verplicht de lessen
maatschappelijke oriëntatie moeten volgen), 2.400
rechthebbende nieuwkomers in het Vlaams Gewest (een
raming van 20%).
Het aantal verplichte en rechthebbende oudkomers in het
Vlaams gewest wordt op jaarbasis op 9.950 geraamd: 4.000
verplichte die een leefloon genieten en 5.950
rechthebbenden die hun recht opnemen.
Effectieve sancties
Nu de doelgroep van de inburgeringsplichtigen wordt
uitgebreid, moet de plicht om zich in te burgeren ook
effectief afgedwongen kunnen worden. Het oude decreet
voorzag daartoe in penale boetes. De praktijk leerde dat
dit systeem niet volstaat en zijn doel voorbijschiet.
Daarom voert het nieuwe voorontwerp van decreet een
systeem van administratieve geldboetes in. Wie zijn
inburgeringsplicht niet nakomt en wie onrechtmatig een
voortijdig einde maakt aan zijn inburgeringsprogramma,
kan een boete opgelegd worden van 50 tot 5000 euro.
Is een inburgeringstraject kosteloos?
Vermits inburgering niet langer een vrijblijvende
aangelegenheid vormt, wordt van rechthebbende
inburgeraars (behalve in het Brussels hoofdstedelijk
gewest) een financiële tussenkomst gevraagd. Het
inburgeringstraject blijft kosteloos voor inburgeraars
van wie het inkomen als alleenstaande of het gezamenlijk
inkomen van de inburgeraar en zijn of haar partner lager
ligt dan of gelijk is aan het leefloon. Het
inburgeringstraject is ook kosteloos voor rechthebbende
oudkomers met een wachtuitkering of
werkloosheidsuitkering die door de VDAB doorverwezen
worden naar het onthaalbureau.
Voor inburgeraars die verplicht worden om een
inburgeringstraject te volgen, wordt een waarborgsysteem
ingevoerd. Zij moeten een waarborg storten, die ze
integraal terugkrijgen als ze een inburgeringsattest
hebben behaald.
Deze eigen bijdrage, zowel de waarborg als de vergoeding,
zal gekoppeld worden aan de financiële draagkracht van de
inburgeraar en/of die van de partner met wie hij of zij
samenwoont.
Is er in budgettaire middelen voorzien?
Deze raming leidt tot een budgettaire stijging van
inburgering in de meerjarenbegroting van 32,8 miljoen
euro in 2005 tot 40,3 miljoen euro in 2006, 64,9 miljoen
euro in 2007, 69 miljoen euro in 2008 en 70,3 miljoen
euro in 2009.
Vanaf wanneer wordt het voorontwerp operationeel?
Vanaf eind 2006 moet het vandaag principieel goedgekeurde
voorontwerp van inburgeringsdecreet operationeel zijn.
Het voorontwerp gaat nu voor advies naar de Raad van
State en wordt dan ingediend en behandeld in het Vlaams
Parlement. Na de parlementaire goedkeuring treedt het
luik voor alle nieuwkomers in werking. Daarnaast moet een
uitvoeringsbesluit voor dit 'moederdecreet' uitgevaardigd
worden, dat uitvoering geeft aan het luik voor de
oudkomers. De uitvoering van het nieuwe decreet zal dus
stap voor stap verlopen om de sector organisatorisch toe
te laten het decreet goed uit te voeren.
persinfo : Peter Dejaegher, woordvoerder van
minister Keulen - tel. 02 552 65 00
e-mail: persdienst.keulen@vlaanderen.be
---
Vlaamse overheid