Graag bied ik u hierbij de reactie aan op uw verzoek van 2 februari 2006 om nadere informatie inzake financiële toezeggingen voor noodhulp in Kenia. In deze reactie wordt ingegaan op de situatie met betrekking tot de voedselcrisis en de Nederlandse toezeggingen. Tevens ga ik kort in op nieuwe beschuldigingen van corruptie aan het adres van de Keniaanse regering, die u in uw beraadslagingen heeft betrokken.
Situatieschets
De situatie met betrekking tot de voedselvoorziening in Kenia en de gehele regio is ernstig. Hulporganisaties waarschuwden al langer voor een voedselcrisis in de Hoorn van Afrika, waarbij alleen al in Kenia meer dan 2,5 miljoen mensen gevaar lopen. Zo heeft de Kenya Food Security Steering Group (KFSSG) medio december reeds een waarschuwing doen uitgaan over de te verwachten voedselcrisis in 2006. In het KFSSG komen alle relevante actoren op het gebied van voedsel en voedselzekerheid bijeen, waaronder het World Food Program (WFP), het Internationale Rode Kruis, en de Keniaanse overheid.
Het oostelijke deel van Kenia wordt voornamelijk door nomaden bewoond en beschikt over vrijwel geen infrastructuur. Droogte is een jaarlijks terugkerend fenomeen in deze regio en de overheid heeft te laat gereageerd op signalen dat de droogte dit jaar veel erger zou uitvallen. Onlangs heeft President Kibaki de situatie tot een nationale ramp verklaard en aangegeven dat de regering fondsen zou vrijmaken voor de aankoop van lokaal voedsel. Inmiddels is 10.000 ton voedsel door de Keniaanse overheid beschikbaar gesteld voor de getroffen bevolking.
Deze noodsituatie is behalve aan de droogte ten dele ook te wijten aan gebrekkige planning en prioriteitsstelling van de regering. Hernieuwde berichten over corruptie binnen de Keniaanse regering, afkomstig uit het zogeheten Githongo rapport, dat recentelijk is uitgelekt, staan hier feitelijk los van. In dit rapport worden een aantal ministers van betrokkenheid bij corruptie beschuldigd. In reactie hierop heeft de minister van financien David Mwiraria deze week zijn ontslag ingediend. De beweringen zoals vermeld in het rapport van oud anti-corruptie ombudsman John Githongo, lijken goed onderbouwd en komen overeen met recente kritiek van de internationale NGO Transparency International (TI). Deze NGO heeft al diverse malen de corruptie in Kenia aan de kaak gesteld. Door het gezag van de heer Githongo en door de kritiek van TI ziet de regering zich nu gedwongen om daadwerkelijk actie te ondernemen om te bewijzen dat corruptiebestrijding nog steeds deel uitmaakt van de agenda.
Nederland voert overigens in nauwe samenwerking met andere donoren een goed bestuur programma uit waarin het bestrijden van corruptie centraal staat. Zo ondersteunt Nederland met andere donoren de Kenyan Anti-Corruption Commission, een door de President ingestelde onafhankelijke commissie die gevallen van corruptie onderzoekt en rechtzaken kan voorbereiden, die vervolgens aan het openbaar ministerie (Attorney General) worden overhandigd. Ook het kantoor van John Githongo zelf is door Nederland en andere donoren ondersteund.
Naar mijn mening dienen op zichzelf gerechtvaardigde zorgen over corruptie niet ten koste te gaan van de bevolking die nu steun verdient van de internationale gemeenschap, waaronder Nederland.
Nederlandse bijdrage aan de bestrijding voedselcrisis
Nederland heeft USD 1,5 miljoen toegezegd aan het Internationale Rode Kruis voor bestrijding van de voedselcrisis in Kenia. In totaal zal volgens het regionale kantoor van het WFP voor Oost- en Centraal-Afrika additioneel 236.000 ton voedsel (ter waarde van USD 140 miljoen) nodig zijn voor de komende 6 maanden. Op dit moment wordt door het WFP en het KFSSG een algemeen beoordelingsrapport van de situatie en de behoeften gemaakt, dat op 16 februari openbaar wordt gemaakt.
Nederland is niet de enige donor die een bijdrage levert. De EU (ECHO) heeft in december 2005 EUR 2 miljoen bijgedragen aan programma's van CARE, OXFAM en het Rode Kruis landenprogramma in Kenia 2006. Een additionele bijdrage van EUR 5 miljoen voor watervoorziening, voedselhulp en veeteeltprogramma's is in voorbereiding.
De Nederlandse bijdrage vindt plaats in het kader van het Emergency Appeal van de International Federation of the Red Cross (IFRC). Naast voedselleveranties wordt deze bijdrage ook besteed aan de toegang tot veilig drinkwater, sanitatie, hygiëne en versterking van gezondheidsfaciliteiten. Hierbij vinden overigens geen financiële transacties plaats met de Keniaanse overheid. Ook het Verenigd Koninkrijk, Zweden en België hebben reeds steun toegezegd.
Tegelijkertijd zal Nederland bij de Keniaanse overheid dringend aandacht vragen voor structurele oplossingen zoals bijvoorbeeld het door Cordaid toegepaste drought cycle management in Noord-Kenia.
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven
---- --
Ministerie van Buitenlandse Zaken