'Bewegen op Recept' dé oplossing voor gezondheidsproblemen
Creative venue
Haags project 'Bewegen op Recept' dé oplossing voor chronische gezondheidsproblemen
OHRA presenteert vandaag de uitkomsten van een eigen onderzoek naar de ervaringen van
deelnemers en betrokken zorgverleners van het Haagse project Bewegen op Recept (BOR). Dit
project richt zich op het bevorderen van lichamelijke activiteiten van bewoners uit wijken
met gezondheidsachterstand in Den Haag. Dit idee van Haagse huisartsen en de instelling
STIOM ,werd in 2003 al door gemeente Den Haag omarmd en gefinancierd. Op basis van de
eerste successen is zorgverzekeraar OHRA nu ook een belangrijke financierder geworden.
OHRA maakte tussentijds de balans op, analyseerde de succesfactoren en peilde ook de
stemming in andere gemeenten (Amsterdam, Utrecht, Rotterdam) bij zorgverleners,
maatschappelijk werkers en de verantwoordelijke wethouders van Sport en Welzijn.
Arnhem - Bewegen op Recept is een goed voorbeeld van succesvolle publiekprivate
samenwerking op het gebied van gezondheidspreventie. Het belang van 'bewegen' als recept
voor gezondheidsklachten bij veelal allochtone inwoners van achterstandswijken kan nog
meer doordringen bij de landelijke en lokale politiek. Het is nodig dat private
marktpartijen waaronder zorgverzekeraars en sportinstanties deze vorm van preventieve
zorg mede stimuleren en samen met gemeenten zorgen voor een solide financiering en een
geoliede projectregie. Dat stelt Prof. Dr. Hugo Keuzenkamp, directeur van OHRA Zorg &
Inkomen bij de presentatie van een eigen onderzoek naar ervaringen van het Haagse project
Bewegen op Recept.
Vanaf november 2002 namen in Den Haag ruim 1500 bewoners uit achterstandswijken
(Transvaal, Schilderswijk, Moerwijk/Morgenstond, Laak-Noord, Bouwlust/Vrederust en
Regentesse-Valkenboskwartier deel aan het project Bewegen op Recept (BOR). Van de
deelnemers was 83 % vrouw. De deelnemers kregen beweging voorgeschreven van hun huisarts
in plaats van medicatie. Het project heeft nu tussen de 300 en 400 deelnemers per week
die voornamelijk afkomstig zijn uit Nederland, Turkije, Marokko en Suriname. De
bewegingsactiviteiten zijn bijvoorbeeld Fitness, Aerobics, Aquarobics en Dansend in
Beweging. Het gaat hierbij om mensen waarvan betrokken artsen, fysiotherapeuten of
maatschappelijk werkers menen dat meer beweging goed zou zijn voor hun gezondheid. Het
recept is gericht op overgewicht, diabetes, aandoeningen aan gewrichten en spieren of
sociaalpsychische klachten. Specifieke activiteiten voor jongeren met overgewicht evenals
activiteiten voor Hagenaars met diabetes en/of ASTMA/COPD zijn tevens in ontwikkeling.
Deelnemers, zorgverleners en sportinstructeurs zijn zeer enthousiast over de
effectiviteit van het project. Het wordt gecoördineerd door STIOM (Stichting ter
Ondersteuning van de Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening in Den Haag) en
in een privaatpublieke constructie gefinancierd door de Gemeente Den Haag, het Ministerie
van VWS en zorgverzekeraar OHRA.
Hugo Keuzenkamp: 'BOR smaakt duidelijk naar meer, maar we moeten erkennen dat het voor de
deelnemers niet altijd eenvoudig is om de overstap naar reguliere sport- en
beweegactiviteiten te zetten. De discussie over het nut van bewegen is dan echter wel
gevoerd. Mensen die vroeger veel te weinig bewogen, beseffen nu het belang van beweging.
Geldgebrek kan er echter voor zorgen dat men ondanks de goede voornemens weer terugvalt
in het oude patroon, en dat moeten we zien te vermijden. Bewegen op Recept is een mooi
voorbeeld van een succesvolle publiekprivate samenwerking en ik ben erg tevreden over het
feit dat we hieraan hebben kunnen bijdragen als zorgverzekeraar'.
Schoolvoorbeeld Den Haag
De doelgroep van BOR bestaat uit mensen met lichte gezondheidsklachten voor wie de drempel
om te gaan bewegen, vanwege hun sociaal-economische of sociaal-culturele positie, hoog is.
Voor een groot deel zijn dit mensen met overgewicht, diabetes, rug-, gewrichts- en
spieraandoeningen, hartklachten, sociaalpsychische klachten en depressiviteit.
BOR bevordert de integratie van de (vaak allochtone) deelnemers die zich in een
sociaal-economische achterstandspositie bevinden en de reïntegratie van mensen die
vanwege gezondheidsklachten in een isolement zijn geraakt. De sterke punten van BOR zijn
de organisatie, de lage kosten en de effectiviteit. Daarnaast ervaren deelnemers vooral
het samen sporten als erg positief. Hierdoor wordt een doelgroep die normaal gesproken
niet veel beweegt of sport, extra gestimuleerd en wordt de kans op succes groter. Een
zwak punt van BOR is, aldus de deelnemers en betrokkenen in Den Haag, de wachttijd en de
beperkte duur van het programma. Randvoorwaarden voor het realiseren van een project als
BOR zijn, naast uiteraard de financiering, de eenvoudige maar professionele organisatie
(locaties in de buurt, goede begeleiding), korte wachttijden en politiek draagvlak.
OHRA voorziet de komende maanden gesprekken met verantwoordelijke beleidsmakers in de
grote gemeenten waaronder direct verantwoordelijke wethouders. 'Het wordt tijd dat
gemeenten meer de regie nemen in bestaande incidentele projecten.', zo stelt Keuzenkamp.
Andere steden in Nederland kunnen veel leren van het Haagse Bewegen op Recept. Het kan zo
door andere gemeenten worden overgenomen. BOR is een duidelijk voorbeeld van moderne
zorgverlening: preventief in plaats van curatief en het accent op zelfzorg en eigen
verantwoordelijkheid bij de patiënt'. Tegelijkertijd roept Keuzenkamp ook andere
verzekeraars op het initiatief te volgen. 'Preventieve zorg valt en staat met een
gezondere lifestyle en die moet je met vereende krachten aan de basis willen aanpakken.
Dat werkt het meest direct'.
Blauwdruk voor Amsterdam, Utrecht en Rotterdam
De resultaten uit de OHRA peiling zijn ook getoetst aan zorgverleners en politici in
Amsterdam, Utrecht en Rotterdam. In deze steden blijkt dat juist door het ontbreken van
regie en een goede financiering soortgelijke projecten dreigen te mislukken: geldgebrek,
het ontbreken van faciliteiten, te weinig draagvlak bij zorgverleners. Juist de
gemeentelijke steun en centrale projectregie blijkt in Den Haag een breed draagvlak te
genereren, bijvoorbeeld bij huisartsen.
Buiten Den Haag zijn landelijke instellingen en subsidiegevers zeer enthousiast over het
project. De bekendheid van BOR onder artsen en fysiotherapeuten in Utrecht, Amsterdam en
Rotterdam is nog matig. Maar de professionals die hier in achterstandswijken werkzaam
zijn, zijn na enige uitleg zonder uitzondering enthousiast over het project. Zij geven
BOR wel de suggestie mee om het project nog meer te integreren met andere initiatieven op
het gebied van gezond gedrag. Het blijkt overigens dat er in deze gemeenten op
verschillende locaties op eigen initiatief bewegingsprojecten worden ontwikkeld.
Geconcludeerd wordt hier wel dat deze projecten nergens zo geïntegreerd zijn in de
dagelijkse praktijk van achterstandswijken als BOR in Den Haag.
Geconfronteerd met de resultaten uit Den Haag concluderen de professionals uit de andere
steden dat bewegingsarmoede de oorzaak is van een breed scala aan klachten. Preventief
optreden door het stimuleren van bewegen kan veel problemen voorkomen, maar het accent
ligt kennelijk nog immer op curatief ingrijpen. Vooral de focus op gezond gedrag als
alternatief voor medicalisering spreekt de professionals in andere steden aan. Zowel
zorgverzekeraars als politiek zouden meer van het belang van bewegen en zorgpreventie
doordrongen moeten zijn en hier, zeker in de grote steden, in moeten investeren. Bewegen
op Recept is een mooi voorbeeld van hoe soortgelijke projecten georganiseerd kunnen
worden.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
OHRA Zorg & Inkomen: Marianne de Bruijn, tel. 020 4525225 / 06 14441398
Wilt u het onderzoeksresumé ontvangen, neemt u dan contact op met tel. 020 - 452
5225