IKON

IKON-televisie

donderdag 9 februari 2006

Nederland 1

23.00 - 23.52 uur:

IKON DONDERDAG DOCUMENTAIRE: IRAN, DE KLEUR VAN LIEFDE

Gedurende één week van het jaar gaan in Iran deuren open die anders gesloten zijn. Tijdens het Ashura Festival gedenken de shi'ieten de dood van Hossein, een heilige uit de zevende eeuw. Omdat de vrouwen zich in deze week vaker en vrijer dan anders in het publieke leven mengen, is het festival voor veel jonge mensen een goede gelegenheid om met elkaar in contact te komen. Documentairemaakster Maryam Keshavarz, zelf van Iraanse afkomst, maakte gedurende de feestweek unieke beelden van eeuwenoude rituelen. Maar achter de façade zag ze de tekenen van een revolutie. Geen politieke of sociale revolutie, maar een culturele en digitale.

Meer dan 70 procent van de bevolking van Iran is onder de 30 jaar. Dankzij schotelantenne en internet hebben steeds meer Iraniërs toegang tot de westerse wereld. Keshavarz: "Officieel is Iran verschrikkelijk conservatief. Maar de bevolking is nu veel beter opgeleid dan 25 jaar geleden. Daardoor is, ondanks het alziend oog van de religieuze 'zedenpolitie', ook het denken over de liefde, over verkering, trouwen, scheiden en opvoeden aan het veranderen. Daarom wilde ik een film maken over de liefde".

De jonge, beeldschone Azadeh vindt na een nachtelijke religieuze optocht talloze briefjes van jongens in haar tas. De een schrijft haar een gedichtje, de ander bewondert haar schoonheid, haar wenkbrauwen en donkere ogen, weer een ander wil een afspraakje. Schaterlachend leest Azadeh de briefjes voor aan haar zus, waarna ze ze achteloos verfrommelt en in de prullenbak gooit. Aan haar lijf voorlopig geen polonaise. "Het huwelijk is een gevangenis", vindt ze. "Je moet jezelf opofferen. Als je trouwt, raak je jezelf kwijt." De romantische liefde die ze kent uit westerse films, staat in schril contrast met de werkelijkheid om haar heen. En dus stelt ze, al flirtend met al die jongens die achter haar aanzitten, de serieuze liefde zo lang mogelijk uit.

Voor Iraanse jongeren is het niet eenvoudig om met het andere geslacht in contact te komen. Jonge mannen en vrouwen leven meestal in strikt gescheiden werelden. Eten, dansen, lachen doen ze met hun seksegenoten, in grote groepen. De vele optochten bieden meiden en jongens een kans om toch met elkaar in contact te komen, maar elkaar in het openbaar aanspreken is ondenkbaar. Wie al te publiekelijk zijn of haar affectie toont, wordt zonder pardon door de zedenpolitie opgepakt. Via oogcontact en geheime briefjes lukt het sommigen toch de weg naar elkaar te vinden. "Echte liefde is hier niet mogelijk", legt een van de jonge aanbidders van Azadeh uit, die zich qua kleding en uiterlijk in niets onderscheidt van westerse jongens. "Je mag geen enkele emotie tonen, alles moet aan de oppervlakte blijven. Toch is het goed dat de liefde er is. Zonder liefde kun je beter sterven."

Wat de film van Keshavarz vooral duidelijk maakt is dat onder de verstikkende deken van de traditie de vooruitgang in Iran niet meer te stoppen is. De nieuwe generaties Iraniërs raken verwesterd. Via satelliet en internet kijken ze naar westerse films. Ze kleden zich modern en make-up is aan de orde van de dag. Ze zijn steeds moeilijker in het oude gareel te houden en zeker als het om de liefde gaat, verschiet Iran in rap tempo van kleur.

Regie: Maryam Keshavarz en Andrea Chignoli, productie: Hossein Keshavarz, Azar Keshavarz en Carla Roley. Dit is een productie van Shrazi Films (Iran) en Marakesh Productions (US), © 2004.


---- --