Stadsgeschiedenis van Berlijn: Drie versies van het verleden
30 januari 2006
NWO-promovendus Krijn Thijs onderzocht hoe in de twintigste eeuw de
geschiedenis van Berlijn werd geschreven. In deze periode heeft
Berlijn zes verschillende staatsvormen gekend, die allen de
geschiedschrijving voor eigen doeleinden aanwendden. Thijs promoveert
op 16 februari aan de Vrije Universiteit op de resultaten van zijn
onderzoek.
Berlijn werd in de twintigste eeuw beheerst door zes verschillende
staatsvormen. Vijf keer was Berlijn hoofdstad van een Duitse staat.
Door de vele machtswisselingen werden de stad en haar verleden
geclaimd door allerlei politieke systemen: nationaal-socialisme,
communisme, en ook door het 'vrije westen'. Deze concurrentie was niet
alleen militair-politiek, maar ook cultureel-symbolisch. Om hun macht
in Berlijn te legitimeren, moesten deze systemen aantonen hoe het
verleden van de stad aansloot op het heden en welke lessen zij uit het
verleden hadden geleerd. Zowel het 'Derde Rijk' en de DDR als
West-Berlijn presenteerden zichzelf als de legitieme erfgenaam van de
Berlijnse stadsgeschiedenis.
Geschiedkundige Krijn Thijs onderzocht de verschillende middelen die
dictatuur en democratie gebruikten om de interpretatie van het
verleden te beïnvloeden. Welke verhaalvormen kozen zij om het verleden
te representeren, en waarom? Het onderzoek toont aan hoe de
verschillende versies van de Berlijnse geschiedenis zich tegen elkaar
afzetten, en hoe zij langs deze weg tegelijkertijd van elkaar
afhankelijk bleven. Tenslotte staat het proefschrift stil bij de
geschiedtheoretische vraag, hoe op basis van hetzelfde verleden
uiteenlopende historische verhalen geconstrueerd kunnen worden.
Nazi-parade bij Brandenburger Tor, 1937
Krijn Thijs onderzocht de stadsgeschiedenis van Berlijn aan de hand
van drie jubilea. Op de foto is een historische nazi-parade te zien
bij Brandenburger Tor tijdens het jubileum van 1937.
Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
Drie jubilea
Krijn Thijs concentreerde zijn onderzoek rondom drie stadsjubilea: het
700-jarig bestaan van Berlijn in 1937 en de twee 750-jarige jubilea in
1987, toen de stad opgedeeld was in Oost- en West-Berlijn. Tijdens de
viering van deze feesten droegen de stadsbesturen van de
Reichshauptstadt, van Oost-Berlijn en van West-Berlijn hun eigen
verhalen uit over de stadsgeschiedenis. Deze verhalen waren gericht op
het legitimeren van politieke macht en het definiëren van de Berlijnse
identiteit.
Krijn Thijs bestudeerde hoe deze verhalen in de verschillende
Berlijnse samenlevingen geconstrueerd werden, hoe de Berlijnse
stadsbesturen invloed uitoefenden op dit proces en hoe men omging met
alternatieve of subversieve verhaaltypen. Ook beschrijft hij in zijn
proefschrift hoe de verschillende versies van het verleden tijdens de
vieringen van de jubilea in scène werden gezet.
...........................
Meer informatie bij:
* drs. Krijn Thijs (VU, Letteren)
* t: +31(0)20 4274 762, krijnthijs@hotmail.com
* promotie 16 februari, promotores prof. dr. C. F. G. Lorenz (VU) en
prof. dr. M. Sabrow (Zentrum fuer Zeithistorische Forschung,
Potsdam)
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek