Universiteit van Tilburg 16 maart 2006
'Kazernes niet de juiste plaats voor jonge delinquenten'
Oratie prof.dr. Chijs van Nieuwenhuizen over behandeling van
jeugdcriminelen
Jeugdige criminelen: opsluiten, straffen, heropvoeden. Die roep is de
laatste jaren steeds luider geworden. Tegen beter weten in -- ook de
titel van haar oratie -- verzet hoogleraar Chijs van Nieuwenhuizen
zich tegen deze stoere taal. Opvoedingskampen hebben immers geen of
onvoldoende effect gehad voor jongeren met een strafblad. Hun
psychische problemen moeten worden aangepakt, waarbij meer gebruik
moet worden gemaakt van gedragstherapie en inzichten uit de
forensische en algemene psychiatrie.
Jonge delinquenten kunnen te maken krijgen met de PIJ-maatregel
(Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen) en de OTS
(ondertoezichtstelling). Bij de PIJ staat het opvoedingsaspect
centraal. Het is bedoeld voor jongeren die een delict hebben begaan en
naast straf ook worden behandeld en heropgevoed. De OTS wordt opgelegd
wanneer er sprake is van een ernstige opvoedingsproblematiek of
gedragsstoornissen. De jongere wordt dan uit huis geplaatst. De
laatste tien jaar is het aantal opnames in justitiële
jeugdinrichtingen bijna verdrievoudigd, maar het betreft wel relatief
meer jeugdigen met een civielrechtelijke titel (zoals OTS). Verwacht
wordt dat de komende jaren de strafrechtelijke behandelplaatsen met 11
procent zullen stijgen en de civielrechtelijke behandelplaatsen met 21
procent.
Dergelijke behandelplaatsen worden kennelijk als een antwoord op de
jeugdproblematiek gezien. Van Nieuwenhuizen plaatst daartegenover
recidivecijfers: in het eerste jaar nadat de jongeren een inrichting
verlaten, komt al meer dan 40 procent in aanraking met justitie, na
vier jaar is dat gestegen tot 70 procent.
Door een verkeerde politieke beeldvorming, aldus Van Nieuwenhuizen,
worden niet de juiste prioriteiten gesteld en maatregelen genomen. De
politiek vindt OTS'ers 'zielig' en PIJ-ers 'gevaarlijk', die het zelf
ernaar hebben gemaakt. Om die reden gaat de aandacht vooral uit naar
OTS-ers en worden PIJ-ers met psychische en psychiatrische problemen
vergeten. Van Nieuwenhuizen vraagt zich af of er voor hen in de
toekomst nog wel voldoende behandelplaatsen zijn.
Deze jongeren halen niet 'zo maar' rottigheid uit, ze kampen met
serieuze problemen. De meeste jeugdige delinquenten lijden aan ADHD,
antisociale gedragsstoornissen, affectieve stoornissen,
persoonlijkheidsstoornissen en verslaving. Kazernes en andere
kampementen zijn dan geen oplossing. Wel een oplossing kan de
cognitieve gedragstherapie zijn, die goede resultaten heeft laten
zien. Inzichten uit de (volwassen) forensische psychiatrie tonen dat
ook aan. Daarnaast pleit Van Nieuwenhuizen voor meer samenwerking met
de kinder- en jeugdpsychiatrie en de jeugdgezondheidszorg. Dat
betekent dat voor de behandeling het niet van belang is of de jongere
op een straf- of civielrechtelijke titel in een instelling zit, maar
dat de inhoud van zijn problematiek op de voorgrond moet staan.
Prof.dr. Chijs van Nieuwenhuizen (1967) studeerde klinische
psychologie en functieleer aan de Rijksuniversiteit Groningen en
promoveerde in 1998 bij de faculteit Geneeskunde van het AMC op een
meetinstrument naar de kwaliteit van leven van chronisch
psychiatrische patiënten. Eind 2004 is zij als psychotherapeut
opgenomen in het BIG-register (gedragstherapie en psychoanalytische
psychotherapie).
Van Nieuwenhuizen heeft ruim vijf jaar in een TBS-kliniek gewerkt als
manager zorgprogramma's en arbeid en onderwijs. Zij is voorzitter van
het bestuur van de Vereniging voor Forensische Seksuologie en
Programmacommissielid Risicogedrag en Afhankelijkheid van ZON MW
(ZorgOnderzoek Nederland -- Medische Wetenschappen). Tevens is zij
werkzaam bij de Forensische Jeugdpsychiatrische Kliniek 'De Catamaran'
(GGz Eindhoven). Sinds 1 juni 2005 is Chijs van Nieuwenhuizen
bijzonder hoogleraar Forensische Geestelijke Gezondheidszorg aan de
Universiteit van Tilburg. Deze leerstoel is een initiatief van de
Stichting Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en De Kempen.
Noot voor de pers Chijs van Nieuwenhuizen spreekt vrijdag 24 maart
2006 om 16.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg
(Warandelaan 2, Tilburg) haar oratie uit, getiteld Tegen beter weten
in? Behandeling van jeugdigen met een delictvoorgeschiedenis en
ernstige psychiatrische problematiek.
Journalisten kunnen een exemplaar van de oratie opvragen bij de
afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel: 013 -
466 2000, e-mail: persberichtuvt@uvt.nl. Chijs van Nieuwenhuizen is
bereikbaar op 040 - 2970 643; e-mail: ch.van.nieuwenhuizen@ggze.nl
Persberichten van de UvT staan ook op internet:
www.uvt.nl/persberichten/. Informatie over deskundigen van de UvT,
zie: www.uvt.nl/webwijs/.
UvT Persbericht