| |Postadres: Postbus 16200, 3500 CE Utrecht
Bezoekadres: Korte Minrebroederstraat 2, Utrecht
Telefoon: 030 - 286 10 00
Fax: 030 - 286 12 24
Internet: www.utrecht.nl | |
|Aan de leden van de commissie Bestuur | | | |en Veiligheid | | | | | | | |Behandeld | |Datum: | | |door: | | |24 maart 2006 | |Doorkiesnu|030 - 2861018 |Ons |06.055430OOV | |mmer: | |kenmerk:| | |e-mail: |Burgemeester@utrecht.nl |Onderwer|invoering wijziging | | | |p: |Arbeidstijdenbesluit; gevolgen | | | | |voor de dienst Brandweer | | | | |Utrecht | | | | | | |Bijlage(n)| | | | |: | | | | |Uw | |Verzonde| | |kenmerk: | |n: | | |Uw brief | | | |van: | | | |Geachte leden, Geachte leden, | |
Inleiding
In de afgelopen periode hebben wij u regelmatig geïnformeerd over de voorgenomen wijziging van het Arbeidstijdenbesluit. In de zomer van 2005 heeft de VNG haar leden gevraagd vooralsnog terughoudend op te treden met het aanpassen van roosters. Enerzijds omdat toen nog niet bekend was wanneer de nieuwe regels van kracht werden en anderzijds om met haar leden een sectorbrede en gelijkluidende oplossing voor het probleem te vinden.
Op 13 maart 2006 heeft het College van Arbeidszaken van de VNG - per brief - al haar leden geïnformeerd dat op 1 juni 2006 de wijziging van het Arbeidstijdenbesluit definitief in werking treedt. Verzoeken om de inwerkingtreding uit te stellen tot 1 januari 2007 zijn door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet gehonoreerd.
Wijziging Arbeidstijden besluit.
Het Arbeidstijdenbesluit, waarin de wettelijke regels voor de aanwezigheidsdienst zijn vastgesteld, wordt vanwege een uitspraak van het Europese Hof van Justitie (het zogenaamde Jaeger-arrest) gewijzigd.
In het nieuwe Arbeidstijdenbesluit tellen alle uren in een aanwezigheidsdienst, inclusief de uren waarop geen werk wordt verricht, mee voor de berekening van de maximale arbeidsduur. De maximale arbeidsduur wordt gemiddeld 48 uur per week. Afwijking van het maximum van gemiddeld 48 uur is slechts mogelijk op individueel niveau. Het nieuwe Arbeidstijdenbesluit kent een zogenaamde maatwerkregeling (ook genoemd als de "opt-out regeling"). Op basis daarvan kan een werknemer individueel - en niet per collectieve regeling - instemmen met een arbeidsduur van gemiddeld maximaal 60 uur per week. De wijziging van het Arbeidstijdenbesluit heeft gevolgen voor medewerkers van de beroeps- en vrijwillige brandweer Utrecht en daarmee (grote) consequenties voor de bedrijfsvoering.
Advies van het College van Arbeidszaken.
Het College van Arbeidszaken geeft geen sectorbrede oplossing voor de gemeentelijke werkgevers en is ook niet voornemens om een landelijke regeling te bewerkstellingen. De oplossingen dienen op lokaal niveau gerealiseerd te worden.
In feite geeft het College van Arbeidszaken twee oplossingen. De eerste oplossing is het voortzetten van de huidige roosters met het verzoek aan iedere medewerker gebruik te maken van de maatwerkregeling (opt-outregeling). In die situatie blijft de huidige bezoldiging onveranderd; de bezoldiging wordt immers over 54 uur per week berekend (werk-, wacht- en slaapuren).
De tweede oplossing is het aanpassen van de roosters aan de maximum norm van gemiddeld 48 uur per week. Op dat moment wordt de bezoldiging herberekend op basis van maximaal 48 uur per week.
Standpunt van de vakorganisaties.
De vakorganisaties zijn van oordeel dat 48 uur per week genoeg is. Zij roepen ondernemingsraden op niet in te stemmen met een rooster dat meer dan 48 aanwezigheidsuren bevat. De vakorganisatie zijn van oordeel dat de opt-outregeling geen nadeel mag opleveren voor de medewerker die niet akkoord gaat met de opt-outregeling. Bovendien zien de vakorganisaties een herberekening van de bezoldiging als een "loonsverlaging" die in strijd is met de richtlijnen en het Arbeidstijdenbesluit. Zonodig zullen zij een dergelijke "loonsverlaging " aanvechten bij de rechter.
De vakorganisaties willen via de rechter duidelijkheid krijgen over de beloning van alle (48) arbeidsuren. Zij grijpen de huidige verwikkelingen aan om het verschil in uren van de aanstelling (36 uur per week) en de maximale 48 aanwezigheidsuren qua bezoldiging gelijk te stellen. Zij willen dat die 12 uur als volledig uurloon wordt uitbetaald.
Gevolgen voor bedrijfsvoering
Dat de wijziging van het Arbeidstijdenbesluit (ingrijpende) veranderingen in de bedrijfsvoering teweeg brengt, behoeft geen betoog. De uiteindelijke oplossingen liggen niet in draaiboeken klaar. Zelfs als in medio 2005 het wijzigingsbesluit zou zijn genomen dan was het niet mogelijk om in personele zin alles geregeld te hebben. De brandweer Utrecht heeft capaciteit om jaarlijks 12 aspirant brandwachten op te leiden. Op de arbeidsmarkt is er geen aanbod van gekwalificeerde krachten.
Op dit moment wordt er bij de brandweer Utrecht gewerkt met een drieploegen roosterdienst. Dat zorgt er voor dat met een 24-uurs bezetting de paraatheid continue wordt gewaarborgd. Voor de uitvoering van de wettelijke basistaken en specialistische functies dienen momenteel 36 voertuigstoelen bezet te worden. Bij het vaststellen van de hoofdlijnennotitie van de brandweer Utrecht in 2002 is bepaald dat iedere voertuigstoel 4,2 fte vertegenwoordigd. Per saldo dus 150 fte's verdeeld over drie ploegen.
De oplossingen van het College van Arbeidszaken hebben - zonder volledig te kunnen zijn - de volgende consequenties.
De eerste oplossing voor het kunnen handhaven van de 54-urige werkweek is dus om iedere medewerker te verzoeken gebruik te maken van de maatwerkregeling (opt-outregeling). Voor medewerkers die de opt-outregeling tekenen treden er geen wijzigingen op in de bezoldiging. Op basis van het gewijzigde Arbeidstijdenbesluit dient de Brandweer Utrecht een register bij te houden van werknemers die hebben ingestemd met de opt-out zodat de bewijslast hiervan bij de werkgever komt te liggen.
Wanneer alle medewerkers de opt-outregeling tekenen kan het huidige drieploegenrooster blijven bestaan. De dienst heeft nadrukkelijk de voorkeur om het huidige rooster te handhaven.
Gelet op het standpunt van de vakorganisatie lijkt het echter niet waarschijnlijk dat alle medewerkers de opt-outregeling ondertekenen.
De tweede oplossing is het aanpassen van de roosters aan het nieuwe maximum van 48 uur per week.
Van medewerkers die de opt-outregeling niet ondertekenen wordt de arbeidsduur per week teruggebracht naar 48 uur (individueel rooster); de bezoldiging wordt dan berekend op het daadwerkelijk aantal gedraaide werk-, wacht- en slaapuren, met de respectievelijke beloningsfactoren zoals die vastgesteld zijn in het ARU/URU.
In het geval dat (bijna) niemand de opt-outregeling tekent dan worden voor alle medewerkers roosters gemaakt van gemiddeld 48 uur per week. De bezetting van de voertuigen is dan met de huidige formatie niet meer in een vol continue drie- of vierploegenrooster te realiseren.
In onderstaande tabel wordt een indicatie gegeven bij wijziging van het aantal uren per week bij gelijkblijvende roosterfactor en verdeling werk-, wacht- en slaapuren. Bij 48 uur per week zijn dan bijna 20 fte's extra nodig en bij 36 uur per week 75 fte's.
Zonder bijsturing nemen de kosten - bij een gemiddelde loonsom van E 50.000 - toe tussen de E 1 mln.
en ruim E 3mln. Het zal duidelijk zijn dat de voorliggende roosterproblematiek ons dwingt om modellen uit te werken waarmee keuzes gemaakt kunnen worden over het gewenste niveau van paraatheid, al dan niet werken met vol continue roosters en een scherpere afbakening tussen wettelijke basistaken en specialistische functies.
Het gaan werken met een vier of vijfploegendienst betekent ook een wijziging van de roosterfactor en die beïnvloed dan het aantal fte's in negatieve zin ten opzichte van bovenstaande tabel.
Vanaf 1 juni 2006 worden - door de wijzigingen - minder stoelen bezet. In mei a.s. is zichtbaar welk percentage van de medewerkers de opt-outregeling hebben getekend. Op basis hiervan zijn de consequenties voor roosters en bezetting te berekenen.
Gevolgen voor de medewerkers.
Medewerkers van de vrijwillige brandweer Utrecht die naast de brandweer elders een voltijd betrekking hebben, overschrijden bij het draaien van aanwezigheidsdiensten snel het maximum van 48 uur.
Medewerkers van de beroepsbrandweer Utrecht werken nu op basis van een rooster gemiddeld 54 uur per week.
De inwerkingtreding van het Arbeidstijdenbesluit heeft gevolgen voor het verrichten van nevenwerkzaamheden. Registratie van de nevenwerkzaamheden van de beroepsmedewerkers (en vrijwilligers) is dan ook noodzakelijk om te beoordelen of de maximale arbeidsduur wordt overschreden. Op basis van die informatie wordt bepaald of er sprake is van strijdigheid met het Arbeidstijdenbesluit. Is dit het geval dan kan in het belang van de dienst de toestemming voor het verrichten van nevenwerkzaamheden worden ingetrokken.
Plan van aanpak
In de afgelopen weken zijn binnen de dienst Brandweer voorlichtingbijeenkomsten gehouden over de wijziging van het Arbeidstijdenbesluit. Daarbij is het personeel verzocht de opt-outregeling te tekenen en is gewezen op de consequenties indien de regeling niet getekend wordt.
Volgende week ontvangen alle medewerkers van de brandweer die in ploegendienst werken een formulier en een brief over de opt-outregeling Na inventarisatie van de reacties wordt al dan niet een nieuw rooster opgesteld en kan het capaciteitsverlies worden uitgerekend. Tevens zullen de rechtspositionele consequenties worden bezien en de bespreking van het onderwerp in de commissie voor overleg worden voorbereid. Wij zullen de gevolgen van de wijziging van het Arbeidstijdenbesluit betrekken bij de begrotingsvoorbereiding 2007.
Ten slotte
Resumerend kunnen we stellen dat de besluitvorming in het kader van de arbeidstijdenwet grote (ook financiële) impact heeft voor de gemeente Utrecht. We verwachten niet dat betrokken medewerkers zonder slag of stoot akkoord zullen gaan met de nog uit te werken wijzigingen in de rechtspositie. Het spreekt voor zich dat wij ons zullen inspannen (G4 en VNG) om te bewerkstelligen dat de effecten voor Utrecht tot een minimum beperkt blijven. Over relevante ontwikkelingen zullen wij u uiteraard informeren.
|Hoogachtend, | | | |De Burgemeester en wethouders van Utrecht | | | | | |de Secretaris, de Burgemeester, | | |
---- --