Nederlands wheelchair-rugbyteam is nergens bang voor

Tokkelen vanuit de rolstoel

RAALTE, 20060327 -- RAALTE - `Dit zijn jongens met zware handicaps. De meesten hebben een hoge dwarslaesie, kunnen hun benen niet of nauwelijks gebruiken en hebben vaak een verminderde armfunctie. En toch gaan ze hier bij Omni Mobilae van een twaalf meter hoge tokkelbaan af.` Bondscoach Coen Vuijk uit Gouda kijkt trots naar `zijn' mannen van de Nederlandse selectie wheelchair-rugby die een dag te gast is bij het Raalter buitensportcentrum. Wel een puntje van `kritiek' op directeur Peter Oude Vrielink van Omni Mobilae: `Jullie helpen ons te snel als we niet meteen met een rolstoel een hellinkje in een bospad op kunnen....’


Het kenmerkt de mentaliteit en het doorzettingsvermogen van deze bijzondere groep rolstoelers, zo weet Vuijk. Hij begeleidde het team onder meer tijdens het EK vorig jaar in Denemarken:`Goed spel, maar een matige uitslag, wel veel geleerd.'. In september wacht al weer de WK in het Nieuw-Zeelandse Christchurch maar dan met een nieuwe bondscoach: `Dit dagje Raalte is eigenlijk mijn afscheidcadeau,' zo legt de oud-gymleraar uit die zich inmiddels bezig houdt met de ontwikkeling van speciale sportrolstoelen en een echte ambassadeur van het voor het grote publiek onbekende rolstoelrugby is.
`Wheelchair rugby heet officieel quad rugby. Eerst was het Murder Ball maar dat was PR-technisch iets tè. Dat quad verwijst naar de regel dat de deelnemers aan alle vier ledematen beperkingen moeten hebben. Dat gebeurt met een classificatie met punten. Rolstoelrugby is een heel eigen sport met zo'n kleine honderd spelers in een Nederlandse competitie met clubs in onder meer Enschede, Nijmegen en Groningen. Je speelt het met vier tegen vier op een soort basketbalveld maar dan met een andere belijning. De strategie lijkt op die van ijshockey maar er zitten ook elementen in van rolstoelbasketbal. En ik zeg altijd dat het ook schaken is, net zoals een pion geen koningin is moet je hier rekening houden met de verschillen in snelheid van de spelers. De naam rugby is gekozen omdat de bal over de achterlijn moet en het een full contact sport is, de spelers mogen elkaars rolstoelen raken en doen dat ook.'

Het dagje Omni Mobilae is niet zomaar een dagje leuke buitensport in de bossen van Raalte-Noord. De start van de voorbereiding op de WK, wat teambuilding en het maken van afspraken met de spelers die verspreid over heel Nederland wonen. En het, heel oneerbiedig maar daar heeft niemand moeite mee, als proefkonijn dienen voor Peter Oude Vrielink en zijn mensen. Het Raalter buitensportcentrum wil zich namelijk ook op mensen met een handicap gaan richten. En dat is hoogst ongebruikelijk in de wereld van outdoorsport omdat het daarbij juist om de meer of minder fitte, maar vooral gezonde en valide mens gaat.
Aan dat beeld wil Oude Vrielink een definitief einde maken: enerzijds omdat dit een steeds belangrijkere markt gaat worden, anderzijds omdat hij vindt dat zijn buitensportbedrijf er niet alleen voor de valide medemens hoort te zijn maar ook een eigen maatschappelijke plicht heeft voor mensen die het lichamelijk wat minder hebben getroffen.

Via wederzijdse kennissen kwam Oude Vrielink in contact met Vuijk die graag met zijn selectie wilde meewerken aan een uitgebreide proefdag. Om antwoorden te vinden op de vraag wat mensen met een handicap wel of niet kunnen in een oudoorcentre als Omni Mobilae, al dan niet met wat aanpassingen, hulp en begeleiding. En zo begint het hele gezelschap met het bekende klootschieten, ook over modderige bospaden, gevolgd door schieten met handboog, buks, blaaspijp en pistool, en tot slot een spectaculaire tokkel vanaf een twaalf meter hoge klimtoren. Want Oude Vrielink wil rolstoelers drie programma's gaan aanbieden met een verschillend moeilijkheidsniveau. Het klootschieten is samen met een huifkarrentocht en een puzzeltocht met rolstoel of scootmobiel het recreatieve niveau. Inspannend staat voor het schieten, de Highland Games, vliegeren en een portofoontocht. `En het derde, zwaarste niveau noem ik Zweten!. Dan gaat het om het tokkelen maar ook het beklimmen van een scheepsnet of het vliegeren waarbij je jouw buggy laat trekken.'
De mensen van het Nederlandse wheelchair-rugbyteam hebben hun mening na een dagje door het natte bos rondrijden snel klaar. Het klootschieten is wel grappig, leuk en goed voor de teambuilding. De schietcombinatie is best spannend, maar het tokkelen is pas echt een uitdaging, zo vindt het team.
Een uitdaging waar heel wat voorbereidend werk aan vooraf is gegaan, zo is er boven op de klimtoren een speciale constructie gelast. Elk teamlid wordt beneden in zijn rolstoel veilig gezekerd, en trekt zichzelf dan twaalf meter aan een klimtouw naar boven langs de klimwand van deze `Powertower.' Met een speciale constructie met een contragewicht wordt gecompenseerd dat deze tokkelaars hun benen niet kunnen gebruiken. Bovengekomen haken instructeurs van het Raalter buitensportcentrum de klimmers aan een lijn waarna ze vervolgens keurig naar beneden zeilen. Waar aan het einde van de lijn andere instructeurs al klaarstaan om ze los te haken en weer in de rolstoel te zetten.
En omdat dit ondank s hun zware handicaps toch ook echte sportmensen zijn, worden er de nodige grappen gemaakt, ook keiharde. Kijk, een vliegende dwerg, zo krijgt het kleinste teamlid te horen. Hij verliest zo zijn been, dat zou mooi zijn, zo wordt een ander teamlid toegeroepen wiens prothese tijdens de vliegende afdaling bijna los raakt.
Toch weet coach Vuijk dat dit alles een enorme indruk maakt. `Kijk, deze speler heeft altijd en overal het hoogste woord en nu hoor je hem daarboven niet, dat zegt eigenlijk alles. Dit is echt heel bijzonder. Stel je voor, deze jongens kunnen nooit ergens alleen omhoog, ze moeten altijd met de lift of met een begeleider. Geen buitensportcentrum in Nederland durft dit ook aan. Deze groep is toch erg kwetsbaar. Botten en spieren die niet gebruikt worden kunnen weinig hebben, er is vaak sprake van botontkalking, deze jongens kunnen hun eigen lichaamstemperatuur moeilijk regelen, hun armen en handen kunnen ze niet volledig gebruiken. Ik denk dat veel mensen uit het revalidatiewereldje dit met verbazing of zelfs met afkeuring zouden bekijken. Maar dit is óók wat mentaliteit en doorzettingsvermogen een speciaal gezelschap die ook allemaal werk hebben. Ik weet dat zelfs ervaren revalidatieartsen zich in hen vergissen en nauwelijks kunnen geloven dat dit om mensen met een hoge dwarslaesie gaat, zo veel kunnen en doen ze nog. Dat zal niet voor elke groep mensen met een handicap precies zo zijn, die zoeken niet allemaal zo de grens op zoals deze groep. Petje af dat Peter Oude Vrielink met zijn mensen dat hier aandurft en de nodige expertise wil opbouwen.'

Oude Vrielink zelf loopt de hele dag rond met een aantekenblok en noteert van alles. Ondanks de vele voorbereidingen afgelopen tijd blijkt niet alles te voorzien. Is een hellinkje in een bospad net te steil voor een rolstoel of niet? Moeten er bij het schieten speciale steunen komen voor mensen die hun handen niet kunnen gebruiken? Moeten er geen lussen aan het klimtouw voor mensen die hun vingers of handen niet kunnen gebruiken? Zou het dalende contragewicht niet aan de andere kant van de klimwand de klimmer moeten passeren? Nee, zo vinden de teamleden, ook als je je benen niet kunt gebruiken is het een extra uitdaging om dat houten contragewicht veilig en snel te passeren. En hier en daar een hellinkje wat afvlakken is genoeg, het moet wel een bos blijven.

`Eigenlijk ben ik het daar wel mee eens,' zo wikt en weegt Oude Vrielink die zich onderweg kostelijk vermaakt met deze groep gehandicapte sporters. `Het moet een junglepad blijven, met modderige stukken, niveauverschillen en zo, een tak of stronk en zo. Vooral geen Centerparcs-omgeving met gladde asfaltpaden. Elementen als uitdaging, iets overwinnen en spanning horen er bij. Net als absolute veiligheid en deskundige begeleiding trouwens. Na deze proefdag vandaag gaan we alles evalueren en dan moet dit binnenkort echt van start gaan. En dat wordt een heel bijzondere start al moet ik Erica Terpstra er persoonlijk voor naar Raalte halen. En willen jullie je banden vegen voordat je naar binnen gaat?' Het duurt precies een seconde voordat bij het gezelschap het kwartje valt. Dat soort humor kunnen deze 'proefkonijnen' wel waarderen. `Want omdat we in een rolstoel zitten wil dat nog niet zeggen dat we niks kunnen.'