Ministerie van Justitie
Persbericht ministerraad
21 april 2006
KABINET: VERVOLGING AMBTENAAR ALS LEIDINGGEVENDE MOGELIJK
Ambtenaren die als opdrachtgever of leidinggevende betrokken zijn geweest
bij verboden handelingen van een overheidsorgaan, kunnen daarvoor
individueel worden vervolgd, óók als het overheidsorgaan daarvoor
strafrechtelijk niet aansprakelijk kan worden gesteld. De ministerraad
heeft op voorstel van minister Donner van Justitie ingestemd met een
daartoe strekkend wetsvoorstel.
Volgens de Pikmeerjurisprudentie van de Hoge Raad is vervolging van deze
ambtenaren onmogelijk als de publiekrechtelijke rechtspersoon waarvoor zij
werken strafrechtelijke immuniteit geniet. Het kabinet vindt dat in die
gevallen de bewuste ambtenaar wel vervolgd moet kunnen worden. Natuurlijke
personen die ernstige strafbare feiten opzettelijk hebben bevorderd moeten
daarvoor aansprakelijk kunnen worden gesteld. Daarbij wordt geen
onderscheid gemaakt tussen de centrale overheid en lagere overheden zoals
gemeenten en waterschappen. In beide gevallen is vervolging van de
individuele ambtenaar mogelijk. Het voornemen van het kabinet brengt geen
wijziging in de bestaande strafrechtelijke immuniteiten van
publiekrechtelijke rechtspersonen.
De kwestie rond het Pikmeer speelde in de jaren negentig. De Friese
gemeente Boarnsterhim liet toen verontreinigde baggerspecie in het meer
storten. De Hoge Raad heeft over de zaak gezegd dat lagere overheden niet
vervolgd kunnen worden als ze zich strafbaar gedragen bij de uitvoering van
een exclusieve overheidstaak. Deze strafrechtelijke immuniteit trok de Hoge
Raad door naar ambtenaren die aan dit gedrag leiding hadden gegeven of
daartoe opdracht hadden verstrekt.
Met het besluit om vervolging van deze ambtenaren mogelijk te maken, neemt
het kabinet een belangrijke aanbeveling over uit het advies van de
commissie-Roelvink. Deze commissie boog zich op verzoek van het toenmalige
kabinet over de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de staat. In haar
rapport schreef de commissie onder meer dat individuele
overheidsfunctionarissen binnen de publiekrechtelijke rechtspersoon
strafrechtelijk vervolgbaar moeten zijn - als opdrachtgever of feitelijk
leidinggever - óók wanneer de rechtspersoon om een of andere reden immuun
zou zijn.
De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan
de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van
het advies van de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de
Tweede Kamer.
RVD, 21.04.2006
Ministerie van Algemene Zaken