Persbericht
Nieuw detentieregime voor gedetineerden
25 april 2006
Volwassen gedetineerden krijgen een nieuw detentiestelsel: Detentie en
behandeling op maat (DBM). In het nieuwe stelsel worden nog maar drie
doelgroepen onderscheiden: preventief gehechten, kortverblijvenden en
langverblijvenden. Dat schrijft minister Donner (Justitie) vandaag aan
de Tweede Kamer.
DBM wordt in eerste instantie gerealiseerd voor de volwassen
gedetineerden. Later zullen alle justitiabelen met een nieuw regime te
maken krijgen. Het doel van de nieuwe werkwijze is de detentie
doeltreffender en doelmatiger te organiseren. Door de werkwijze meer
te standaardiseren ontstaat ruimte voor detentie en behandeling op
maat.
Het uitgangspunt van DBM is dat iedere gedetineerde verantwoordelijk
wordt gehouden voor zijn gedrag in detentie. Het personeel in de
inrichtingen zal de gedetineerden hierop consequent en actief
aanspreken. Goed gedrag wordt beloond, maar wie zich niet aan de
afspraken houdt krijgt te maken met sancties als het niet toekennen of
beperken van verlof of bezoekmogelijkheden. Op basis van beschikbare
informatie en het gedrag in detentie wordt voor elke gedetineerde
afzonderlijk vastgesteld welke mate van beveiliging noodzakelijk is.
Het programma DBM beperkt de veelheid aan detentieregimes en de
daaraan verbonden programmas. Mede door de nieuwe werkwijze en de
uitbreiding van het cameratoezicht in alle openbare ruimtes kan de
detentie in de toekomst met minder personeel worden uitgevoerd. Door
de nieuwe werkwijze wordt het ook mogelijk om op beperkte schaal het
avondprogramma op weekdagen weer in te voeren.
Drie categorieën
Binnen DBM wordt een onderscheid gemaakt tussen drie groepen
gedetineerden. Dit gebeurt op grond van de juridische titel en de
(resterende) verblijfsduur in de inrichting. De eerste groep betreft
gedetineerden die nog in afwachting zijn van een uitspraak door de
rechter (preventief gehechten). De tweede groep betreft de
kortverblijvenden. Dat zijn de gedetineerden met een (rest)straf van
maximaal vier maanden. De derde categorie langverblijvenden - zijn
gedetineerden met een (rest)straf langer dan vier maanden.
De indeling in drie categorieën werkt door in verschillende aspecten
van de detentie, het dagprogramma en de beveiliging.
Invulling programma
Voor de categorie preventief gehechten staat beschikbaarheid voor het
strafproces voorop. Zij krijgen daarom een basisdagprogramma met
activiteiten als recreatie, sport, geestelijke verzorging, bezoek en
verblijf in de buitenlucht. Bij kortverblijvenden staat de
tenuitvoerlegging van de straf voorop. Zij krijgen het
basisdagprogramma en praktische ondersteuning bij de voorbereiding op
de terugkeer in de samenleving.
Langverblijvenden komen, indien zij voldoende geschikt en gemotiveerd
zijn bevonden, naast het basisprogramma ook in aanmerking voor
gedragsinterventies. Het personeel wordt getraind om deze
gedetineerden te stimuleren om deze mogelijkheden tot
gedragsverandering aan te grijpen.
Arbeid en onderwijs vallen niet binnen het standaardprogramma dat aan
alle gedetineerden wordt aangeboden. Omdat onderwijs alleen doelmatig
is, wanneer het gedurende een zekere aangesloten periode kan worden
gegeven, komen de langverblijvenden daarvoor in aanmerking. Voor
arbeid geldt de voorwaarde dat het alleen wordt aangeboden als het
kostendekkend is. Hiervoor komen in eerste instantie alleen de
langverblijvenden in aanmerking.
Plaatsing van gedetineerden
Als uitgangspunt voor de plaatsing van gedetineerden geldt dat
preventief gehechten zoveel mogelijk worden geplaatst in het
arrondissement waar de rechtszaak dient en de overige gedetineerden in
de regio, waar zij na detentie naar terugkeren. Omdat dit bij de
huidige verdeling van de locaties niet in volle omvang is te
realiseren, wordt prioriteit gegeven aan de arrondissementale
plaatsing van preventief gehechten. Kortverblijvenden zullen in een
aantal landelijk gespreide bovenregionale voorzieningen worden
geplaatst. Omdat het aantal vrouwen in detentie te beperkt is worden
de vrouwen geplaatst in een aantal landelijk gespreide inrichtingen.
Deze inrichtingen zullen elk van de drie doelgroepen huisvesten.
Naar verwachting wordt DBM vanaf najaar 2006 in zes locaties gefaseerd
ingevoerd. In een nieuw paviljoen voor kortverblijvenden in de PI
Lelystad wordt al sinds begin dit jaar gewerkt volgens de DBM-aanpak.
De ervaringen in deze locaties worden gebruikt om de nieuwe werkwijze
verder te verbeteren voordat het landelijk wordt ingevoerd.
Detentie en behandeling op maat is de uitwerking van de plannen die
minister Donner in juni 2004 in de visiebrief Modernisering
sanctietoepassing heeft aangekondigd en die ook met de Tweede Kamer
zijn besproken.
Ministerie van Justitie