Stichting Astronomisch Onderzoek in Nederland (ASTRON)

PERSBERICHT

Dwingeloo, 2 mei 2006

Prestigieuze duitse academieprijs voor wetenschapper van astron

Prof. Dr. Heino Falcke (1966) ontvangt op vrijdag 5 mei een prestigieuze prijs van de Berlijn-Brandenburg Academie voor Wetenschappen (Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften, BBAdW). Tijdens de wetenschappelijke vergadering op de Leibnitzdag 2006 van de BBAdW wordt de Akademiepreis uitgereikt.

Heino Falcke heeft baanbrekende prestaties verricht op zijn vakgebied. Zijn belangrijkste theoretische bijdrage betreft de natuurkunde van Zwarte Gaten en hun wisselwerking met de omringende interstellaire Materie. Zijn bijzondere prestatie bestaat uit de analytische bewerking van die theorie, die het mogelijk maakt een intussen algemeen aanvaarde uniforme visie te formuleren op alle Zwarte Gaten met een willekeurige massa en een willekeurig ontwikkelingsstadium. De voorspellingen op basis van zijn theorie leidden hem en zijn groep naar de ontdekking van veel Zwarte Gaten. Naast zijn theoretische werk heeft hij zich vroeg toegelegd op experimentele en empirische waarnemingen. In 2004 lukte het zijn groep voor het eerst in een speciaal geval, de plasmaflits op afstand van enkele "Schwarzschild-stralen" (in normaal taalgebruik: heel dicht bij de grens) van een Zwart Gat in het centrum van ons melkwegstelsel (zo dicht bij een Zwart Gat had men nog nooit eerder waarnemingen gedaan) met radiointerferometrie te ontdekken en de voorspelling van zijn theorie te bevestigen. Men hoopt daardoor in de nabije toekomst beelden te kunnen maken van wat er op de grens van Zwart Gaten gebeurt. De laatste jaren houdt Falcke zich bezig met thema's van het vakgebied Natuurkunde van deeltjes astrofysica. Hij onderzoekt op een theoretische wijze radioflitsen, die bij het botsen van hoog energetische deeltjes van de kosmische straling op de aardatmosfeer te verwachten zijn en deed het voorstel deze met (laagfrequente) radiotelescopen te onderzoeken. Uit dit voorstel ontstond bij het Onderzoekscentrum Karlsruhe het succesvolle experiment LOPES (met gebruikmaking van LOFAR antennes), waarbij de aard en herkomst van de deeltjes met zeer hoge energie bestudeerd wordt en één van de belangrijkste vragen van de deeltjes astrofysica in een nieuw licht komt te staan. Deze resultaten worden gebruikt bij de ontwikkeling van het LOFAR project in Noord Nederland en Duitsland, de grootste radiotelescoop ter wereld, waarbij Falcke bovendien een belangrijke rol speelt.

Het LOFAR project, een project van 18 partners, met ASTRON als penvoerder, streeft naar de ontwikkeling van een grootschalig intelligent sensornetwerk ten behoeve van een wetenschappelijke infrastructuur, een (pre-concurentieel) technologisch proefplatform voor commerciële toepassingen van sensornetwerken, en een sensornetwerk met een duidelijke maatschappelijke impact. Aanvankelijk is LOFAR begonnen met de ontwikkeling van een geheel nieuwe en revolutionaire in soft ware gestuurde radiotelescoop. Thans kent LOFAR naast de astronomie een aantal andere applicaties. Op het gebied van geofysica (in real time monitoren van de ondergond), landbouw (in real time monitoren van gewassengroei, microklimaat en vee), watermanagement, weersvoorspellingen etc.

Informatie:
ASTRON, Frederiek Westra van Holthe: holthe@astron.nl, 0521 595162 Prof. Dr. Heino Falcke, falcke@astron.nl, 0521 595794 www.astron.nl, www.lofar.org

Curriculum Vitae prof.dr. Heino Falcke

Heino Falke is als internationale wetenschapper (astrofysicus en radioastronoom) betrokken bij het LOFAR project van ASTRON. Falcke heeft aan de Universiteit van Keulen en aan de Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universiteit (RFW-universiteit) in Bonn natuurkunde gestudeerd. Hij promoveerde in 1994 en werd in 2000 docent. Zijn wetenschappelijke loopbaan is nauw met de RFW Universiteit en het Max-Planck-Instituut voor Radioastronomie in Bonn verbonden, waar hij nog steeds als gastdocent werkzaam is. Van 1995 tot 1997 is hij als onderzoeker verbonden geweest aan de Universiteit van Maryland in de VS. In het voorjaar 1999 trad hij op als gastdocent op de Universiteit van Arizona. In 2000 werd hij wetenschappelijk medewerker aan het Max-Planck Instituut en geeft sinds 2001 college aan de Universiteit van Bonn.

In het voorjaar van 2003 nam hij een leerstoel waar aan de Universiteit van Keulen en werd hij benoemd tot Hoogleraar voor Hoge Energie Astrofysica aan de Universiteit van Nijmegen en trad in dienst bij de Stichting Astronomisch Onderzoek in Nederland, (ASTRON) in Dwingeloo. Hij is oprichter van en was van 1996 tot 2003 uitgever van de Galactic Center Newsletter. In 2000 kreeg hij de Ludwig-Bierman-Förderprijs van de Astronomische Vereniging. In 2006 is hij onderscheiden door de Universiteit van Berkeley, Californie, met een Miller-gastprofessoraat.

Heino falcke heeft rond 200 artikelen gepubliceerd in vooraanstaande vakbladen zoals Science en Nature. Zijn publicaties hebben grote invloed op de ontwikkeling van de astro-natuurkunde, zolas de deeltjes astrofysica.

Momenteel werkt Heino Falcke hoofdzakelijk in Nederland, maar hij woont met zijn gezin in Frechen bij Köln. Daar is hij voorzitter van de CVJM, begeleidt hij als vrijwilliger groepen jongeren en predikt als gewijde leek in de Evangelische kerk. Uit dien hoofde ligt hem de dialoog tussen natuurwetenschap en religie zo nauw aan het hart.

Dwingeloo, 2 mei 2006