AzG: Patentaanvraag brengt toekomst mensen met aids in gevaar

Artsen zonder grenzen

Artsen zonder Grenzen steunt het protest van Indiase patiëntenverenigingen tegen de patentaanvraag voor tenofovir door Amerikaans geneesmiddelenfabrikant Gilead. Vandaag hebben zij officieel bezwaar aangetekend. Tenofovir is een aidsremmer met aanzienlijke voordelen. Als Gilead het patent heeft in India mag het medicijn niet meer door andere, Indiase, fabrikanten gemaakt worden. Hun - generieke - versies zijn echter een stuk goedkoper. 84% van de aidsremmers die Artsen zonder Grenzen gebruikt komt uit India. Een patent voor Gilead in India betekent dat tenofovir volledig onbereikbaar wordt voor veel mensen in Afrika en Azië.

Aidsremmende medicijnen zorgen ervoor dat het HIV-virus de afweer niet verder kan aantasten. Aidsremmers geven mensen niet alleen hun gezondheid terug, maar ook de kracht om voor zichzelf op te komen. Tenofovir biedt grote voordelen: het heeft minder bijwerkingen dan andere aidsremmers; het werkt goed voor mensen die voor het eerst behandeld worden én voor mensen die na enkele jaren resistent zijn geworden tegen andere medicijnen. En, het is een stuk eenvoudiger in te nemen: maar één pil per dag in plaats van verschillende pillen op gezette tijden op één dag.

Tot vorig jaar was Gilead de enige producent van tenofovir (merknaam Viread). In 2002 kondigde het bedrijf aan dat het de aidsremmer breder beschikbaar zou maken. Tot zover is het onduidelijk hoeveel vooruitgang Gilead heeft geboekt in het registreren en beschikbaar maken van het medicijn in Azië en Afrika. Eén Indiase geneesmiddelenfabrikant verkoopt en exporteert op dit moment een - goedkopere - generieke versie; een aantal anderen zijn bezig met de ontwikkeling ervan. Als Gilead het patentrecht heeft mogen er geen generieke versies van tenofovir meer worden gemaakt in India.

Als het patentrecht aan Gilead wordt toegekend, heeft dit grote gevolgen voor de behandeling van mensen met HIV/aids in veel landen in Afrika en Azië. Het is daar dan gewoonweg niet te verkrijgen of onbetaalbaar: Gilead heeft dan een monopolie en de geldende prijs van 5.718 dollar per patiënt per jaar is voor hen onbetaalbaar.

De ervaring van Artsen zonder Grenzen is bovendien dat een ingewikkelde procedure het moeilijk tot vrijwel onmogelijk maakt om dit medicijn te importeren in de landen waar het nodig is. Toekenning van de patentaanvraag schept ook een precedent: ook voor de behandeling van andere ernstige ziekten kunnen betaalbare medicijnen onmogelijk worden. Het betekent ook dat tenofovir niet in een combinatiepil kan worden opgenomen, wat de dagelijkse medicatie onnodig ingewikkeld maakt voor de patiënt.

'Als deze patentaanvraag voor tenofovir aan Gilead wordt toegekend, betekent dit dat het voor ons vrijwel onmogelijk wordt om mensen met HIV/aids te behandelen met deze aidsremmer terwijl die voor hen beduidende voordelen heeft. Het zou schrijnend zijn als juist dit geneesmiddel, dat door de Wereldgezondheidsorganisatie onlangs opgenomen is in hun lijst met aanbevolen aidsremmers, niet voor een betaalbare prijs en van meer fabrikanten kan worden afgenomen',aldus Hans van de Weerd, landencoördinator van Artsen zonder Grenzen in India.

Artsen zonder Grenzen biedt behandeling met aidsremmers aan ruim 60.000 patiënten in meer dan vijftig projecten in 29 landen. Artsen zonder Grenzen hoopt in de nabije toekomst tenofovir van Indiase geneesmiddelenfabrikanten te kunnen betrekken. Voor deze petitie werkt Artsen zonder Grenzen in India samen met diverse Indiase patiëntenverenigingen en activisten.

Generieke medicijnen en medicijnen met patent
Generieke medicijnen zijn chemisch identieke kopieën van merkmedicijnen: ze hebben dezelfde werking, maar worden verkocht voor een veel lagere prijs. Ze worden vaak aangeduid met hun soortnaam in plaats van de merknaam die de producent die het medicijn als eerste heeft ontwikkeld, gebruikt.

Een patent houdt in dat één bedrijf het exclusieve recht heeft om dat medicijn te vervaardigen en te verkopen in een bepaald land. Geen enkel ander bedrijf mag dan hetzelfde medicijn maken en/of verkopen in dat land voor een bepaalde periode (in India is dat een periode van 12 jaar). Patenten worden per land apart toegekend door de overheid via het patentenbureau.




Artsen zonder Grenzen