Radboud Universiteit Nijmegen


Goed samenspel natuur en veiligheid in uiterwaard

Cyclisch beheer. Dat is de manier om natuur en veiligheid in het rivierbed beide een goede kans de geven. Wateronderzoekers van het Institute for Science, Innovation and Society werkten het concept uit in samenwerking met Rijkswaterstaat en beheerders ARK en Staatsbosbeheer. Het resultaat is vastgelegd in het praktijkboek `Cyclisch beheer in uiterwaarden', dat dinsdag 9 mei is aangeboden aan Annette Augustijn, directeur Water en Scheepvaart van Rijkswaterstaat Oost Nederland, en Piet Winterman, directeur van Staatsbosbeheer regio Oost.

Natuur en veiligheid in de praktijk

Nederlanders zijn watertemmers. Honderden jaren lang zijn we bezig geweest onze rivieren te beheersen en te controleren. Nieuw beheer geeft ruimte voor spontaan terugkerende ooibossen, nieuwe rivierduinen en spectaculaire grind- en zandafzettingen. Planten en dieren keren terug. Rivierbeheerder Rijkswaterstaat kijkt bezorgd toe. Bossen zorgen voor extra weerstand in de uiterwaarden en zandafzettingen verkleinen de ruimte voor het water. Dit leidt tot hogere waterstanden en heeft daarmee gevolgen voor de veiligheid. Traditioneel zou er radicaal de schop in de natuur gaan.

Cyclisch beheer

Met het ontstaan van grotere aaneengesloten natuurgebieden zijn ook creatievere en duurzamere oplossingen mogelijk. Het idee is om in te grijpen op een manier die past bij wat een rivier van nature ook doet. Langs natuurlijke, vrij bewegende rivieren is de natuur namelijk voortdurend in verandering. De rivier verlegt steeds opnieuw zijn loop en vormt zo brede zandplaten en grindbanken. Hierbij worden oude bossen en stroomruggen opgeruimd en begint de ontwikkeling weer van voor af aan. Juist door deze dynamiek ontstaan langs natuurlijke rivieren de voor natuur zo belangrijke pioniersituaties, naast de oudere ontwikkelingsstadia. Cyclisch beheer bootst dit na. In de Millingerwaard en Ewijkse Plaat langs de Waal wordt al volgens deze nieuwe aanpak gewerkt.