Ingezonden persbericht


Persbericht

25 april 2006

Tijdelijke tentoonstelling Nicolaus Samuelis Cruquius - een vergeten genie

Van 12 mei T/M 31 oktober organiseert Museum De Cruquius de expositie "Cruquius-Nooyt Schaad Const". Een tentoonstelling over de naamgever van het stoomgemaal uit 1849, dat sinds 1934 museum is.

Inwoners van Haarlemmermeer en omstreken zullen bij het horen van de naam Cruquius allereerst denken aan het dorp aan de Ringdijk bij Heemstede. In tweede instantie komen ze misschien op het stoomgemaal De Cruquius. Weinigen zullen weten dat dorp en gemaal zijn vernoemd naar Nicolaus Cruquius, prominent wetenschapper uit de 18e eeuw, die met zijn meteorologische en waterstaatkundige metingen de basis legde voor de inpoldering van het Haarlemmermeer, de uitwateringssluizen bij Katwijk en de doorgraving bij Hoek van Holland. Het was onlangs precies 300 jaar geleden dat Cruquius, geboren op Vlieland in 1678, gestorven in Spaarndam in 1754, begon met zijn weerkundige metingen. Voor Museum De Cruquius aanleiding voor een tentoonstelling over leven en werken van deze bijzondere man. Dankzij Cruquius of "Kruik" zoals zijn voorouders oorspronkelijk heetten, beschikt Nederland over een ononderbroken reeks weermetingen van drie eeuwen. Een unicum in de wereld. Volgens meteorologen en waterstaatsexperts kan er niet genoeg gewezen worden op de grote betekenis van Cruquius. De denkbeelden van Cruquius over de waterstaat moeten worden beschouwd als de voedingsbodem waarop het latere Rijkswaterstaat in Nederland werd gebouwd. Op de tentoonstelling zijn de originele kaarten te zien, waarop Cruquius indertijd de dreigingen van het opkomende water zichtbaar maakte. Ook de originele etsplaten voor de kaarten, meetinstrumenten en atlassen zijn aanwezig. Evenals de moeizame briefwisselingen van Cruquius met de Hoogheemraadschappen Rijnland en Delfland. Cruquius was in meerdere opzichten zijn tijd vooruit. Hij voorzag de relatieve zeespiegelstijging, de dichtslibbing van Het IJ, de noodzaak van inpoldering van het Haarlemmermeer en de uitwateringen in Hoek van Holland en Katwijk. Maar het duurde een eeuw of langer voor anderen op basis van zijn plannen daadwerkelijk tot actie overgingen. In 1725 ontwikkelde Cruquius een waterstaatsplan om de problemen in de waterhuishouding van de Lage Landen te begrijpen en op te lossen. Hij pleitte voor de oprichting van een instituut, dat weergegevens en informatie over waterstanden, getijden, stormvloeden en overstromingen zou bundelen. Dat Cruquius voorstel aan de Staten van Holland werd afgewezen had waarschijnlijk ook te maken met het moeilijke karakter van de man, die van geen compromis wilde weten. Zijn lijfspreuken "Neminem Scientia Cruciat" en "Nooyt Schaad Const" zijn een woordspeling op zijn initialen en betekenen zoveel als: wetenschap schaadt niemand. En dit typeert Nicolaus Samuelis Cruquius ten voeten uit.

Tentoonstelling "Cruquius - Nooyt Schaad Const": van 12 mei tot en met 31 oktober in Museum De Cruquius.



Ingezonden persbericht