China (inclusief Hongkong en Macao)
Memorandum voor afschaffing heropvoeding en soortgelijke detentie
12-05-2006 In een vandaag uitgebracht memorandum spreekt Amnesty
International haar zorgen uit over twee vormen van administratieve
detentie in China.
'Heropvoeding door arbeid' (in werkkampen) en detentie volgens de
nieuwe 'Wet inzake straffen voor overtredingen tegen de openbare
orde.' Het Chinese Volkscongres bespreekt momenteel nieuwe
ontwerpwetgeving die de wet op de heropvoedingskampen moet gaan
vervangen. Amnesty is echter bezorgd dat ook deze nieuwe wet
('Correctiewet voor illegaal gedrag') tot veel willekeur zal leiden en
geen garanties biedt voor een eerlijk proces. De organisatie dringt er
op aan dat Chinese wetgeving in overeenstemming wordt gebracht met
internationale mensenrechtenverdragen, zoals het VN Verdrag voor
Burgerrechten en Politieke Rechten dat China heeft ondertekend.
Naast genoemde wetten, die beide deel uitmaken van een parallel
systeem van rechtspraak, kritiseert Amnesty International China ook
vanwege andere vormen van straffen door administratieve detentie. Zo
is er de 'Wet op gevangenschap en opvoeding' die gebruikt wordt om
prostituees en hun clientèle administratieve detentie op te leggen
(twee tot zes maanden.) Met de 'Wet op de gedwongen
drugsrehabilitatie' kan de politie drugsverslaafden tot zes maanden
detentie opleggen. Amnesty vindt dat alle vormen van adminstratieve
detentie moeten worden afgeschaft.
Amnesty International heeft bij herhaling kritiek geleverd op de macht
van de Chinese politie die burgers langdurig mag detineren zonder
toegang tot een advocaat en een eerlijk proces. Dergelijke
omstandigheden vergroten het risico op marteling en mishandeling.
Veroordeelden hebben geen recht op een advocaat of op een zitting
waarbij ze zichzelf kunnen verdedigen. Onder het huidige systeem kan
de straf worden opgelegd voor periodes van drie jaar, met de
mogelijkheid tot een jaar verlenging indien 'noodzakelijk.'
Het systeem van 'heropvoeding door arbeid' is sinds halverwege de
jaren vijftig in China in gebruik als een vorm van adminsitratieve
detentie.
Volgens de laatste officiële gegevens (2001) zitten momenteel 310.000
Chinezen in heropvoedingskampen, maar verondersteld wordt dat dit
aantal vele malen groter is. Vooral de harde aanpak van leden van de
Falun Gong en van de 'strike hard'-campagne tegen de misdaad hebben
ervoor gezorgd dat veel mensen in werkkampen terechtkwamen. Een
onbekend aantal gevangenen heeft de straf gekregen vanwege het
vreedzaam uiten van hun mening.
De beslissing of een verdachte naar een heropvoedingskamp gestuurd
wordt of naar een rechtbank is sterk afhankelijk van de subjectieve
inschatting van de politie of iemand zich schuldig gemaakt heeft aan
'illegaal gedrag' of aan een ernstigere 'misdaad'. In het eerste geval
belandt de verdacht in een heropvoedingskamp, in het tweede geval bij
een rechtbank.
Amnesty International is sinds lange tijd bezorgd over de vage
bewoordingen waarin vele delicten in Chinese wetgeving omschreven
staan. Hierdoor is het mogelijk om mensen te detineren vanwege de
vreedzame uitoefening van hun fundamentele mensenrechten, zoals het
recht op vrijheid van meningsuiting en vergadering. Ook onder de 'Wet
inzake straffen voor overtredingen tegen de openbare orde' is het
mogelijk mensen te detineren vanwege hun religieuze activiteiten of
omdat zij 'staatsgeheimen' hebben geopenbaard.