1red16819
19-05-2006, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE NATURALISATIEZAAK RONDOM HIRSI ALI
VRAAG:
In de krant stond vandaag dat u niet per se met de VVD door wilt regeren.
Waarom heeft u dat gedaan?
BALKENENDE:
Waarom heb ik dat gedaan? Om vooral de aandacht te vestigen op welk type
beleid noodzakelijk is.
VRAAG:
U gaat met toch niet vertellen dat de kwestie-Verdonk er helemaal niets mee
te maken heeft.
BALKENENDE:
Ik heb het overigens - en dat is denk ik niet opgemerkt door een aantal
journalisten - al eerder aangegeven. En het is ook wel logisch dat ik dat
nu doe, want morgen is er en congres van het CDA. En dat is eigenlijk meer
een beetje samen komen vallen - daar heeft u wel gelijk in - met wat deze
week aan de orde is geweest in de Kamer. Een pittige discussie rondom het
Nederlanderschap van Hirsi Ali. Maar we moeten de zaken niet teveel met
elkaar verbinden. Want ik denk dat ook zonder wat deze week is gebeurd, had
ik het ook wel gezegd.
VRAAG:
Als we de zaak nog eens doornemen. De hele kwestie begon op maandag. Toen
stuurde mevrouw Verdonk die bewuste brief naar Ayaan Hirsi Ali. U was daar
heel verbaasd over. Kennelijk had u geen sluitende afspraak met mevrouw
Verdonk gemaakt.
BALKENENDE:
Het ging als volgt: het eind van de maandagochtend belde mevrouw Verdonk
mij op met de mededeling dat zij vond dat mevrouw Hirsi Ali op de hoogte
moest worden gesteld van wat nu de consequenties eigenlijk waren van alles
wat er was gebeurd. Toen was ze voornemens om ook een stuk te gaan sturen.
Toen heb ik wel gezegd: dit is buitengewoon gevoelig onderwerp. Je hier
niet zorgvuldig genoeg in zijn. En zorg dat alle mogelijke vragen ook
beantwoord kunnen worden. Ik heb vervolgens aangegeven: ik ga naar de
Koningin. Ik ben niet bereikbaar gedurende de komende uren. Dus onderhoud
contact met mijn raadsadviseur, mijn ambtelijk adviseur.
VRAAG:
Maar u moet er toch zelf veel beter bovenop zitten?
BALKENENDE:
Nou, nee. Het is mijn taak als premier om aan te geven: je moet hier heel
zorgvuldig handelen. Dat signaal heb ik gegeven.
VRAAG:
Dat lapte mevrouw Verdonk aan haar laars.
BALKENENDE:
Toen kwam ik terug van het gesprek met de Koningin. Toen kreeg ik door van
mijn ambtelijk adviseur dat er geen brief uit zou gaan en dat er nog
resterende vragen waren. Kijk, als ik dat te horen krijg, dan ga ik daar
van uit. Met die kennis ben ik naar een bijeenkomst gegaan met een aantal
topondernemers en pas aan het eind van de avond om een uur of tien toen was
de brief al uit. Dat vind ik erg jammer. Dat is ook de reden geweest waarom
ik verbaasd was. Ik geef u nu precies de feiten aan.
VRAAG:
Dinsdag volgde het Kamerdebat. Hoe heeft u daar naar zitten kijken? Zat u
thuis, of in het Torentje?
BALKENENDE:
Ik zat in het Torentje. Ik ben gewoon in Den Haag gebleven. Tot het eind
uiteraard. Later op de avond is minister Zalm erbij gekomen. En weer wat
later minister Brinkhorst. We hebben het debat intensief gevolgd. En het
was natuurlijk een knap lastig debat. Niet leuk voor mevrouw Verdonk.
VRAAG:
Hoe zit u er dan bij? Wordt u dan ook zelf steeds bozer, of verbaasder?
BALKENENDE:
Je zit niet in de Kamer zelf. Je volgt op enige afstand. Je praat er met
elkaar over. Je ziet natuurlijk wel beweging in de Kamer. En dat er een
motie wordt ingediend. En dat de minister eerst zegt: ik ga die motie
uitvoeren. Daarna worden er een aantal opmerkingen gemaakt waardoor je
denkt: hé, wat gebeurt er nou. Dat leidt dan weer tot vragen van de kant
van de Kamer en weer een derde termijn en een motie.
VRAAG:
Maar daar voelt u toch iets bij? U bent nauw betrokken.
BALKENENDE:
Natuurlijk was het zo dat de Kamer solidariseerde in belangrijke mate met
Ayaan Hirsi Ali. Men was niet tevreden, verre van dat, over wat er eerder
was gebeurd. Vervolgens is het dan aan de minister om het eigen verhaal te
vertellen. Dat was denk ik wel Daarom kwamen er ook veel
vragen in de Kamer en daardoor kwamen er toch verschillende moties.
VRAAG:
Toen zat u woensdagavond weer televisie te kijken en toen zag u mevrouw
Verdonk in Harderberg iets zeggen waarvan u dacht van hmm, dat is toch niet
wat we afgesproken hebben.
BALKENENDE:
De opmerking die ineens zo in het nieuws naar voren kwam van: ik kan niets
voor Ayaan Hirsi Ali doen, toen dacht ik even van: hé, wat hebben we nu?
Dat verbaasde mij.
VRAAG:
Wat doet u dan? Pakt u dan onmiddellijk uw telefoon?
BALKENENDE:
We hadden die woensdag al de afspraak gemaakt dat mevrouw Verdonk en de
beide vice-premiers en ik elkaar zouden treffen in het Torentje. Dus toen
was het niet nodig om te bellen. Maar ik had wel behoefte aan dat gesprek.
In de eerste plaats om stil te staan bij de vraag: wat doen we met de
moties van de Tweede Kamer, want die moeten onverkort worden uitgevoerd.
Maar ook toen dat beeld toch nog naar voren kwam bij die spreekbeurt van
mevrouw Verdonk, ja wat is dat nu? En wat heeft ze gezegd: dat zij een
vraag kreeg van iemand in het publiek die zei: mevrouw Hirsi Ali heeft nog
al wat betekenis gehad voor de Nederlandse samenleving, met haar
opvattingen. Dat zou toch reden moeten zijn om haar in ieder geval het
Nederlanderschap te gunnen. Toen heeft mevrouw Verdonk wat ze tegen mij
vertelde gezegd: ja, maar zo kun je niet met een Nederlanderschap omgaan,
want daar gelden heel andere criteria voor. En toen heeft ze in antwoord op
die vraag gezegd: ik kan niets voor Hirsi Ali.
VRAAG:
Maar ze heeft ook gezegd: ik ben vanochtend wakker geworden en dacht bij
mezelf: ik heb de goede beslissing genomen.
BALKENENDE:
Dat is natuurlijk ook een opmerking waarbij vraagtekens geplaatst moesten
worden. Mevrouw Verdonk zei vorige week vrijdag als eerste reactie op de
uitzending van Zembla dat ze eigenlijk niet verwachtte dat er problemen
zouden ontstaan voor Hirsi Ali. Daar is ze maandag opteruggekomen, omdat
juridische analyses haar werden voorgehouden. Toen werd gezegd: er zijn
dingen die niet goed in het verleden. Op basis daarvan heeft ze toen
gemeend actie te moeten ondernemen. Vervolgens als je dan een Kamerdebat
hebt en je zegt zelf: ik ga zaken heroverwegen, ja dan moet je natuurlijk
niet de direct met een zin komen: ik heb een goede beslissing genomen, want
je bent juist aan het heroverwegen. Dat was denk ik een minder gelukkige
uitspraak. En dat is ook de reden geweest waarom ik het nodig vond om onder
andere daarover te spreken toen we elkaar donderdagmiddag in het Torentje
tegenkwamen.
VRAAG:
Vandaag heeft u het met de hele ministerraad over gehad. Hoe was het die
sfeer?
BALKENENDE:
Een heel kritische sfeer. Er werd niet met deuren gesmeten of zo, er zijn
hele grote woorden gebruikt. Het was een zakelijk gesprek, maar wel zeer
indringend.
VRAAG:
Voel je dan ook die spanning?
BALKENENDE:
Ja, natuurlijk Er is zeker spanning. Kijk, het is een onderwerp dat
iedereen in Nederland heeft bezig gehouden. Hoeveel mensen hebben niet
gekeken naar het debat? Het is een onderwerp dat er toe heeft geleid dat er
heel veel over Nederland is geschreven, en bepaald niet op een positieve
manier. Dat heb je ook aan te trekken. Dus er waren verschillende redenen
om indringend met elkaar van gedachte te wisselen. Dus het was een heel
intensief gesprek.
VRAAG:
Vanavond is mevrouw Verdonk weer live op televisie onder andere met Mark
Rutte in het lijsttrekkersdebat voor de VVD. Gaat u daar nu extra gespitst
naar kijken en op haar woorden letten?
BALKENENDE:
U kunt er van uitgaan dat ik als premier natuurlijk altijd gespitst ben,
zeker bij onderwerpen die iedereen bezig houden. Aan de andere kant, laten
we er wel van uitgaan dat het een debat is tussen drie kandidaten van de
VVD. Ik heb ook begrepen dat er een blok politieke actualiteiten in zal
zitten. Dus ik neem aan dat er wel gesproken zal worden over de
verwikkelingen van deze week.
VRAAG:
En mogelijk moet u haar morgen dan weer op de vingers tikken.
BALKENENDE:
Ik denk niet dat het nodig is. We hebben gisteren goed en indringend met
elkaar gesproken. Daar was ook alle aanleiding toe. We hebben vandaag in de
ministerraad op een heel effectieve manier met elkaar gesproken en ook
gezegd dat er geen stappen worden gezet zonder dat er overleg is met andere
betrokken ministers of met de hele ministerraad. En laat ik het maar zo
zeggen: een gewaarschuwd mens telt voor twee.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, MT)
Ministerie van Algemene Zaken