19-5-2006
Speech partijvoorzitter Jan van Zanen tijdens 119e AV
Na een meer dan bewogen week open ik vanavond de 119e Algemene
Vergadering van onze Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, de VVD.
Partijvoorzitter Jan van Zanen
- uitgesproken tekst geldt -
Dames en Heren,
Ere-leden,Els Veder en Frits Bolkestein
Hartelijk welkom.
Na een meer dan bewogen week open ik vanavond de 119e Algemene
Vergadering van onze Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, de VVD.
In de week waarin Ayaan haar lidmaatschap van de Tweede Kamer opgaf.
En dat met pijn in het hart. Zelden heb ik zo'n spagaat ervaren tussen
rede en emotie. Je gunt haar een nieuwe toekomst in de Verenigde
Staten. Tegelijkertijd: een vertrek onder de omstandigheden van de
afgelopen dagen, is diep triest.
Ayaan is lid van de VVD. Daar zijn en blijven wij trots op. Wij
bewonderen de idealen waar Ayaan voor stond en blijft staan, en waar
zij alles voor over heeft.
Een bewogen week. Ik zei het u. Een spagaat tussen rede en emotie. De
emotie verklaart de talloze heftige reacties van binnen en buiten onze
partij. Begrijpelijk voor dat moment. De rede maakt de reacties niet
allemaal even verstandig...
Het kamerdebat van afgelopen dinsdagavond -en nacht was voor iedereen
die er aan deelnam een zware beproeving.
Een bewogen week. Daar kent de 58-jarige geschiedenis van onze partij
er meer van.
Steeds opnieuw toonden wij liberalen de veerkracht ons te hernemen.
Wij zijn hier met zeer velen gekomen.
Die veerkracht zal blijken.
Ook nu.
Dames en heren,
Dit is ons eerste congres na de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart.
Wij hebben reden ongelukkig te zijn met de uitslag van de verkiezingen
zelve. Vervolgens is te zien dat de VVD qua wethoudersposten nog veel
zwaarder heeft ingeleverd dan op basis van de verkiezingen zelf strikt
rekenkundig verwacht kon worden. Dat is enerzijds natuurlijk
ontzettend vervelend: wij willen immers een volkspartij zijn die
zoveel mogelijk bestuurders levert en die verantwoordelijkheid draagt.
Het CDA bijvoorbeeld heeft bij de verkiezingen meer verloren, maar
zich in veel meer colleges weten te handhaven. Ik weet niet precies
hoe we deze feiten moeten waarderen.
Is dat nou slim onderhandelen van het CDA of is dat wat we `oude
politiek' zijn gaan noemen en wat vroeger `zetelkleverij' heette?
Het grote nadeel van dat fenomeen is dat het er dan op lijkt dat
verkiezingen niet zo vreselijk belangrijk zijn.
Wat de verkiezingsuitslag ook is: je krijgt toch weer dezelfde
coalitie terug.
De bereidheid om, als je de verkiezingen verliest ook constructief in
de oppositie te gaan, is wat mij betreft niet per se een verkeerde
eigenschap.
Voor ons als partij is de vermindering van het aantal wethouders.
Hier zit ook een voordeliger kant aan. Door bij verlies niet zo gretig
te zijn op wethouderszetels, brengen wij in de praktijk dat de burger
rechtstreekser dan wellicht vroeger het geval was, invloed heeft op de
samenstelling van Colleges. Het belang van verkiezingen wordt hierdoor
vergoot. Voor de burger heeft het echt zin op te komen bij
verkiezingen. Ook al weet je voor je gevoel dat je er alles aan gedaan
hebt. Dat je het de afgelopen vier jaar zo beroerd nog niet deed: je
buigt voor de kiezer. Je erkent: De kiezer heeft altijd gelijk! Je
neemt daardoor de verantwoordelijkheid voor het resultaat. Dat is een
kwestie van stijl.
Je doet iets met de stem van de kiezer. Je trekt er je conclusies uit.
Ook onze Jozias van Aartsen nam direct zijn verantwoordelijkheid en
erkende letterlijk de soevereiniteit van de kiezer!
Het zijn gebaren in grote stijl die door mensen worden gezien.
Ik denk dat stijl in de politiek belangrijk is: je geeft er mee aan
wie je bent. Zoals eerder gezegd op de partijraad kijk ik met veel
waardering terug op de periode waarin het Hoofdbestuur intensief met
Jozias heeft mogen samenwerken. Een buitengewoon enerverende periode,
waarin zich zaken hebben afgespeeld, die nooit eerder zijn vertoond.
Een Tweedekamerlid dat voor zichzelf begint, een aanslag op hemzelf en
een moord op een filmmaker, die rechtstreeks in verband staat met het
werk van één van onze partijgenoten en een fractie geleid van Jozias.
Voor zijn inhoud moed en kameraadschap op moeilijke momenten spreek ik
namens het Hoofdbestuur grote waardering uit. Jozias: heel erg
bedankt!
Met het vertrek van Jozias van Aartsen als fractievoorzitter is ook de
vice-voorzitter van de fractie teruggetreden. Ook haar is de VVD veel
verschuldigd.
Bibi bedankt!
Dames en heren,
Verkiezingen hebben consequenties en wij hebben helaas veel wethouders
moeten inleveren.
Veel verschillende beelden.
Helaas want wethouders vormen ook een wezenlijk onderdeel van het
kader van onze partij. Maar er is ook goed nieuws te melden van het
`Collegefront'. Op een aantal plaatsen levert de VVD, soms na lange
tijd, weer wethouders. In Haarlem zitten we weer in het College van
BenW. Samen met de SP. Ook in Alkmaar zijn we terug van weg geweest.
En datzelfde geldt voor Heerlen. En ook daar werken we samen met de
SP. Dat belooft wat op termijn.
Nu bereiden wij ons via interne verkiezingen voor op de Tweede
kamerverkiezingen van mei 2007. U heeft er vast van gehoord.
Er is iets te kiezen: verkiezingen hebben consequenties. Deze
lijsttrekkersverkiezing is geen gespeelde en ingestudeerde
performance, maar een echte leiderschapscompetitie en dat boeit en
bindt mensen. Er is iets te kiezen en iedereen ziet dat ook. Wellicht
is het ook zo dat de lijsttrekkerskandidaten ieder voor zich een net
iets ander deel van het electoraat aanspreken en dat we al die mensen
nu in potentie bij ons hebben. De uitdaging is dan straks als de
beslissing gevallen is nog steeds de mensen die een voorkeur hebben
voor Jelleke, Rita of Mark allemaal aan ons te blijven binden. Daar
zullen we met z'n allen voor moeten zorgen en het best gaat dat door
sportiviteit en door stijlvol optreden. Zoals net gezegd: ook door
middel van stijl geef je aan wie je bent. En ik gaf ook al aan dat ik
van stijlvol optreden positieve electorale effecten verwacht. Wat we
nu doen of zeggen, hoe we nu handelen of wat we nu nalaten, daarmee
onderstrepen wij opnieuw de fundamenten voor een veelkleurige en
veelvormige partij, voor een partij die mensen aan zich bindt en geen
mensen van zich vervreemdt.
Een faire strijd binnen de partij ter voorbereiding op de
verkiezingsstrijd buiten. Bij de start van de campagne heb ik de drie
kandidaten er op gewezen dat er ook in dit opzicht een grote
verantwoordelijkheid op hun schouders rust. Nu de strijd om het
lijsttrekkerschap, onmiddellijk na 31 mei dezelfde gezamenlijke
energie en inzet voor een eensgezinde brede volkspartij.
Zij zullen aantonen dat het kan. Dat het besluit van de VVD, de leden
ook een rechtstreekse stem te geven bij de verkiezing van het
lijsttrekkerschap, zal werken. Dat het bij de verkiezingen van maart
en mei 2007 ook bij de kiezers een goed resultaat oplevert.
Daar hoort ook bij dat de leden - want het gaat gewoon om de leden-
van de VVD zo veel mogelijk gaan stemmen. Zo`n 20.000 leden gingen u
voor! 55 % nu al. Dames en heren,
Maak van uw stemrecht gebruik.
Wij gaan soms door dalen. Maar onze ambities blijven groot. Wij hebben
Nederland wat te bieden. Daarom is het goed dat de VVD een sterke club
blijft. Qua leden en kiezers!
Dames en heren,
Mag ik ook nog op een paar andere zaken wijzen. Zoals bekend hebben
zich geen mede-kandidaten voor het lijsttrekkerschap voor de
Eerstekamerverkiezingen aangemeld. Met Uri Rosenthal gaan wij de
Eerstekamerverkiezingen in, volgend voorjaar.
Uri van harte gefeliciteerd!
Dames en heren,
Twee-en-een-half jaar geleden ben ik de boer op gegaan om
partijvoorzitter te worden.
Toen en nu, geloof ik in een VVD als ideeën- en debat partij. In
debatten blijkt welke argumenten hout snijden en welke niet. De
combinatie van inhoud en debat is een middel om mensen te laten weten
dat je met dezelfde vragen worstelt als zij en dat je er openlijk over
spreekt en hardop denkt. En de combinatie van ideeën- en debatpartij
is ook een manier om steeds te testen wie het beste die inhoud kan
uitdragen. Ik sprak er drie jaar geleden ook over dat debatten steeds
opnieuw kleine leiderschapstesten zijn.
Dames en heren,
kijk waar wij de afgelopen weken mee bezig zijn geweest en vanavond
mee bezig gaan. Wij zijn een open partij. Verkiezingen van een
lijstrekker zijn geen strak geregisseerde schijnvertoning of
scherts-operette. Het is nieuw, we moeten er met z'n allen natuurlijk
nog aan wennen, het is spannend, het vergt verantwoordelijk optreden
van een ieder, maar wij liberalen weten al lang dat politiek niet voor
bange mensen is.
Wij hebben vertrouwen in de leden die een succes maken van deze
ledenraadpleging, net zoals wij vertrouwen hebben in de kiezers die
ons straks de gelegenheid zullen geven een succes te maken van dit
land.
De verkiezingsprogramma commissie onder leiding van Ben Verwaaijen, is
volop aan het werk en de Permanente Scoutingscommissie van Pauline
Krikke maakt op dit ogenblik overuren. Het loopt goed met de
aanmelding van kandidaten.
De VVD bevindt zich in de aanloop naar de Staten- en EK, Tweede
Kamerverkiezingen. Er zit tegelijk spirit en spanning in de partij. U
bent hier met zeer velen gekomen. We gaan met zijn allen op weg naar
de verkiezingen van maart en mei 2007, met al onze mensen en ons
programma straks, de VVD zal Wouter Bos en Jan Peter Balkenende nog
eens wat laten zien!
VVD