Nederlands Sociaal Forum

Stop EPA's. Vrijhandel is geen spelletje

In deze door BothEnds, XminY, ICCO, OxfamNovib en SOMO georganiseerde workshop ging het over de Economic Partnership Programma's die de Europese Unie met de zogenaamde AZP landen onderhandelt. In veel landen in het Zuiden, waartoe de 77 landen die AZP worden genoemd vallen, is al veel verzet tegen de EPA's ontstaan. Zo stelden handelsministers uit Kenia zelfs: "Als we een einde aan armoede willen maken, moeten we een einde aan de EPA's maken."
Maar hier in het rijke Noorden leeft de campagne "Stop EPA's" nog niet heel hard. De website www.stopepa.org en workshops als deze moeten daar verandering in brengen.

Sprekers in de workshop waren Harry van Bommel, SP, Peter Custers, XminY, Stefan Verwer, BothEnds en Bertram Zagema, OxfamNovib.

Deze laatste ving aan in een geheel andere rol; hij verwoorde de zes mythes die de Europese Commissie gebruikt om de invoering van de EPA's te bepleiten.

Achtereenvolgens luidden die:
a. EPA's gaan over ontwikkeling,
b. Multilateraal beleid is het stokpaardje van de EU,
c. de AZP landen willen de EPA's,
d. EPA's zijn nodig om aan de regelgeving van de WTO te voldoen,
e. de financiële kosten van de EPA's zijn overkoombaar en
f. EPA's zijn goed voor regionale integratie.

In samenspraak met de andere sprekers werden die zes mythes vervolgens stuk voor stuk doorgeprikt. Om met de ontwikkeling te beginnen; daar zijn EPA's helemaal niet voor nodig. Streker nog, EPA's zullen de onafhankelijke ontwikkeling van landen in het Zuiden juist onmogelijk maken. Verwer: "Zie maar eens hoe de landen in het voormalig Oost Europa al last hebben van hun aanpassing aan onze economieën. En die landen waren al een stuk verder onze richting op ontwikkeld."

De verhouding die we, het rijke Westen, nu hebben met het Zuiden, is al een superscheve. Die kan volgens de sprekers alleen maar schever worden met de invoering van EPA's. EPA's zijn ook helemaal geen voorbeeld van multilateraliteit; het zijn voorbeelden van bilaterale onderhandelingen tussen de EU en de AZP landen. AZP landen wensen de EPA's ook niet; máár de voordelen die de EU hen voorhoudt, ontwikkelingsgelden en een preferentiële toegang tot de EU markt, zijn gemene lokkers. Ook de laatste drie argumenten werden van tafel geveegd; EPA's zijn een gevolg van het mislukken van een aantal onderhandelingsdossiers tijdens WTO toppen en daarmee dus niet voortvloeiend uit de WTO regelgeving. De kosten zullen onhoudbaar blijken te zijn voor de arme landen, en regionale integratie; ook daar dragen de EPA's met hun focus op exportgerichte economieën nu niet bepaald aan bij.

Hoe we dan wel met EPA's om dienen te gaan? Daarover sprak Harry van Bommel. Volgens hem was het al heel wat dat bijna 40 % van de aanwezigen, veel jongeren en in hoge getale opgekomen, wist wat EPA's zijn. Dan kan er ook wat met die kennis gedaan worden, zo zei hij. "Want alhoewel ik tot op zekere hoogte niet tegen vrijhandel ben, ben ik erg tegen handel in primaire levensbehoeften. Dan praten we over toegang tot water, over toegang tot voedsel. Dat mag niet verhandelbaar zijn."
Het motto van onze minister van ontwikkelingssamenwerking, van Ardenne, is volgens van Bommel 'Not aid, but trade', alsof handel alle problemen uit de wereld zou helpen. "We zien alleen al aan de vertrekpositie's van veel landen dat dat niet kan werken. Er is geen level playing field. Dat blijkt wel heel hard als je ziet hoeveel tariefmuren wij in de EU nog hebben, hoeveel subsidie we nog aan onze landbouw uitgeven!" Vandaar dan ook dat van Bommel pleit voor No free trade, but fair trade! Het kopen van de gelijknamige producten is daar een stapje toe, maar verandert de spelregels niet.

En het gaat juist om die spelregels: Als de EPA's worden ingevoerd, zijn landen in het Zuiden per 1 januari 2008 met huid en haar aan de economieën van het Noorden uitgeleverd. "Dat is over twee jaar. Zij zouden dan hun economieën in vier jaar meer moeten hebben opengooien dan wij in Europa in veertig jaar met onze landbouw hebben gedaan. Zo ingrijpend zijn de veranderingen." En die veranderingen worden voor een groot deel in achterkamertjes geregeld, worden buiten de publieke besluitvorming gehouden. Van Bommel: "In de kamer kan ik, samen met collega's van GroenLinks en de PvdA, wel moties indienen, om transparantie vragen, maar we zitten niet bij de feitelijke onderhandelingen die ministers voeren. Die kan daar wel iets geheel anders zeggen dan in de kamer. Kortom, we hebben het maatschappelijk rumoer hard nodig. Ondersteun dus de clubs die de Stop EPA campagne voeren, help mee er voor te zorgen dat handelsovereenkomsten in elk geval eerlijk worden vastgelegd!"

tekst: friso wiersum
foto's: daniel zimmer