Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht
GROEPSAANPAK VERKORT LIGDUUR VAN HEUP- EN KNIEPATIËNTEN
Een geïntegreerd zorgprogramma voor te opereren heup- en kniepatiënten bestaat uit vier componenten: 1. verbeterde opname- en ontslagplanning 2. verbeterde voorlichting aan patiënten 3. de aanwezigheid van een arts die eindverantwoordelijk is voor het programma en 4. een groepsgewijze aanpak. Dit laatste betekent dat patiënten op dezelfde dag hun operatie ondergaan, op dezelfde zaal verblijven en groepsfysiotherapie doen. Daardoor stimuleren zij elkaars genezing en revalidatie. De laatste component draagt het meeste bij aan de verkorting van de ligduur met behoud van een grote tevredenheid van patiënten en professionals. Deze uitkomst leveren de orthopedische programma's op die eerst als proef en nu als routine draaien op het Antonius Ziekenhuis Nieuwegein en bij het UMC Utrecht. De conclusie was mogelijk omdat het programma op het UMC Utrecht component voor component werd ingevoerd onder leiding van toenmalig Julius onderzoeker dr. Barbara van der Linden. Een significante ligduurverkorting trad pas op nadat de groepsaanpak was geïntroduceerd. Over de resultaten van dit onderzoek heeft het UMC Utrecht op donderdag 18 mei een persbericht verspreid. Aanstaande woensdag bieden UMC Utrecht hoogleraar orthopedie Ab Verbout, orthopedisch onderzoeker Ria Matthijsen en ondergetekende een dikke ordner aan ZonMw directeur drs. Henk Smid aan. Daarin staan alle componenten van het programma , alle gebruikte vragenlijsten, de onderzoeksopzet en de resultaten van de studie tot in de details beschreven. ZonMw heeft de ontwikkeling van het programma en de evaluatie daarvan mogelijk gemaakt. Vanaf 10 juni staat alle informatie in die ordner op de website
ZEELAND SCREENT OUDERS OP PROBLEMEN MET OPVOEDEN
Onder toeziend oog van een TV camera van de Omroep Zeeland stelde een Consultatiebureau (CB) verpleegkundige op 15 mei enkele vragen aan de ouders van de eerste van 1000 achttien maanden oude Zeeuwse zuigelingen. De vragen stonden geformuleerd in twee lijsten die nog niet gevalideerd zijn. De eerste is de zogeheten VOBOZ (Vragenlijst naar Ondersteunings Behoeften bij Opvoeden van Zuigelingen) van prof. Jo Hermanns. De tweede lijst is de KIPPPI ofwel Kort Instrument voor de Psychologische en Pedagogische Probleem Inventarisatie van dr. N.P.J.Kousemaker. Het onderzoek moet opleveren wat de beste mix is van vragen uit beide lijsten die elkar gedeeltelijk overlappen. In de weken voorafgaande aan 15 mei vond een bij wijze van spreken militaire logistieke organisatie plaats om alle CB verpleegkundigen bijtijds te trainen in het afnemen van de vragen en alle CB bureaus te vorozien van voldoende formulieren. Dat was een grote worsteling maar de Zeeuwen kwamen die te boven dankzij de grote samenwerking tussen zorgmanagers van de drie thuiszorgorganisaties, alle CB verpleegkundigen en het bureau van de samenwerkende Zeeuwse gemeenten en de Julius onderzoekers drs. Ingrid Staal, verpleegkundige en dr. Henk van Stel. De bedoeling is dat na deze validering uitgetest wordt waar de lijst het beste afgenomen kan worden: tijdens ene huisbezoek, tijdens een bezoek aan het CB bureau of als schriftelijk toegezonden enquete. Ook wordt dan bekeken of de opgespoorde problemen met succes worden opgevolgd door middel van vroegtijdige interventies. Op doderdag 23 november vindt in Middelburg een symposium plaats waar de eerste resultaten van de valideringsstudie worden gepresenteerd. Dat gebeurt nogmaals op 14 december op het congres Innovaties in de jeugd(gezondheids)zorg sinds het inventgroeprapport dat het Julius Centrum organiseert in De Uithof. Wil je nu al meer weten over het onderzoek? Neem dan contact op met de genoemde onderzoekers op
AMSTERDAM OPENT OUDER- EN KINDCENTRUM VOLGENS FORMULE VAN INVENTGROEP
Wat Jo Hermanns, Ferko Ory en jij in het Inventrgroeprapport opschreven, hebben wij hier in Amsterdam Osdorp in praktijk gebracht. Trots leidden jeugdarts en projectleider Annemiek van Woudenberg en haar collega's ondergetekende rond in het Ouder- en kenniscentrum (OKC) Osdorp dat gebouwd is tegen een zogeheten brede school, waar kinderen van acht tot zes terecht kunnen. De rondleiding vond plaats op maandag 15 mei, even voordat wethouder Aboutaleb het complex opende. Het OKC heeft een lage drempel: ze lopen zo uit de school binnen bij de CB verpleegkundige. De leerkrachten verwijzen kinderen met opgroei problemen en ouders met opvoedproblemen makkelijker. De artsen en verplegkundigen hebben een gezicht. Binnen het OKC werken vroedvrouwen, kraamzorg, GGD, gezondheidscentra, het Bureau jeugdzorg, welzijnsorganisatie Impuls en het Stadsdeel Osdorp samen. Al die samenwerking gaat niet van leien dakje. zo is het bijvoorbeeld nog niet mogelijk om screening van meisjes op risico van besnijdenis in latere levensjaren onder te brengen bij kraamzorg en vroedvrouwen. Die screening moet en zal blijven bij de consultatiebureaus, ook al is het logischer en goedkoper om die bij de allereerste levensfase uit te voeren. Op 21 juni vindt in de Meervaart een congres plaats over de ontwikkeling van OKC's en elders. Ondergetekende houdt dan een voordracht over economische voor- en nadelen en de aansturing van de OKC's. Wilje meer weten over de Amsterdamse OKC's en het congres? Neem dan contact op met Annemiek van Woudenberg op avwoudenberg@ggd.amsterdam.nl.
(Toevoeging 28/5/2006): Je kunt ook contact opnemen met haar college jeugdarts Anneke Kesler op akesler@ggd.amsterdam.nl
ALLOCHTONE ZORGCONSULENT TOEGEJUICHT IN ROTTERDAM
Als huisartsen eenmaal over een allochtone zorgconsulent beschikken willen zij die niet meer kwijt. Die conclusie komt naar voren uit vragenlijstonderzoek onder vele huisartsen in achterstandswijken van Nederlandse steden. Deze conclusie herhaalden twee Roterdamse huisartsen in een panelgesprek dat plaatsvond op woensdag 17 mei in een prachtige zaal aan de Rotterdamse Coolsingel. Het boeiende gesprek vond plaats onder leiding van journaliste Samira Abbos. Met dat gesprek startte de viering van tien jaar zorgconsulenten in Rotterdam. Aan de happening namen zo'n 200 personen deel, waaronder vele huisartsen en andere eerstelijners. Caroline pater en haar medewerkers bij de GGD Rotterdam e.o. hadden het feest georganiseerd. De viering eindigde met het samen luidkeels toezingen van de elf glunderende zorgconsulenten onder leiding van een entertainend duo. Tussen panelgesprek en samenzang hield ondergetekende een voordracht over de toekomst van de allochtone zorgconsulent in een gemoderniseerde eerstelijn. Daarover gaat het volgende bericht.
HUISARTSEN KRIJGEN TE VEEL VERSCHILLENDE HULPVERLENERS OM ZICH HEEN
Als het meezit heeft een huisarts in een achterstandswijk vele ondersteunende hulpverleners om zich heen: een zorgconsulent, een Praktijkondersteunener, een doktersassistente, een COPD verpleegkundige, een een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, een preventiemedewerker en een maatschappelijk werker. Verder is de wijkverpleegkundige aan het terugkomen uit de anonieme organisaties van de tegenwoordige thuiszorg. Nieuwe ondersteunende beroepen zijn in aantocht: de Nurse practitioner en de Physician's Assistant. Vaak zijn de ondersteuners parttimers, wat ertoe leidt dat een huisarts werkt met bijvoorbeeld twee doktersassistentes. Natuurlijk is het prima dat er tegenwoordig zo veel ondersteuners beschikbaar zijn. En zeker de zorgconsulent moet blijven. Maar wellicht is het mogelijk om verschillende functies in één persoon te verenigen. Dan is de allochtone zorgconsulent ook praktijkondersteuner en werkt zij geen 35% maar 80%. Een voordracht met deze boodschap hield ondergetekende tijdens de hierboven genoemde viering van tien jaar zorgconsulenten in Rotterdam. Een van de zorgconsulenten, met per huisarts een kleine aanstelling, ondersteunde mijn pleidooi. Zij moet steeds tussen de middag in de tram haar boterham opeten, reizende van de ene naar de andere praktijk. In mijn vorodracht heb ik bestaande rapporten en artikelen over zorgconsulenten betrokken. Ik dank de medewerkers van het NIGZ en ZonMw voor hun hulp aan mij bij het vinden van die literatuur. De PPP's van mijn voordracht tref je vanaf 10 juni aan op de website
SIEMENS VOLGT HARTFALENPATIËNTEN OP AFSTAND MET INNOVATIEF ANTWOORDAPPARAAT
In de Amerikaanse plaats West Chester bellen patiënten met hartfalen naar de hartfalen poli van hun ziekenhuis. Zij krijgen dan een intelligent antwoordapparaat aan de lijn dat werkt met interactive voice response. Dat apparaat stelt aan de patiënten vragen op drie domeinen: 1. over hun gewicht 2. over hun kwaliteit van leven en 3. over alarmerende symptomen van hun aandoening bijvoorbeeld vochtophoping in de enkels. Afhankelijk van het antwoord op vraag a stelt het apparaat vervolgvraag b. Afhankelijk van de antwoorden geeft het apparaat advies of verbindt door naar een verpleegkundige of een arts. Electronica concern Siemens heeft het apparaat ontwikkeld onder de naam Soarian Disease Management. Directeur en verpleegkundige Sandra Garrison van het Chronic Heart Failure Initiative van Chester County Hospital en Siemens ontwikkelaar Alan Barbell presenteerden hun vorm van telemonitoring tijdens een lezing op het Disease management Colloquium in Philadelphia dat plaats vond van 10 - 12 mei ( zie ook de vorige Nieuwsbrief 214). Hun voordracht heet Taking Disease Management Beyond Hospital Walls en is te downloaden van
SCREENING OP GLAUCOOM VIA HET INTERNET KAN BIJ PATIËNT THUIS OF BIJ HUISARTS
Het controleren van patiënten op glaucoom vindt plaats bij een opticiën of een oogarts. De Amerikaanse onderzoeker Sean Ianchulev heeft een methode ontwikkeld waarmee dit voortaan kan via een oogheelkundige website. Bij deze zogeheten virtuele perimetrie stelt de website aan de patiënt enkele vragen en moet de patiënt enkele oefeningen doen en de scores daarbij intoetsen. Een oogarts of oogverpleegkundige leest de gegeven antwoorden af, daarbij ondersteund door intelligente software. Binnen zeer korte tijd en vaak online krijgt de patiënt bericht over de diagnose en een behandeladvies. De online perimetrie is even valide en betrouwbaar als de care as usual, aldus Ianchulev tijdens zijn voordracht op het Disease Management Colloquium dat van 10 - 12 mei plaats vond in Philadelphia. De kosten voor de screening thuis (of in de praktijk van de huisarts voor patiënten zonder internet verbinding of zonder handigheid om website te bedienen) bedragen 10 - 15 dollar. Ianchulevs voordracht tref je aan op
RESPIJTZORG STAAT OP 20 JUNI CENTRAAL IN BUSSUM
Respijtzorg biedt mantelzorg de gelegenheid ofwel respijt om de ondersteuning van hun huisgenoot even te onderbreken. Omdat een vrijwilliger dan invalt op een middag. Of omdat een verpleeghuis een vakantie opname realiseert als de mantelzorgers zelf even bijkomen. Soms is die respijtzorg spoedzorg, bijvoorbeeld als de mantelzorger oplotseling uitvalt. Soms is die zorg planbaar: bij dat voorbeeld over die vakantie is dat het geval. Die respijtzorg is niet eenvoudig te organiseren, omdat samenwerking moet plaats vinden tussen mantelzorgers, vrijwilligersorganisaties, het CIZ, thuiszorgorganisatie en verpleeghuis. Om respijtzorg te bevorderen organiseren Mezzo en EIZ op dinsdag 20 juni, 1000 - 1630 uur de conferentie Werk maken van respijtzorg. Mezzo is de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg. Het EIZ is het Expertisecentrum Informele Zorg. Tijdens de conferentie spreken de volgende personen: VVD Kamerlid Anouschka van Miltenburg, CIZ directeur Arjan Vermeulen, AGIS zorginkoper Jeroen Crasborn en WMO invoerder voor de Gemeente Den Haag Frans Breusers. Wil je meer weten over deze dag? Wil jij je aanmelden? Surf naar
INTERESSANTE NIEUWE BOEKEN ONTVANGEN OVER PUBLIC HEALTH ONDERZOEK
Berger ML, Health Care Cost, Quality and Outcomes, ISPOR Books of terms. ISBN 0 9743289 (2006) te bestellen via
Coomb JG, The rise and Fall of HMOs, An American Health Revolution, ISBN 029920240 2, University of Wisconsin Press (2005) Dit boek van een medisch historicus beschrijft als case study de opkomst en neergang van de Marchfield Clinic. Deze non profit HMO runt zorgprgramma's in een plattelandsgebied. Zij verwerft daardoor in dat gebied een monopolie positie. Zorgverzekeraar Blue Cross valt haar hierop aan en schakelt de anti kartel politie in. Tot aan de Hoge Raad wordt geprocedeerd. De Marchfield Clinic wint. De opperrechter zegt: if an entire county has only twelve physicians, one can hardly expect to want them to set up in competition with each other (p 181). Dit boek is een must voor iederen die in Nederland een HMO wil opzetten. Want het concept HMO is aantrekkelijk maar de Amerikaanse praktijk blijkt weerbarstig.
STAGEPLAATS AANGEBODEN BIJ ONDERZOEK OVER ACUTE ZORG
Sinds een aantal jaren wordt door het Julius Centrum één keer per jaar gedurende één week alle zorgvragen en aanbod van acute zorg in de provincie Utrecht gemeten, tijdens de zogenaamde AGIS Meetweek. De acute zorg die door de huisarts overdag uitgevoerd wordt ontbreekt nog binnen het Meetweek-onderzoek. In januari 2006 is er een pilot uitgevoerd binnen twee huisartspraktijken in Utrecht om de acute zorg die huisarts overdag leveren, in kaart te brengen. Om meer inzicht te verkrijgen in de acute huisartsenzorg overdag, moeten nadere analyses en literatuuronderzoek verricht worden. Voor deze boeiende deelstudie zoeken wij een stagiair, die onmiddellijk of in de zomer kan beginnen. We denken aan een zesdejaars geneeskunde student of een zorgwetenschapper uit bijvoorbeeld Maastricht. Onderzoeker drs. Melanie Meier geeft jou graag nadere informatie over dit onderzoek. Zij is bereikbaar via
ADVERTENTIE : NSPOH ZOEKT OPLEIDER EN COÖRDINATOR
De netherlands School of Public and Occupational health zoekt een opleider/adviseur public health en een senior projectcoördinator internationale projecten. De opleider/adviseur public health is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en uitvoeren van post-academisch onderwijs voor zowel de beroepsopleiding arts maatschappij & gezondheid als de master of public health. Ook adviseert hij/zij klanten (werkgevers en deelnemers) over opleiden en leren. De senior projectmanager internationale projecten is verantwoordelijk voor acquisitie, ontwikkeling, organisatie en uitvoering van internationale projecten/programma's op het terrein van de public health. In beide functies weet jij in te spelen op marktvragen en -ontwikkelingen. Beide functies zijn voor 28 tot 36 uur. Ben je geïnteresseerd? Op de website van de NSPOH (
VERANTWOORDING
Wil je meer weten of een activiteit bijwonen naar aanleiding van dit bericht, neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar Guus.Schrijvers@wxs.nl
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite http://www.integratedcare.nl/
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel 030 250 9359