Den Haag, 23 mei 2006
Bijdrage van het lid Depla(PvdA) aan het Algemeen Overleg met de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
over woningcorporaties: fusies, salarissen van directeuren en prestaties:
Voorzitter, de PvdA hecht veel waarde aan de prestaties van corporaties. Goed presterende corporaties zorgen voor huisvesting voor mensen die zich om verschillende reden op de vrije markt niet kunnen redden. Corporaties zorgen ook voor leefbare buurten en hun bewoners en ze dragen hun steentje bij aan de ongedeelde stad en regio.
Helaas worden er ook op een groot aantal plekken onvoldoende resultaat geboekt. Door de prestaties op sectorniveau te bespreken kunnen we niet de vinger op de zere plek leggen. Corporaties die niet presteren kunnen zich verstoppen en corporaties die excelleren worden niet in het zonnetje gezet.
Ondanks deze beperking wil ik een aantal opmerkingen maken.
Limburgse corporatie mag in buitenland bouwen van de rechter
Het vermogen van de corporaties is maatschappelijk gebonden eigendom. Dit geld mag alleen maar ingezet worden voor het realiseren van de publieke missie van corporaties. Dus geen geld van corporaties steken in sociale woningbouw in Parijs of een Italiaanse voetbalclub in nood. Corporatiedirecteuren mogen er niet met de kas van door gaan!
De zaak is nog onder de rechter. Maar als ik het vonnis lezend, goed heb begrepen, lijkt het de PvdA niet onverstandig om los van een hoger beroep, het BBSH zo aan te passen dat een absoluut verbod op investeringen in het buitenland vervangen wordt door een verbod op buitenlandse investeringen, tenzij het een bijdrage levert aan de realisering van de volkshuisvestelijke opgave van een corporatie. Graag uw mening. Tevens kan ik uit het vonnis opmaken dat er meerdere pogingen zijn gedaan om er onderling uit te komen. Waarom is dat niet gelukt. Waarom bent u niet akkoord gegaan met een experiment? Het kloppen de signalen dat deze zaak ambtelijk is afgehandeld ipv door de landsadvocaat? Kortom heeft u de zaak serieus genoeg genomen.
Hoge salarissen aanpakken
Voorzitter de hoge directiesalarissen zijn de leden van de PvdA een doorn in het oog. De Minister heeft ons na vele jaren praten op 28 september 2005 drie dingen beloofd.
* U zou de topsalarissen van de afzonderlijke corporaties in beeld brengen.
* Indien er ondanks de openheid en transparantie nog steeds sprake zou zijn van verdere stijging van de salarissen aan de top van corporaties zou U de desbetreffende corporaties om een verklaring vragen.
* Die verklaring zou dan de basis zijn voor gesprek. En afhankelijk daarvan zou u eventuele stappen zetten.
Dit zou u voor eind 2005 af hebben. Het is nu mei 2006. Stap 1 en stap 2 zijn gezet. Welke conclusies trekt de PvdA?
1. Het is zorgelijk dat een groot aantal corporatiedirecteuren en interne toezichthouders de wet op de openbaarheid van hun salarissen niet kennen of aan hun laars lappen.
2. Ondanks dat we nog maar krap de helft van de salarissen kennen, moeten we concluderen dat teveel directeuren meer verdienen als de Minister President. Niet alleen directeuren van grote corporaties worden te rijkelijk beloond. Ook directeuren van een aantal kleine corporaties laten zichzelf rijkelijk laten belonen. Met als triest hoogtepunt de stichting Eelder Woningbouw. Nog geen 1000 woningen worden gemanaged door twee directeuren die samen ruim 2 ton naar huis meenemen.
3.De PvdA vindt het een goede zaak dat de Minister nu eindelijk in actie is gekomen U past het BBSH zo aan dat alle directiesalarissen gemeld moeten worden. Maar waarom pakken we niet gewoon door en maken ze allemaal openbaar.
Openbaarheid maakt het mogelijk om niet iedereen over één kam te scheren maar gericht die corporaties aan te pakken die over de schreef gaan. En wordt duidelijk welke corporaties geen enkele blaam treffen.4. We zijn echter zeer benieuwd welke stappen u gaat zetten als de 19 door u geselecteerde topverdieners na hun uitleg de salarissen niet gaan matigen. Want daar blijft u in uw brief nog erg vaag over. Volgens de PvdA biedt het BBSH de mogelijkheid om in te grijpen: corporaties moeten sober en doelmatig moeten opereren. Veel corporatiedirecteuren houden zich niet aan de eigen gedragscodes en weigeren de salarissen te matigen. Het is tijd de minister nu ook de derde stap zet en er echt ingegrepen wordt.
Bedrijfslasten moeten omlaag
De bedrijfslasten van de corporaties nemen al jaren meer dan met inflatie toe. Niet zo gek. Corporaties worden nog door de tucht van de markt en noch door de tucht van de overheid tot efficiency aangezet. Het is dan ook niet zo gek dat de beheerslasten als maar sterker stijgen dan de inflatie. In het bedrijfsleven is het juist normaal dat de overhead daalt ipv stijgt. In corporatieland lijken we het de normaalste zaak van de wereld te vinden dat de kosten blijven stijgen. Helaas is het uitgebreide onderzoek van het CFV nog niet naar de Kamer gestuurd. We moeten dus nog gissen naar de oorzaken. Natuurlijk hebben corporaties die veel aan leefbaarheid doen (huismeesters etc) hogere beheerslasten. Maar de hoge beheerslasten lijken hierdoor niet verklaard te worden. Opvallend is dat sinds de commotie vorig jaar over de stijgende beheerslasten deze voor het eerst sinds jaren zijn gedaald. Het lijkt erop dat door de commotie corporaties er meer op zijn gaan letten. Alhoewel het ik geen goed teken vindt dat een van de grootste genodigde boten tijdens de laatste Sail van een corporatie was.
De PvdA vindt het noodzakelijk dat het CFV niet alleen moet kijken of de financiële continuïteit gewaarborgd is maar ook toezicht houden op efficiency . Ook vinden we dat CFV het gedragstoezicht (integriteit etc) voor haar rekening zou moeten nemen. Een aanvullende reden hiervoor is de toename van het aantal BV s. Het zijn nl de meest risicovolle activiteiten die via dochters gaan (projectontwikkeling). Graag uw reactie. Kunt u ons het onderzoek dat AFM ooit gedaan heeft over toezicht aan ons toesturen.
fusies corporaties: stop de schaalvergroting boven de 10.000 woningen
Een goede voetballer bij de Utrechtse club Elinkwijk gaat naar FC Utrecht. En als hij erg goed is gaat hij twee seizoenen daarna naar PSV en vervolgens naar Barcelona. Corporatiedirecteuren doen dat anders. Als ze uitgekeken zijn om hun kleinere corporatie gaan ze geen andere baan zoeken. Nee dan gaan ze van Elinkwijk proberen AC-Milan te maken. Kosten nog moeite worden gespaard.
In de gezondheidszorg en het onderwijs zijn we achteraf gezien zeer ongelukkig met de te ver doorgeschoten schaalvergroting. In de corporatiesector is het niet veel anders. Het onderzoek dat naar de Kamer is gestuurd heeft de PvdA-fractie dan ook totaal niet overtuigd. De belangrijkste conclusies zijn gebaseerd op een aantal interviews zonder vergelijking met niet gefuseerde corporaties. Waarom ben ik kritisch over fusies boven de 10.000 woningen:
a. bij elke fusie is de directie de eerste jaren vooral met de eigen organisatie bezig in plaats van met de buurten en hun bewoners. Dat is niet altijd een tijdelijk probleem: sommige corporaties fuseren bijna continu.
b. Zelfs uit de kengetallen van Aedes blijkt dat de beheerslasten van corporaties boven de 10.000 woningen hoger zijn.
c. Onder andere uit mijn eigen enquête onder 147 huurderverenigingen blijkt dat de afstand tussen huurders en corporaties bij de bovenregionale corporaties afneemt. Hetzelfde geldt voor de service.
d. Schaalvergroting leidt tot een beperkt aantal corporaties in een gemeente. Dus minder keuzevrijheid voor bewoners en gemeenten. Gelukkig is er de NMA nog die meer oog heeft voor de belangen van de consumenten dan de Minister voor de huurders lijkt te hebben
e. Voor vernieuwing heb je helemaal geen grote corporaties nodig. Wanneer je de grote vernieuwingen de laatste jaren in de sector bekijkt, zie je dat die vooral bij kleinere organisaties vandaan komen. Het te woon-concept, het aanbod model en het inmiddels landelijk aanvaarde KWH-label zijn allen door kleine corporaties ontwikkeld.
f. Enige reden voor fusie is matching. Maar om de investeringskracht toe te laten nemen zijn bij fusies van grote omvang ook efficiëntere oplossingen denkbaar.
De minister moet fusies corporaties goedkeuren. Wat betreft de PvdA moet u bij fusies van meer dan 10.000 woningen het nee-tenzij -principe toepassen. Graag uw reactie.
bouwproductie en motie Bos en motie Depla/Bochove (bestrijding segregatie)
De bouwproductie van corporaties is in 2004 toegenomen. Maar helaas neemt het relatieve aandeel sociale woningen in de randgemeente in ieder geval tot 2010 af. Het resultaat is minder keuzevrijheid en meer segregatie. U veronderstelt ten onrechte dat de motie Bos om meer betaalbare woningen in randgemeente te bouwen afdoende is uitgevoerd. Deze cijfers geven nogmaals aan dat de uitvoering van de motie Depla/Bochove waarin wordt gevraagd om instrumenten uit te werken om gemeenten die onvoldoende betaalbare woningen bouwen aan te kunnen pakken, snel ter hand moet worden genomen. Wanneer stuurt u dit voorstel naar de Kamer.
Overige
* Grondposities.
* Er zijn corporaties bezig op veel plekken grond te kopen om zo een machtspositie op te bouwen in andere regio s. Omdat de corporaties geld zat hebben worden hier bakken met geld in gestoken om zo grondposities voor de neus van andere corporaties of ontwikkelaars weg te slepen. Graag uw opvatting hierover.
* Wij willen geen landelijke sloopdoelstellingen. Minister beoordeelt nog steeds de prestatie van corporaties op basis van sloop, nieuwbouw en verkoop. Wij willen dat meer slopen niet tot hogere ranking leidt. Voorbeeld in Haarlem waar corporaties zeggen dat het nieuwe collegeprogramma in strijd is met sloopafspraken met de Minister. Wanneer stopt u met die ranking op basis van sloopprestaties.
* Toename van aantal huisuitzettingen
* Het aantal huisuitzetting neemt fors toe. In Rotterdam en Tilburg krijg ik signalen van een forse toename. Hoe verklaart de minister dit. Ligt het aan de corporaties of aan de algemene koopkrachtontwikkeling? En waarom de positieve verhalen over de implementatie van de Ladder van Verdaas omzetten in concrete doelstellingen: in 2 jaar een halvering van het aantal huisuitzettingen?
* afname van het aantal gemeenten waar prestatieafspraken worden gemaakt.
Met vriendelijke groet,
Chantal Linnemann
Secretaresse Voorlichting
Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid
Plein 2
K 104
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Tel: 070 318 2694
Fax: 070 318 2800
c.linnemann@tweedekamer.nl
Partij van de Arbeid