Persbericht 24 mei, 2006.
Deels onder embargo tot 31 mei, 19.00 uur
Persuitnodiging: persconferentie 29 mei 2006 Universiteit Utrecht
Nederlanders in Nature
Spectaculaire resultaten over vroegere klimaatsveranderingen op de Noordpool
In de editie van 1 juni publiceert Nature drie artikelen over resultaten van het onderzoek gebaseerd op de Arctic Coring Expedition (ACEX). Deze expeditie zette in 2004 de eerste sediment boring in de Noordelijke IJszee. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht en het NIOZ spelen een hoofdrol in dit onderzoek. Maandag 29 mei spreken Henk Brinkhuis (UU), Appy Sluijs (UU) en Jaap Sinninghe Damsté (NIOZ, UU) over hun publicaties in Nature.
NWO financierde de Nederlandse inbreng aan de ACEX expeditie. De persconferentie zal plaatsvinden op maandag 29 mei van 14.00 - 16.00 uur aan de Universiteit Utrecht, Gebouw Aardwetenschappen, Boedapestlaan 4, zaal Z.220. Graag van te voren aanmelden op meerm@nwo.nl.
Henk Brinkhuis en Appy Sluijs zijn elk hoofdauteur van een artikel. Ook de cover van Nature is gewijd aan het onderzoek van ACEX.
De Noordelijke IJszee was 50 miljoen jaar geleden een warm zoetwatermeer gevuld met dikke matten van zoetwatervarens. En 5 miljoen jaar daarvoor heersten er ijsvrije, subtropische condities met temperaturen rond 24oC. De oudste aanwijzingen voor zee-ijs dateren rond 45 miljoen jaar geleden. De onderzoekers concluderen dat de huidige klimaatmodellen niet in staat zijn een realistisch beeld te geven van de hoge temperaturen in de broeikaswereld van 55 miljoen jaar geleden. De klimaat¬mechanismen van deze broeikaswereld kunnen de modellen niet reproduceren. Dit is van belang voor begrip van de huidige opwarmingstrend.
ACEX wilde antwoorden vinden op vragen als wanneer er voor het eerst pakijs werd gevormd en welke invloed het vroegere, overwegend warme klimaat had op het Arctische milieu en globale oceaanstromingen. 55 miljoen jaar geleden was een van de warmste perioden uit de geschiedenis van de aarde. Nu blijkt dat tijdens deze periode, waarin mondiaal de temperatuur met zo'n 5 graden steeg vanwege een versterkt broeikaseffect, tropische algensoorten naar de Arctische Oceaan migreerden. Met de op het NIOZ ontwikkelde 'paleothermometer' kon worden vastgesteld dat de temperatuur van het oppervlaktewater in de Arctische Ocean steeg van 18 naar 24oC.
Uit het massaal voorkomen van resten van zoetwatervarens in de door ACEX opgeboorde sedimentkernen blijkt dat rond 49 miljoen jaar geleden de oppervlaktewateren van de Arctische Oceaan volledig zoet waren; het grootste meer ooit. Waarschijnlijk werd dit veroorzaakt door een sterk verminderde uitwisseling van water tussen de Arctische en aangrenzende oceanen.
---
Noot voor de redactie,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek