Universiteit Twente

Nieuwe bouwsteen voor ultrasnelle supergeleidende elektronica

Onderzoekers van de Universiteit Twente en de Technische Universiteit Ilmenau (Duitsland) hebben een nieuwe elektronische schakeling gemaakt, die een belangrijke bouwsteen kan vormen voor ultrasnelle supergeleidende elektronica. Een artikel hierover verschijnt op 9 juni in het gerenommeerde tijdschrift Science.

Met supergeleidende elektronica zijn hele hoge schakelsnelheden haalbaar, die in principe dataverwerking met enkele honderden Gigahertz mogelijk maken. De schakeling die de Twentse en Duitse onderzoekers hebben gemaakt is een Flip-Flop: een schakelelement met een intern geheugen.

In deze structuur wordt de informatie opgeslagen in de vorm van de richting van een magneetveld, dat spontaan wordt gevormd in ringvormige verbindingen tussen de hoge temperatuur supergeleider YBa Cu O en de klassieke supergeleider Nb. Deze magneetvelden, ter grootte van zogeheten `halve flux-quanta', ontstaan door de elementaire verschillen tussen deze twee supergeleidende materialen.

In eerdere publicaties in Nature (2003) en Nature Physics (2006) werden fundamentele aspecten van dit effect reeds door onderzoekers van de Universiteit Twente beschreven. Nu zijn de ringetjes ingebouwd in elektronische schakelingen, en kan de oriëntatie van de halve flux-quanta gecontroleerd worden omgeklapt bij elke elektronische puls die aan de ingang van de schakeling wordt aangeboden. De toestand van de Flip-Flop kan worden uitgelezen door een supergeleidende magneetveldsensor (SQUID) in de schakeling te integreren. Tevens kan de Flip-Flop zelf weer een puls afgeven naar een volgend elektronisch element, waardoor het mogelijk wordt complexe circuits te realiseren.

Een interessant aspect van de supergeleidende elektronica, die werkt volgens de principes van de `Rapid Single Flux Quantum'- architectuur, is de mogelijkheid van hele hoge schakelsnelheden. Daarmee moet in principe dataverwerking met enkele honderden Gigahertz mogelijk zijn. In deze architectuur was het tot nu toe nodig om voor elk geheugenelement apart een nauwkeurig bepaalde elektrische stroom aan te leggen, teneinde de twee toestanden (`0' en `1') te realiseren.

De nieuwe schakeling heeft deze tweevoudige toestand van zichzelf en dus is de extra aangelegde stroom niet nodig. Daarnaast laat het gebruik van deze schakelingen een veel grotere tolerantie toe in allerlei ontwerpparameters dan de klassieke technologie. Het vervolg op het huidige onderzoek zal zich vooral richten op de hoogfrequente eigenschappen van deze schakelingen en op de realisatie van complexere structuren. Het onderzoek aan de Universiteit Twente is mede gefinancierd door NWO (vidi-subsidie voor professor Hans Hilgenkamp), stichting FOM, het NanoNed-programma en de European Science Foundation (ESF).

De redactie van Science heeft een voorpublicatie van het artikel geplaatst op de Science Express website: http://www.sciencexpress.org. Naar aanleiding daarvan is er ook een bericht verschenen in `The New Scientist':
http://www.newscientisttech.com/article/dn9029-superconducting-memory- flipflops-in-an-instant.html.

Noot voor de pers:

Het onderzoek beschreven in het artikel 'Flip-Flopping Fractional Flux Quanta', is uitgevoerd door Th. Ortlepp(1), Ariando(2), O. Mielke^(1), C.J.M. Verwijs(2), K. Foo(2), H. Rogalla^(2), F.H. Uhlmann(1) en H. Hilgenkamp(2). De auteurs aangeduid met (1) zijn werkzaam aan de Technische Universiteit van Ilmenau, in Duitsland, en de auteurs aangeduid met (2) bij de Faculteit Technische Natuurwetenschappen en het MESA+ Instituut voor Nanotechnologie van de Universiteit Twente.

Nadere informatie: prof.dr. Hans Hilgenkamp, leerstoel Condensed Matter Physics & Devices (vakgroep Lage Temperaturen, faculteit TNW Universiteit Twente), tel. 053 489 2806 of 053 489 3841, h.hilgenkamp@utwente.nl

Illustratie:

Figuur: Foto van een elektronische schakeling gebaseerd op een combinatie van de hoge temperatuur supergeleider YBa Cu O (YBCO) en de klassieke supergeleider niobium (Nb).

Top
Laatst gewijzigd op 07-06-2006 12:26:04 door Webmaster