Ministerie van Buitenlandse Zaken

Graag willen wij u hierbij informeren over de wijze waarop het ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van de begroting 2007 invulling wil geven aan de motie-Douma c.s. van 31 maart 2005 (TK 29 949, nr. 11).

Daartoe bieden wij U hierbij de zg. comply or explain brief aan, conform de toezegging door de minister van Financiën in zijn brief van 18 april jl. (TK 29 949, nr. 40). Deze comply or explain brief is opgesteld in nauw overleg met het ministerie van Financiën.

Kort samengevat zijn in de begroting 2007 voor alle operationele doelstellingen de beoogde maatschappelijke effecten (outcome) en/of de prestaties (output) concreet benoemd. In alle gevallen zijn deze beoogde effecten en/of prestaties voorzien van indicatoren aan de hand waarvan realisatie kan worden gemeten of getoetst. In een beperkt aantal gevallen zijn deze indicatoren, met name op het politieke terrein, echter uitsluitend kwalitatief van aard, omdat de effectiviteit van het buitenlandbeleid vaak niet te meten is met behulp van kwantitatieve indicatoren. Bovendien is het behalen van de geformuleerde doelstellingen niet alleen afhankelijk van de Nederlandse inzet, maar ook van de inbreng van partners en andere partijen, bijvoorbeeld als het gaat om de uitkomst van onderhandelingen met andere landen of organisaties, dan wel de uitkomst van een gezamenlijk opgezet en gefinancierd programma.

De begroting 2007 bestaat, evenals voorgaande jaren, uit acht beleidsartikelen. Elk beleidsartikel heeft een algemene beleidsdoelstelling en een aantal operationele doelstellingen. De in totaal 36 operationele doelstellingen vormen de meer concrete doorvertaling van de algemene beleidsdoelstellingen en worden daarom, waar zinvol en relevant, nader uitgewerkt door het benoemen van concrete (maatschappelijke) effecten en prestaties met daaraan gekoppelde effect- c.q. prestatie-indicatoren.

Voor 12 van de 36 operationele doelstellingen achten wij het niet zinvol of haalbaar genoemde indicatoren te kwantificeren. Dit wordt hieronder toegelicht.

|operatione|1.1 Een goed functionerende internationale          |
|le        |rechtsorde;                                         |
|doelstelli|1.3 Goed functionerende internationale juridische   |
|ngen      |instellingen in Den Haag (juridische hoofdstad);    |
|          |2.1 Goede internationale samenwerking ter           |
|          |bevordering van de nationale en                     |
|          |bondgenootschappelijke veiligheid;                  |
|          |2.2 Bestrijding en terugdringing van het            |
|          |internationale terrorisme;                          |
|          |3.1 Een democratische, slagvaardige en transparante |
|          |Europese Unie die haar burgers vrijheid, recht,     |
|          |veiligheid, welvaart en duurzame economische groei  |
|          |biedt;                                              |
|          |3.2. Een effectief, efficiënt en coherent optreden  |
|          |van de Unie ten opzichte van derde landen of        |
|          |regio's;                                            |
|          |3.3. Een effectief, efficiënt en coherent optreden  |
|          |van de EU ten opzichte van ontwikkelingslanden of   |
|          |-regio's;                                           |
|          |3.4. Versterkte Nederlandse positie in de Unie van  |
|          |25;                                                 |
|          |3.5. Een hechtere Europese waardengemeenschap.      |
|motivatie |In deze gevallen zijn outcome en/of output moeilijk |
|          |objectief meetbaar. Bruikbare gegevens zijn niet    |
|          |beschikbaar en kunnen ook niet (tijdig) worden      |
|          |verzameld.                                          |
|          |Ter illustratie mogen de volgende voorbeelden       |
|          |dienen.                                             |
|          |Voor de doelstelling 2.2 Bestrijding en             |
|          |terugdringing van het internationale terrorisme     |
|          |wordt als prestatie genoemd de aanneming van de     |
|          |VN-strategie terrorismebestrijding. Nederland heeft |
|          |een zekere invloed op wijze en snelheid van deze    |
|          |aanneming. Verwacht mag worden dat de overheden in  |
|          |de verschillende landen zich na onderschrijving van |
|          |deze strategie actiever zullen opstellen t.a.v. het |
|          |bestrijden en terugdringen van het internationale   |
|          |terrorisme. In welke mate zulks leidt tot minder    |
|          |terroristische aanslagen is evenwel niet meetbaar.  |
|          |Voor doelstelling 3.5 Een hechtere Europese         |
|          |waardengemeenschap wordt als prestatie genoemd dat  |
|          |de werkzaamheden van de Raad van Europa zich        |
|          |concentreren op democratie, mensenrechten en        |
|          |rechtsstaat aangelegenheden. Nederland heeft invloed|
|          |op het bepalen van die agenda. De Raad van Europa   |
|          |rapporteert door middel van verschillende           |
|          |monitoringsinstrumenten regelmatig over de voortgang|
|          |met betrekking tot de genoemde punten. In hoeverre  |
|          |zulks bijdraagt aan een hechtere Europese           |
|          |waardengemeenschap is evenwel moeilijk objectief    |
|          |meetbaar.                                           |
|operatione|4.5. Verhoogde kwaliteit en effectiviteit van de    |
|le        |Nederlandse handels- en investeringsbevordering;    |
|doelstelli|8.1. Grotere buitenlandse bekendheid met de         |
|ngen      |Nederlandse cultuur                                 |
|          |8.2. Het gezamenlijk met partnerlanden werken aan   |
|          |behoud van Gemeenschappelijk Cultureel Erfgoed en   |
|          |het werken aan een multilateraal kader voor het     |
|          |behoud van erfgoed.                                 |
|motivatie |In deze gevallen zijn outcome en/of output in       |
|          |beginsel wel meetbaar maar zulks is in verhouding   |
|          |tot de uitgaven en/of administratieve lasten        |
|          |relatief kostbaar en tijdrovend.                    |
|          |Ter illustratie moge het volgende voorbeeld dienen. |
|          |Voor doelstelling 8.1 Grotere buitenlandse          |
|          |bekendheid met de Nederlandse cultuur wordt als     |
|          |prestatie genoemd de versterking van de culturele   |
|          |presentie in China. Verwacht mag worden dat deze    |
|          |presentie zal bijdragen aan de bekendheid onder de  |
|          |Chinese bevolking met de Nederlandse cultuur. Deze  |
|          |bekendheid zou in beginsel wel meetbaar zijn, maar  |
|          |zulks zou relatief kostbaar en tijdrovend zijn en   |
|          |niet in verhouding staan tot de uitgaven verbonden  |
|          |aan het versterken van de culturele presentie.      |
Tot slot: de Algemene Rekenkamer heeft in haar Rapport bij het Jaarverslag 2005 van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (TK 30 550 V, nr. 2) geconstateerd dat het VBTB-gehalte van begroting en jaarverslag een stijgende trend vertoont, waar het gaat om beoogde resp. gerealiseerde maatschappelijke effecten, voorziene respectievelijk geleverde prestaties en inzet van middelen. Specifiek ten aanzien van de informatie over prestaties stelt de Algemene Rekenkamer de stijging als een positieve ontwikkeling te zien. Wij onderschrijven deze appreciatie van de Algemene Rekenkamer van harte.

Dat wil evenwel niet zeggen, dat we voldaan achterover kunnen leunen. Immers, er is nog ruimte om de informatiewaarde van begroting en jaarverslag verder te verbeteren, met name waar het gaat om informatie over de prestaties van ons ministerie. De komende jaren blijven wij ons dan ook inspannen om de begrotingsdocumenten, waar mogelijk, verder te verbeteren.

De Minister De Minister
van Buitenlandse Zaken, voor Ontwikkelingssamenwerking,

Dr. B.R. Bot A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven

---- --