IVW jaarbericht 2005
Inspectie venw
Oververmoeidheid in transport heeft zelfde effect als alcoholgebruik
Vermoeidheid is in alle transportvormen een bron van gevaar. Dat schrijft de Inspectie
Verkeer en Waterstaat in haar jaarbericht 2005. Er zijn jaarlijks tientallen
verkeersdoden te betreuren door vermoeidheid van vrachtwagenchauffeurs. Volgens de
inspectie zijn de effecten van vermoeidheid vergelijkbaar met die van alcoholgebruik.
Twintig uur achter het stuur komt overeen met een promille alcohol in het bloed. Ernstige
vermoeidheid is ook een belangrijke oorzaak van aanvaringen en strandingen in de
koopvaardij.
De inspectie bevordert door voorlichting én streng toezicht de naleving van de
regels die vermoeidheid moeten voorkomen. Sinds 1 juli 2005 legt zij een bestuurlijke
boete op voor overtredingen van het Arbeidstijdenbesluit vervoer binnen de taxibranche,
de touringcarsector en het goederenvervoer over de weg. Aan de hand van bemanningsplannen
beoordeelt zij de werkdruk aan boord van schepen. Ze bevordert ter land, ter zee en in de
lucht een bedrijfsvoering bij ondernemingen die werknemers en werkgevers gezamenlijk
verantwoordelijk stelt voor het tegengaan van oververmoeidheid (Fatigue Management
Programs).
Security
In haar jaarbericht 2005 schrijft de inspectie dat de nieuwe regels om terrorisme tegen te
gaan in delen van de transportwereld op bepaalde punten in de praktijk soms moeilijk te
verenigen zijn met de regels om de transportveiligheid te waarborgen. Zo mag bij vervoer
van gevaarlijke stoffen in de lucht vanuit security-oogpunt op verpakkingen de inhoud
niet weergegeven worden, terwijl dit voor de veiligheid noodzakelijk is. Op zeeschepen
moeten omwille van security bepaalde ruimtes van het schip worden afgesloten. Echter om
de veiligheid te garanderen, zouden deze deuren juist een snelle vluchtweg moeten kunnen
bieden.
De inspectie constateert verder dat de invoering van de regels op het vlak van security in
delen van de transportwereld soms moeizaam verloopt. Een internationale thema-actie onder
vrachtwagenchauffeurs laat zien dat er nog weinig kennis is over de nieuwe
security-regels voor het transport van gevaarlijke stoffen over de weg. Een aantal
terminals en depots voldoet nog niet aan de beveiligingseisen. Onder zeevarenden is
weinig draagvlak voor beveiligingsverplichtingen door een hoge werkdruk aan boord.
Vandalisme
Het aantal meldingen van (bijna) aanrijdingen op het spoor als gevolg van vandalisme is in
2005 ten opzichte van voorafgaande jaren gedaald. In 2005 waren er 2000 meldingen. In 2003
en 2004 was er nog sprake van respectievelijk 3000 en 2600 meldingen.
De inspectie heeft in 2004 en 2005 onderzoek gedaan naar rondslingerend materiaal langs de
spoorbaan. Losliggend materiaal werkt vandalisme in de hand. ProRail is verantwoordelijk
voor het toezicht op materialen langs spoorwegen. Zo moet ProRail met aannemers die aan
of bij het spoor werken contractuele afspraken maken over het omgaan met materialen. De
inspectie zal verscherpt toezien op de resultaten. Aspecten als toegankelijkheid van het
spoor voor onbevoegden worden bij dit onderwerp betrokken.
Samenwerking toezichthouders
Samenwerking tussen de verschillende toezichthouders houdt in gezamenlijke en
gelijktijdige inspecties, uitwisseling van gegevens en het overdragen van taken. De
samenwerking met verschillende toezichthouders mondde in 2005 uit in overeenkomsten,
zoals met de Arbeidsinspectie en de vier grote gemeenten (G4). Op en rond Schiphol
verenigen de toezichthouders zich in het project 'Samenwerking Toezicht Schiphol' om de
samenwerking efficiënter en effectiever te maken. Gezamenlijk acties werden onder
meer ook met de Onderwijsinspectie, het Korps Landelijke Politiediensten en de Douane
ondernomen. In het goederenvervoer over de weg vinden ook gezamenlijke controles met
buitenlandse inspectiediensten plaats.
Controle vuurwerk
De inspectie heeft samen met de VROM-inspectie 75 inspecties op het vervoer van vuurwerk
uitgevoerd. Bij 38 inspecties werden één of meer overtredingen vastgesteld.
In bijna tweederde van de gevallen ging het om een overtreding in de documentatie,
bijvoorbeeld onjuiste of onvolledige informatie op het vervoerdocument. Dit vormt een
risico bij de hulpverlening. In 18 procent van de gevallen ging het om overtredingen die
rechtstreeks de veiligheid raakten. Het vuurwerk werd op een onjuiste wijze vervoerd of
de voorgeschreven routes over de weg werden niet gevolgd.
Controle afvalcontainers
Bij twee calamiteiten met containers met gevaarlijke afvalstoffen uit Ierland stelde de
inspectie lekkages van verpakkingen vast. Twee vervolginspecties in samenwerking met de
Douane en de VROM-inspectie naar de vervoersactiviteiten van een aantal Ierse
afvalverzamelaars leverden verontrustend hoge overtredingpercentages op. Inspectie
Verkeer en Waterstaat, de Douane en de VROM-inspectie voeren daarom in 2006
vervolginspecties uit. De inspectie maakt gebruik van Prisma, de databank van de Douane.
Hierin staat informatie over de lading van grote containerschepen die Nederland aandoen.
Op basis hiervan kunnen risicoprofielen gemaakt worden.
Denied boarding
Bij instapweigering in de luchtvaart heeft de passagier volgens een EU-verordening recht
op compensatie. De inspectie constateert op basis van binnengekomen klachten bij haar
meldpunt voor Denied Boarding Compensation dat de naleving van deze verordening door
luchtvaartmaatschappijen tekort schiet. Zo komen luchtvaartmaatschappijen regelmatig hun
verplichting tot schriftelijk informeren van passagiers over hun rechten bij
instapweigering, vertraging of annulering niet na. Daarnaast beroepen maatschappijen zich
veelvuldig op overmacht of technische mankementen die niet voorkomen hadden kunnen worden,
zodat geen compensatie aan passagiers uitgekeerd hoeft te worden. Vluchten 'vertragen' in
plaats van annuleren is een andere tendens om aan financiële compensatie te
ontkomen. Vanaf de start van het meldpunt in 2005 registreert de inspectie 699
meldingen: 57 overboekingen, 434 annuleringen en 208 vertragingen.
Schiphol
De inspectie constateert dat sinds de economische opleving ook de bouwactiviteiten in de
nabijheid van Schiphol toenemen. Regelmatig verschijnen te hoge bouwkranen in de omgeving
van de luchthaven Schiphol zonder dat daarvoor ontheffing is verleend. Te hoge bouwkranen
kunnen de luchtvaartveiligheid negatief beïnvloeden. De inspectie verzoekt
omliggende gemeenten bij het verstrekken van bouwvergunningen aannemers te informeren
over de regels voor bouwkranen rondom Schiphol. Aannemers en bouwbedrijven die
herhaaldelijk de regels op dit terrein overtreden riskeren een boete.
Het jaarbericht is te downloaden van www.ivw.nl
Inspectie Verkeer en Waterstaat