Socialistische Partij

Jan Marijnissen in debat over regeringsverklaring: Balkenende III is ongewenst

07-07-2006 * Vanmiddag vanaf 14:00 uur praat de Tweede Kamer met het kabinet Balkenende III over de regeringsverklaring. Namens de SP voert Jan Marijnissen het woord: "Deze gang van zaken getuigt van weinig respect voor de kiezer, voor het parlement al evenmin."

Na de val van kabinet Balkenende II kreeg oud-premier Lubbers de opdracht van de Koningen om als informateur de mogelijkheden te verkennen. De uitkomst was snel duidelijk: CDA en VVD willen verder met een minderheidskabinet, vooral drijvend op de steun van LPF, SGP en D66. Het wil als Balkenende III doorregeren alsof er niets is gebeurd, tot eind dit jaar nieuwe Kamerverkiezingen worden gehouden. Vandaag stuurt het kabinet een regeringsverklaring naar de Kamer, zodat de plannen van de nieuwe regering vanmiddag nog kan worden besproken.

SP-leider Jan Marijnissen had liever veel eerder verkiezingen gezien, in september of oktober. Ook bepleitte hij dat we tot die tijd een demissionair kabinet zouden houden dat de verkiezingen voorbereidt en tot die tijd alleen het hoogst noodzakelijke zou doen.

Marijnissen noemde het vanmiddag een belediging voor de kiezer en de democratie dat Balkenende liever zijn lot in handen legt van de LPF, die geen enkel vertrouwen meer geniet bij de kiezer, dan dat hij terug gaat naar diezelfde kiezer om een nieuw mandaat te vragen.

Het debat is om 14:00 uur begonnen en is te volgen via Nederland 1 en www.tweedekamer.nl.

De bijdrage van Jan Marijnissen:

Deze minister-president heeft - als hij dit debat overleeft - al drie kabinetten achter zijn naam staan. En dat in vier jaar tijd, met daarin ook nog Balkenende II bis, waarin Balkenende II met kunst- en vliegwerk aan elkaar gelijmd werd na het vertrek van Thom de Graaf. Als we dat meetellen dus gemiddeld één kabinet per jaar, een absoluut record. Het lijkt Italië wel, langzamerhand.

Maar moeten wij de premier en - nog belangrijker - het volk met dit nieuwe kabinet feliciteren?

Ik dacht het niet. Want deze minister-president scoort wel veel kabinetten maar weinig populariteit.

Hij is een regeringsleider zonder volk geworden. Alle laagterecords qua vertrouwen heeft hij met gemak gebroken.

Het volk kon en wilde Balkenende niet volgen, omdat niemand wist of weet waar hij naartoe wil.

Onder Balkenende is Nederland voor veel mensen een killer en harder land geworden, verbitterd, en zonder perspectief op echte verbetering, terwijl daar na de `puinhopen van Paars' juist zo'n grote behoefte aan was.

Dáárom revolteerden de kiezers in 2002, dáárom moesten PvdA en VVD terecht hun regeringsbiezen pakken in 2002, dáárom kreeg het tot dan toe `onbeschreven blad' Balkenende aanvankelijk, en zelfs tot twee keer toe, nog zonder bewezen diensten maar op hoop van zegen, het vertrouwen van opmerkelijk veel kiezers.

Dat is verdwenen, dat is voorbij.

De kiezers voelen zich bedrogen door een premier die open leek te staan voor de zorgen van de bevolking maar uiteindelijk met de rug naar de mensen toe regeert.

Onder deze premier is onze naam in het buitenland een stuk slechter geworden, zijn faam in het binnenland is mogelijk nog beroerder. Belangrijke voorzieningen zijn uitgekleed en uitverkocht, en investeren in de toekomst is er niet van gekomen. We zijn op veel terreinen achterop geraakt en het zal een hele krachttoer worden dat te veranderen.

En tòch wil hij door, toch wil hij verder. Balkenende III lijkt een tragische noodsprong, niet passend bij de Nederlandse parlementaire traditie, niet gebaseerd op goede argumenten, niets van doen hebbend met de wil van de bevolking.

Balkenende III komt om alweer snel te gaan, met nauwelijks een langer leven dan Balkenende I en met een nog instabielere basis.

Meneer de minister-president, waarom doet u zichzelf en het land dit aan? Waarom kon u niet zeggen: er is een tijd van komen, en er is een tijd van gaan?

Mijn advies: gá weg als premier, en ga als lijsttrekker van het CDA naar de kiezers toe, om hen het laatste woord te geven, zeker nu de politiek er weer eens een puinhoop van heeft gemaakt. Maar u gaat niet weg - u blijft zitten.

Wat zit er toch op die stoelen in vak K dat als je er eenmaal op zit, je er niet meer van af wilt?

Mijn partij, de SP, heeft de kabinetten Balkenende steeds kritisch gevolgd. Maar de minister-president herinnert zich mét mij dat wíj niet tot de eersten behoorden die riepen dat zijn eerste kabinet niet kon en niet mocht.

Waar anderen hun oordeel al meteen klaar hadden, gaven wij hem een kans, omdat naar onze mening in 2002 Balkenende I onvermijdelijk was, net zoals trouwens de latere val ervan.

Balkenende II wezen we wel vanaf het begin af, omdat het tegen de wens van de kiezers tot stand kwam en alleen mogelijk werd door het politieke vreemdgaan van D66 - wat die partij meteen ernstig infecteerde en haar kiezers wegjoeg.

Balkenende II wezen we vooral óók af omdat het een kabinet was dat tegen de wil van de mensen blééf regeren. Ziende blind en horende doof.

Wat er ook gebeurde: 400.000 mensen in de grootste vakbondsdemonstratie ooit in 2004, tweederde tegenstemmers bij het referendum over de Europese Grondwet in 2005, een overweldigende meerderheid tegen de invoering van het zorgstelsel... Nooit bracht het tweede kabinet Balkenende het op om te zeggen: we hebben geluisterd, we hebben het begrepen, we zullen het anders en beter gaan doen.

`Als het volk ons niet begrijpt, des te erger voor het volk'. Dat leek de gedachte die het nu pas onderuit gegane kabinet sinds zijn aantreden beheerste.

En hoe beroerder de opiniepeilingen, hoe vastbeslotener het kabinet om elkaar vast te houden, hoe groot op een aantal punten ook de onderlinge verschillen waren, over het onderwijs, over de omroep, over de zorg, over de sociale zekerheid, over Afghanistan.

D66 nam vaker afscheid van het kabinet dan Heintje Davids dat deed van het theater, maar kwam 's avonds altijd weer als mokkend kind met een pruilmondje terug naar huis.

Gekker kan het niet worden. D66 ziet het niet zitten met 'n minister van een kabinet dat men zelf mogelijk gemaakt heeft, de D66-ministers blijven echter zitten, de fractie zegt het vertouwen op in het kabinet, de D66-ministers stappen als nog op, het kabinet valt, D66 zegt toch weer steun toe aan het kabinetsbeleid om vervolgens weer te zeggen dat men een motie van wantrouwen tegen het nieuwe rompkabinet zal steunen. Wie het kan volgen, moet het maar zeggen.

Velen, ik zeg de meerderheid van de mensen, zijn het negativisme van Balkenende en de zijnen beu. En wat krijgen ze? Wéér een nieuwe editie.

Tegen de mensen die de afbraak zat zijn en willen werken aan opbouw, hoop en nieuw vertrouwen in de toekomst wordt al jaren gezegd dat na het zuur uiteindelijk het zoet komt.

Het werd een gevleugeld begrip waarbij niemand zich eigenlijk ècht iets kon voorstellen.

Maar voor het kabinet werd de mythe van het zoet na het zuur een laatste strohalm, de enige waaraan het zich, losgeraakt van de bevolking, nog vast kon houden.

Totdat D66 die strohalm doorbeet, omdat de partij, die zichzelf zo voor schut gezet had door haar toetreden tot dit kabinet, eindelijk snapte dat het zo niet verder kon. Weg D66, weg kabinet, weg zoet-zure mythe.

En daarom nu deze noodsprong. Balkenende III. Het is genante vertoning waarin een rampkabinet zich transformeert in een rompkabinet. Niemand in het land kan het begrijpen.

Deze gang van zaken getuigt van weinig respect voor de kiezer, voor het parlement al evenmin. Want dreef u eerst op de restanten van D66, nu bent u aangewezen op de wrakstukken van de LPF. Ik dacht: ze gaan straks voor EZ nog de heer Heinsbroek weer van stal halen.

Het is een belediging voor de kiezer en de democratie dat u liever uw lot in handen legt van deze club, die geen enkel vertrouwen meer geniet bij de kiezer, dan dat u terug gaat naar diezelfde kiezer om een nieuw mandaat te vragen.

Tussen Prinsjesdag en 1 november, zeg één volle maand, moet de begroting voor 2007 door de beide Kamers van de Staten-Generaal gejaagd worden. Dat kan alleen lukken door het smeden van allerlei wel erg toevallige gelegenheidscoalities. Mag de Kamer van u vernemen of er al gesprekken plaats gevonden hebben over gedoogsteun, en, zo ja, wat was daarvan de uitkomst?

De staat van het land vereist grote investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, zorg en huisvesting, maar wat doet Balkenende III? Die geeft zo maar even 500 miljoen (structureel!) weg aan het bedrijfsleven, juist op een moment dat de bedrijven dat helemaal niet nodig hebben! Een volgend kabinet kan dat dan weer terugdraaien, wat vertrouwen in de overheid zal schaden, of dat kabinet wordt opgezadeld met een nieuwe noodzaak tot bezuinigen waar investeren nodig is.

We weten nu waarom het bedrijfsleven heeft aangedrongen op een volwaardig derde kabinet Balkenende!

De mensen die er in de afgelopen jaren het minste bij kregen van de regering, zullen er ook nu bekaaid vanaf komen.

De SP kan niet leven met een kabinet dat de schatkist plundert voor eigen belang en korte termijnpolitiek. Dat is niet in ons gezamenlijke belang.

Minister-president, u hebt de staatskas al eens als campagnekas gebruikt, dat was bij het referendum over de Europese Grondwet. U weet hoe dat toen voor u is afgelopen...

Balkenende I was onvermijdelijk.
Balkenende II was onfatsoenlijk.
Balkenende III is ongewenst.

Als een kabinet zelfs niet op het bordes mag verschijnen, dan moet het ook maar snel van het politieke toneel verdwijnen.