Ingezonden persbericht


PERSBERICHT Nijmegen, 14 juli 2006

Bijzondere 17de-eeuwse maquette in bruikleen voor
de nieuwe Vrede van Nijmegen-zaal

Museum Het Valkhof in Nijmegen heeft een bijzondere 17de-eeuwse maquette in langdurig bruikleen gekregen. Deze vormt het centrum van een nieuwe Vrede van Nijmegen-zaal in het museum. De buitenkant van het monumentale en unieke 'kijkmodel' is geïnspireerd op het Amsterdamse stadhuis, het tegenwoordige Koninklijk Paleis op de Dam. Het interieur is rijkelijk beschilderd met kleurige decoraties. Centraal in de schilderingen staat de oorlog waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in het Rampjaar 1672 verzeild raakte, en de onderhandelingen die in 1678 werden besloten met de Vrede van Nijmegen. De bruikleenovereenkomst is gesloten met de Stiftung Weimarer Klassik te Weimar in Duitsland dankzij bemiddeling van het Amsterdams Historisch Museum.

De maquette kwam in 1788 in het bezit van Carl August, hertog van Saksen-Weimar. In 1820 werd de maquette op advies van Johann Wolfgang von Goethe, kunstadviseur van de hertog, als pronkstuk opgesteld in de nieuwe Kunst- und Raritätenkammer van het hertogelijke zomerslot Belvédère te Jena. In de loop van de 19de eeuw keerde het model terug naar Weimar, waar het bouwwerk op de zolder van het Wittumspaleis een vergeten bestaan leidde.

Vrede van Nijmegen-zaal belangrijk voor Nijmegen
Pieter Roelofs, conservator oude kunst: "Nijmegen is in het buitenland bij velen bekend dankzij de Vrede van Nijmegen. In 1678 was Nijmegen even het centrum van Europa. Ambassadeurs en diplomaten van heinde en verre waren tijdelijk in de Waalstad om een oplossing te vinden voor een langdurige oorlog die Europa in zijn greep hield. In Nijmegen refereert er tegenwoordig helaas niets meer aan deze historische gebeurtenis. Museum Het Valkhof maakt nu een eerste stap om de belangrijke Vrede na 328 jaar weer zichtbaar te maken in de stad. Ik pleit ervoor dat Nijmegen zijn belangrijke plek in de Europese historie zichtbaarder maakt, voor toeristen en de eigen burgers. We kunnen er de stad mee positioneren, naast de Romeinen en de gebroeders Van Limburg." De maquette krijgt een plaats naast het enorme 17de- eeuwse schilderij 'De Vrede van Nijmegen' van Gascard en heeft ook een belangrijke educatieve waarde.

Classicistisch bouwwerk
De monumentale maquette is 132 cm hoog, 252 cm breed en 128 cm diep. Het bouwwerk is gemaakt van grenenhout, vurenhout (zoldervloer en kappen) en fruitbomenhout (timpanen). Het geheel is opgebouwd uit zes delen, waardoor het uiteen kan worden genomen. Uitgebeeld is een classicistisch bouwwerk, een gebouw in de stijl van het Italiaanse classicisme, gebaseerd op de geschriften van de Romeinse bouwmeester Vitruvius. Symmetrie, harmonieuze orde en regelmaat kenmerken het uiterlijk. Zeventiende-eeuwse classicistische bouwwerken in Nederland zijn onder meer het Mauritshuis in Den Haag en het stadhuis van Amsterdam, het tegenwoordige Koninklijk Paleis op de Dam.

Vrede van Nijmegen
Het centrale thema van de schilderingen wordt gevormd door de oorlogshandelingen in 1672-1673 en de vredesonderhandelingen die leidden tot de vredessluiting van 1678. Drie van de schilderingen die met de Vrede van Nijmegen te maken hebben zijn gesigneerd door de Leidse schilder Edwaert Collier (voor 1663-1708). Daarnaast hebben nog minstens twee andere anonieme schilders aan de decoraties gewerkt. In de voorstellingen zijn naast jachtscènes en vredige taferelen van boerendorpjes, veldheren, veldslagen, gezanten en de vredessluiting in Nijmegen te herkennen. Het geheel moet een herinnering zijn geweest aan de strijd van de Republiek tegen Frankrijk, Engeland, Keulen en Munster. De architectuur en decoraties werden waarschijnlijk snel na de Vrede van Nijmegen ontworpen. Volgens een 17de-eeuws document hebben "verscheyde konstige Meesters eenige Jaren aen malkanderen met ongelooflijk moeiten, en excessive kosten" aan de maquette gewerkt.

"Een uytstekend curieus werck"
In 1696 werd in Amsterdam de Beschryvinge van het Nieuw Konstigh Italiaans Konincklyck Gebouw uitgegeven. Deze brochure biedt een visuele rondwandeling door de maquette. De gids geeft in dertien pagina's tekst en uitleg over de betekenis van de schilderingen in het interieur. Liefhebbers worden uitgenodigd om dit "uytstekend curieus werck" te bezichtigen. Kennelijk is de maquette in de late 17de eeuw enkele malen als openbare attractie opgesteld. Openklapbare gevelelementen maken duidelijk dat het bouwwerk is ontworpen als luxueuze kijkdoos om nieuwsgierigen een optimale blik in het interieur te bieden. Doel van deze presentatie was het opwekken van verbazing en vermaak, in de 17de eeuw een bekend fenomeen in herbergen, op kermissen en in huiskamers.

Museum Het Valkhof, Kelfkensbos 59, Nijmegen, T: 024-3608805. www.museumhetvalkhof.nl. Open: di-vrij: 10-17; za, zo, feestdagen 12-17 uur . Gesloten op 21 juli (Intocht Vierdaagse).

Einde persbericht

Voor alle informatie/ foto-cd/ interviews
Afdeling Publiekszaken, Maike Woldring, Postbus 1474, 6501 BL Nijmegen. m.woldring@museumhetvalkhof.nl. T: 024-3608805